Proverbs 3
1 My son! my law forget not, And my commands let thy heart keep,
Anakko, saanmo a liplipatan dagiti bilbilinko, ken tungpalem dagiti sursurok dita pusom,
2 For length of days and years, Life and peace they do add to thee.
ta inayonda kenka ti atiddog nga al-aldaw, ken tawtawen ti panagbiag, ken talna.
3 Let not kindness and truth forsake thee, Bind them on thy neck, Write them on the tablet of thy heart,
Saanmo nga ipalubos a panawannaka ti kinapudno ti tulag ken kinamatalek, maiyarig dagitoy iti kwintas nga igalutmo iti tengngedmo, isuratmo dagitoy dita pusom.
4 And find grace and good understanding In the eyes of God and man.
Iti kasta makasarakkanto iti pabor ken nasayaat a pakasaritaan iti imatang ti Dios ken tao.
5 Trust unto Jehovah with all thy heart, And unto thine own understanding lean not.
Agtalekka kenni Yahweh iti amin a pusom ken saanka nga agtalek iti bukodmo a pannakaawat;
6 In all thy ways know thou Him, And He doth make straight thy paths.
iti amin a dalanmo, bigbigem isuna ket palintegennanto dagiti pagnaam.
7 Be not wise in thine own eyes, Fear Jehovah, and turn aside from evil.
Saanmo nga ipagarup a masiribka; agbutengka kenni Yahweh ket tallikudam ti kinadakes.
8 Healing it is to thy navel, And moistening to thy bones.
Agbalinto daytoy a pannakapaimbag ti lasagmo ken pannakapapigsa ti bagim.
9 Honour Jehovah from thy substance, And from the beginning of all thine increase;
Dayawem ni Yahweh iti kinabaknangmo ken kadagiti umuna a bunga dagiti amin nga apitmo,
10 And filled are thy barns [with] plenty, And [with] new wine thy presses break forth.
ket mapnonto dagiti kamaligmo ken aglupluppiasto dagiti burnaymo, a napno iti baro nga arak.
11 Chastisement of Jehovah, my son, despise not, And be not vexed with His reproof,
Anakko, saanmo a laisen ti panangdisiplina ni Yahweh ken saanmo a guraen ti panangtubngarna,
12 For whom Jehovah loveth He reproveth, Even as a father the son He is pleased with.
ta disdisiplinaen ni Yahweh dagiti ay-ayatenna, a kas iti panangdisiplina ti maysa nga ama iti anakna a makaay-ayo kenkuana.
13 O the happiness of a man [who] hath found wisdom, And of a man [who] bringeth forth understanding.
Naragsak ti makasarak iti kinasirib, makagun-od met isuna iti pannakaawat.
14 For better [is] her merchandise Than the merchandise of silver, And than gold — her increase.
Nasaysayaat ti magun-odmo iti kinasirib ngem iti magun-odmo iti pirak ken nasaysayaat ti magungguna iti kinasirib ngem iti balitok.
15 Precious she [is] above rubies, And all thy pleasures are not comparable to her.
Napatpateg ti kinasirib ngem kadagiti alahas ken awan kadagiti tartarigagayam ti maiyasping kenkuana.
16 Length of days [is] in her right hand, In her left [are] wealth and honour.
Adda iti makannawan nga imana dagiti al-aldaw; adda iti makannigid nga imana dagiti kinabaknang ken pammadayaw.
17 Her ways [are] ways of pleasantness, And all her paths [are] peace.
Dagiti wagasna ket wagwagas ti kinaimbag ken amin dagiti wagasna ket talna.
18 A tree of life she [is] to those laying hold on her, And whoso is retaining her [is] happy.
Isuna ket maiyarig a kayo ti biag kadagiti kumpet kenkuana, naragsak dagiti agtalinaed iti daytoy.
19 Jehovah by wisdom did found the earth, He prepared the heavens by understanding.
Babaen iti kinasirib ket inaramid ni Yahweh ti daga, babaen iti kinalaingna ket inkabilna dagiti adda iti langit.
20 By His knowledge depths have been rent, And clouds do drop dew.
Babaen iti pannakaammona ket naglukat dagiti yuyeng ken intinnag dagiti ulep ti linnaawda.
21 My son! let them not turn from thine eyes, Keep thou wisdom and thoughtfulness,
Anakko, salimetmetam ti naimbag a panangukom ken pannakaammo, ken saanmo nga isinsina ti panagkitam kadagitoy.
22 And they are life to thy soul, and grace to thy neck.
Agbalindanto a biag ti kararuam ken a kuwintas ti bendision nga isuotmo iti tengngedmo.
23 Then thou goest thy way confidently, And thy foot doth not stumble.
Ket magnakanto iti dalanmo a sitatalged ken saanto a maitibkol ti sakam;
24 If thou liest down, thou art not afraid, Yea, thou hast lain down, And sweet hath been thy sleep.
inton agiddaka, saankanto nga agbuteng; inton agiddaka, mayatto ti pannaturogmo.
25 Be not afraid of sudden fear, And of the desolation of the wicked when it cometh.
Saanka nga agbuteng iti inton adda kellaat a dumteng ti pagbutngan wenno panangdadael dagiti nadadangkes,
26 For Jehovah is at thy side, And He hath kept thy foot from capture.
ta addanto ni Yahweh iti abaymo ket saluadannanto ta sakam manipud iti pannakapalab-ogna.
27 Withhold not good from its owners, When thy hand [is] toward God to do [it].
Saanmo nga iyimot ti kinaimbag kadagiti maikari iti daytoy, no adda kabaelam a mangaramid iti daytoy.
28 Say not thou to thy friend, 'Go, and return, and to-morrow I give,' And substance with thee.
Saanmo a kunaen iti kaarrubam, “Agsublikanto no bigat ket itedkonto kenka,” idinto nga addan kenka ti kuarta.
29 Devise not against thy neighbour evil, And he sitting confidently with thee.
Saanka nga agpanggep a mangdangran iti kaarrubam— ti agnanaed iti asidegmo ken agtaltalek kenka.
30 Strive not with a man without cause, If he have not done thee evil.
Saanka a makirinikiar nga awan gapgapuna iti maysa a tao, idinto nga awan inaramidna kenka a dakes.
31 Be not envious of a man of violence, Nor fix thou on any of his ways.
Saanka nga umapal iti naranggas a tao wenno mangpili iti aniaman kadagiti wagasna.
32 For an abomination to Jehovah [is] the perverted, And with the upright [is] His secret counsel.
Ta ti ulbod a tao ket makarimon kenni Yahweh, ngem iyasidegna kenkuana dagiti nalinteg a tattao.
33 The curse of Jehovah [is] in the house of the wicked. And the habitation of the righteous He blesseth.
Ti lunod ni Yahweh ket adda iti balay dagiti nadangkes a tattao, ngem benbendisionanna ti pagtaengan dagiti nalinteg a tattao.
34 If the scorners He doth scorn, Yet to the humble He doth give grace.
Lalaisenna dagiti mananglais, ngem kakaasianna dagiti napakumbaba a tattao.
35 Honour do the wise inherit, And fools are bearing away shame!
Tawiden dagiti nasirib a tattao ti pammadayaw, ngem maibabainto dagiti maag.
