Proverbs 28
1 The wicked have fled and there is no pursuer. And the righteous as a young lion is confident.
Ang tawong dautan mokalagiw bisan walay tawo nga magalutos; Apan ang matarung maisug ingon sa leon.
2 By the transgression of a land many [are] its heads. And by an intelligent man, Who knoweth right — it is prolonged.
Kay sa kalapasan sa usa ka yuta daghanan ang mga principe niana; Apan pinaagi sa mga tawo nga may salabutan ug kahibalo ang kahimtang niini pagalugwayan.
3 A man — poor and oppressing the weak, [Is] a sweeping rain, and there is no bread.
Ang usa ka tawo sa kawalad-on nga magalupig sa mga kabus Mahasama sa ulan nga nagabanlas nga dili magabilin ug makaon.
4 Those forsaking the law praise the wicked, Those keeping the law plead against them.
Kadtong mobiya sa Kasugoan nagadayeg sa tawong dautan; Apan ang mga magabantay sa Kasugoan nakig-bisog batok kanila.
5 Evil men understand not judgment, And those seeking Jehovah understand all.
Ang dautang mga tawo dili makasabut sa justicia; Apan sila nga nangita kang Jehova makasabut sa tanang mga butang.
6 Better [is] the poor walking in his integrity, Than the perverse of ways who is rich.
Maayo pa ang kabus nga nagalakat sa iyang pagkahingpit sa kasingkasing, Kay kaniya nga sukwahi sa iyang mga dalan, bisan siya dato.
7 Whoso is keeping the law is an intelligent son, And a friend of gluttons, Doth cause his father to blush.
Bisan kinsa nga nagabantay sa Kasugoan maoy usa ka anak nga manggialamon; Apan kadtong kauban sa mga ulitan nagapakaulaw sa iyang amahan.
8 Whoso is multiplying his wealth by biting and usury, For one favouring the poor doth gather it.
Kadtong nagapadaghan sa iyang manggad pinaagi sa tubo ug abut, Nagahipos niini alang kaniya nga may kalooy sa kabus.
9 Whoso is turning his ear from hearing the law, Even his prayer [is] an abomination.
Kadtong nagapalingog-iingog sa iyang igdulungog gikan sa pagpamati sa Kasugoan, Bisan ang iyang pag-ampo maoy usa ka dulumtanan.
10 Whoso is causing the upright to err in an evil way, Into his own pit he doth fall, And the perfect do inherit good.
Bisan kinsa nga nagapasalaag sa matul-id ngadto sa usa ka dautan nga dalan, Siya mahulog sa kaugalingon niyang gahong; Apan ang hingpit magapanunod sa maayo.
11 A rich man is wise in his own eyes, And the intelligent poor searcheth him.
Ang adunahan nga tawo manggialamon sa iyang kaugalingong hunahuna; Apan ang kabus nga may salabutan magasusi kaniya.
12 In the exulting of the righteous the glory [is] abundant, And in the rising of the wicked man is apprehensive.
Sa diha nga ang matarung makadaug adunay dakung himaya; Apan sa diha nga ang dautan motindog, ang mga tawo manago sa ilang kaugalingon.
13 Whoso is covering his transgressions prospereth not, And he who is confessing and forsaking hath mercy.
Kadtong nagatabon sa iyang kalapasan dili mouswag; Apan bisan kinsa nga nagasugid ug nagabiya kanila makadawat ug kalooy.
14 O the happiness of a man fearing continually, And whoso is hardening his heart falleth into evil.
Malipayon ang tawo nga mahadlokon sa kanunay; Apan kadtong nagapagahi sa iyang kasingkasing mahulog ngadto sa dautang buhat.
15 A growling lion, and a ranging bear, [Is] the wicked ruler over a poor people.
Maingon sa usa ka leon nga nagangulob, ug sa usa ka oso nga nagasarasay, Ingon niana ang usa ka dautan nga punoan ibabaw sa usa ka kabus nga katawohan.
16 A leader lacking understanding multiplieth oppressions, Whoso is hating dishonest gain prolongeth days.
Ang principe nga kulang sa salabutan maoy daku usab nga madaugdaugon; Apan siya nga nagadumot sa pagkaibug magapalugway sa iyang mga adlaw.
17 A man oppressed with the blood of a soul, Unto the pit fleeth, none taketh hold on him.
Ang tawo nga mahimug-atan sa dugo sa bisan kinsang tawo Mokalagiw ngadto sa gahong; ayaw pagpapunggi sa tawo siya.
18 Whoso is walking uprightly is saved, And the perverted of ways falleth at once.
Bisan kinsa nga nagalakat sa katarung pagagawason; Apan kadtong sukwahi sa iyang mga dalan mahulog sa walay langan.
19 Whoso is tilling his ground is satisfied [with] bread, And whoso is pursuing vanity, Is filled [with] poverty.
Kadtong nagabaul sa iyang yuta makabaton ug daghang mga makaon; Apan siya nga nagasunod sa mga tawo sa kakawangan makabaton sa hilabihan uyamut nga kakabus.
20 A stedfast man hath multiplied blessings, And whoso is hasting to be rich is not acquitted.
Ang usa ka matinumanon nga tawo magamadagayaon sa mga panalangin; Apan kadtong nagadali sa pagkaadunahan dili makalikay sa silot.
21 To discern faces is not good, And for a piece of bread doth a man transgress.
Ang may pagkapinalabi sa mga tawo dili maayo; Ni ang usa ka tawo magmalinapason tungod lamang sa usa ka tipik nga tinapay.
22 Troubled for wealth [is] the man [with] an evil eye, And he knoweth not that want doth meet him.
Kadtong may usa ka dautan nga mata nagadali sa pagkab-ut sa mga bahandi, Ug wala mahibalo nga ang kawalad-on modangat kaniya.
23 Whoso is reproving a man afterwards findeth grace, More than a flatterer with the tongue.
Kadtong nagabadlong sa usa ka tawo makakaplag ug labawng kalooy sa dili madugay Kay kaniya nga nagaulo-ulo uban sa dila.
24 Whoso is robbing his father, or his mother, And is saying, 'It is not transgression,' A companion he is to a destroyer.
Bisan kinsa nga mangawat sa iyang amahan kun sa iyang inahan, ug moingon: Dili kini Kalapasan, Apan maong tawo maoy kauban sa usa ka maglalaglag.
25 Whoso is proud in soul stirreth up contention, And whoso is trusting on Jehovah is made fat.
Kadtong may hakog nga espiritu nagaagda sa panag-away; Apan kadtong nagabutang sa iyang pagsalig kang Jehova mahimong matambok.
26 Whoso is trusting in his heart is a fool, And whoso is walking in wisdom is delivered.
Kadtong nagasalig sa iyang kaugalingong kasingkasing maoy usa ka buang; Apan bisan kinsa nga nagalakat sa pagkamanggialamon pagaluwason.
27 Whoso is giving to the poor hath no lack, And whoso is hiding his eyes multiplied curses.
Kadtong nagahatag sa kabus dili makulangan; Apan kadtong nagatago sa iyang mga mata makabaton ug daghang mga panghimaraut.
28 In the rising of the wicked a man is hidden, And in their destruction the righteous multiply!
Kong ang dautan motindog, ang mga tawo manago sa ilang kaugalingon; Apan sa diha nga sila mangahanaw, ang mga matarung modaghan.
