Proverbs 24
1 Be not envious of evil men, And desire not to be with them.
| به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی، |
2 For destruction doth their heart meditate, And perverseness do their lips speak.
| زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند. |
3 By wisdom is a house builded, And by understanding it establisheth itself.
| خانه با حکمت بنا می‌شود و با فهم استوار می‌گردد، |
4 And by knowledge the inner parts are filled, [With] all precious and pleasant wealth.
| اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر می‌شود. |
5 Mighty [is] the wise in strength, And a man of knowledge is strengthening power,
| آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش می‌افزاید. |
6 For by plans thou makest for thyself war, And deliverance [is] in a multitude of counsellors.
| پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد. |
7 Wisdom [is] high for a fool, In the gate he openeth not his mouth.
| نادان نمی‌تواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد. |
8 Whoso is devising to do evil, Him they call a master of wicked thoughts.
| کسی که دائم نقشه‌های پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد. |
9 The thought of folly [is] sin, And an abomination to man [is] a scorner.
| نقشه‌های آدم جاهل گناه‌آلود است و کسی که دیگران را مسخره می‌کند مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد. |
10 Thou hast shewed thyself weak in a day of adversity, Straitened is thy power,
| اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی. |
11 If [from] delivering those taken to death, And those slipping to the slaughter — thou keepest back.
| از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن. |
12 When thou sayest, 'Lo, we knew not this.' Is not the Ponderer of hearts He who understandeth? And the Keeper of thy soul He who knoweth? And He hath rendered to man according to his work.
| نگو که از جریان بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه چیز باخبر بوده‌ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد. |
13 Eat my son, honey that [is] good, And the honeycomb — sweet to thy palate.
| پسرم، همان‌طور که خوردن عسل کام تو را شیرین می‌کند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت. |
14 So [is] the knowledge of wisdom to thy soul, If thou hast found that there is a posterity And thy hope is not cut off.
15 Lay not wait, O wicked one, At the habitation of the righteous. Do not spoil his resting-place.
| ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی می‌کند، تاراج نکن، |
16 For seven [times] doth the righteous fall and rise, And the wicked stumble in evil.
| زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد. |
17 In the falling of thine enemy rejoice not, And in his stumbling let not thy heart be joyful,
| وقتی دشمنت دچار مصیبتی می‌شود شادی نکن و هنگامی که می‌افتد دلشاد نشو، |
18 Lest Jehovah see, and [it be] evil in His eyes, And He hath turned from off him His anger.
| زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد! |
19 Fret not thyself at evil doers, Be not envious at the wicked,
| به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز، |
20 For there is not a posterity to the evil, The lamp of the wicked is extinguished.
| زیرا شخص بدکار آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد. |
21 Fear Jehovah, my son, and the king, With changers mix not up thyself,
| پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش می‌کنند همدست نشو، |
22 For suddenly doth their calamity rise, And the ruin of them both — who knoweth!
| کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟ |
23 These also are for the wise: — To discern faces in judgment is not good.
| قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند. |
24 Whoso is saying to the wicked, 'Thou [art] righteous,' Peoples execrate him — nations abhor him.
| هر که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد، |
25 And to those reproving it is pleasant, And on them cometh a good blessing.
| ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید. |
26 Lips he kisseth who is returning straightforward words.
| جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است. |
27 Prepare in an out-place thy work, And make it ready in the field — go afterwards, Then thou hast built thy house.
| اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده. |
28 Be not a witness for nought against thy neighbour, Or thou hast enticed with thy lips.
| علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست درباره‌اش بر زبان نیاور. |
29 Say not, 'As he did to me, so I do to him, I render to each according to his work.'
| نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.» |
30 Near the field of a slothful man I passed by, And near the vineyard of a man lacking heart.
| از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کم‌عقل گذشتم؛ |
31 And lo, it hath gone up — all of it — thorns! Covered its face have nettles, And its stone wall hath been broken down.
| همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود. |
32 And I see — I — I do set my heart, I have seen — I have received instruction,
| با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم: |
33 A little sleep — a little slumber — A little folding of the hands to lie down.
| کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، |
34 And thy poverty hath come [as] a traveller, And thy want as an armed man!
| و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. |
