Proverbs 22
1 A name is chosen rather than much wealth, Than silver and than gold — good grace.
Яхши нам зор байлиққа егә болуштин әвзәл; Қәдир-қиммәт алтун-күмүчтин үстүндур.
2 Rich and poor have met together, The Maker of them all [is] Jehovah.
Гадай билән бай бир зиминда яшар; Һәр иккисини яратқан Пәрвәрдигардур.
3 The prudent hath seen the evil, and is hidden, And the simple have passed on, and are punished.
Зерәк киши балайиқазани алдин көрүп қачар; Саддилар алдиға берип зиян тартар.
4 The end of humility [is] the fear of Jehovah, Riches, and honour, and life.
Өзини төвән тутуп, Пәрвәрдигардин әйминишниң бәрикити — баяшатлиқ, иззәт-һөрмәт вә һаяттур.
5 Thorns — snares [are] in the way of the perverse, Whoso is keeping his soul is far from them.
Һейлигәрләрниң йолида тикәнләр, қапқанлар ятар; Өз йолиға һези болған киши улардин жирақ болар.
6 Give instruction to a youth about his way, Even when he is old he turneth not from it.
Балиға кичигидә мүҗәзигә қарап дурус тәрбийә бәрсәң, Чоң болғанда у шу йолдин чиқмас.
7 The rich over the poor ruleth, And a servant [is] the borrower to the lender.
Байлар мискинләрни башқурур; Қәриздар қәриз егисиниң қулидур.
8 Whoso is sowing perverseness reapeth sorrow, And the rod of his anger weareth out.
Наһәқлиқ уруғини чачқанниң алидиған һосули балаю-апәттур; Униң ғәзәп-һәйвиси чүшәр.
9 The good of eye — he is blessed, For he hath given of his bread to the poor.
Сехий адәм бәрикәт тапар; Чүнки у мискинләргә өз ненидин бөлүп бәргүчидур.
10 Cast out a scorner — and contention goeth out, And strife and shame cease.
Һакавурни қоғливәтсәң, җедәл-маҗира бесилар; Келишмәсликләр вә шәрмәндичиликләр түгәр.
11 Whoso is loving cleanness of heart, Grace [are] his lips, a king [is] his friend.
Пак нийәтни қәдирләйдиған кишиниң сөзлири гөзәлдур; Шуңа падиша униң билән дост болар.
12 The eyes of Jehovah have kept knowledge, And He overthroweth the words of the treacherous.
Пәрвәрдигарниң көзи илим-һәқиқәтни сақлар; У ипласларниң сөзлирини ечип ташлап бекар қилар.
13 The slothful hath said, 'A lion [is] without, In the midst of the broad places I am slain.'
Һорун адәм: «Ташқирида бир шир туриду, Кочиға чиқсам өлтүрүлимән!» — дәйду.
14 A deep pit [is] the mouth of strange women, The abhorred of Jehovah falleth there.
Зинахор аялниң ағзи чоңқур бир оридур; Пәрвәрдигар нарази болған киши униңға чүшүп кетәр.
15 Folly is bound up in the heart of a youth, The rod of chastisement putteth it far from him.
Наданлиқ сәбий балиларниң қәлбигә бағлағлиқтур; Бирақ тәрбийә тайиғи буни униңдин жирақ қилар.
16 He is oppressing the poor to multiply to him, He is giving to the rich — only to want.
Мискинләрни езиш билән бай болған, Вә байларға соғат сунидиған киши, Ахири пәқәт йоқсуллуқта қалар.
17 Incline thine ear, and hear words of the wise, And thy heart set to my knowledge,
Қулақ сал, саңа ақиланиләрниң сөзлирини үгитәй; Көңүл қоюп билимимни үгәнгин.
18 For they are pleasant when thou dost keep them in thy heart, They are prepared together for thy lips.
Уларни қәлбиңдә чиң тутсаң, Улар саңа шерин болар, Ләвлириңдә сәп болуп тәйяр туриду.
19 That thy trust may be in Jehovah, I caused thee to know to-day, even thou.
Чин қәлбиң билән Пәрвәрдигарға тайинишиң үчүн, Бүгүн [бу һекмәтлик сөзләрни] башқа бирисигә әмәс, Бәлки саңа йәткүздум.
20 Have I not written to thee three times With counsels and knowledge?
Униңдин мана оттузни яздим, Буниң ичидә несиһәтләр һәм билим бар.
21 To cause thee to know the certainty of sayings of truth, To return sayings of truth to those sending thee.
Булар билән һәқиқәтниң сөзлириниң дәрвәқә һәқиқәт екәнлигини биләләйсән, Вә шундақ қилип сени әвәткүчиләргә һәқиқәтниң сөзлири билән җавап қайтуралайсән.
22 Rob not the poor because he [is] poor, And bruise not the afflicted in the gate.
Йоқсулдин булап алма, у кәмбәғәл турса, Аҗиз мөминләрни сорақ орнида бозәк қилма.
23 For Jehovah pleadeth their cause, And hath spoiled the soul of their spoilers.
Чүнки Пәрвәрдигар уларниң дәвасини көтирәр, Улардин булап алғанлардин булап алар.
24 Shew not thyself friendly with an angry man, And with a man of fury go not in,
Мүҗәзи иштик адәм билән дост болма, Қәһрлик адәм билән арилашма,
25 Lest thou learn his paths, And have received a snare to thy soul.
Болмиса, униң яман йолини үгинип қелип, қилтаққа чүшисән.
26 Be not thou among those striking hands, Among sureties [for] burdens.
Башқиларға [кепил болуп] қол бәргүчиләрдин болма, Қәризләрни төләшкә капаләт бәргүчиләрдин болма;
27 If thou hast nothing to pay, Why doth he take thy bed from under thee?
Сениң қайтуралиғидәк нәрсәң болған болса, Улар орун-көрпилириңни бекардин-бекар астиңдин елип кәтмигән болатти!
28 Remove not a border of olden times, That thy fathers have made.
Ата-бовилириң пасилни бәлгүләп бәргән кона чегара ташлирини йөткимә.
29 Hast thou seen a man speedy in his business? Before kings he doth station himself, He stations not himself before obscure men!
Ишни әстайидил вә чаққан беҗиридиған кишини көргәнмидиң? У пәс адәмләрниң хизмитидә болмас; Падишаһларниң алдида турар.
