Proverbs 20
1 Wine [is] a scorner — strong drink [is] noisy, And any going astray in it is not wise.
Rượu xúi người nhạo báng, thức uống say gây tiếng ồn. Ai để rượu hành là người mất khôn.
2 The fear of a king [is] a growl as of a young lion, He who is causing him to be wroth is wronging his soul.
Vua thịnh nộ như sư tử rống; làm vua giận là hại chính mình!
3 An honour to a man is cessation from strife, And every fool intermeddleth.
Tránh được tranh cạnh là điều vinh dự; chỉ dại dột mới sinh sự cãi nhau.
4 Because of winter the slothful plougheth not, He asketh in harvest, and there is nothing.
Người lười biếng không cày lúc mùa đông, đến mùa gặt đi xin, chẳng được gì.
5 Counsel in the heart of a man [is] deep water, And a man of understanding draweth it up.
Mưu kế lòng người như giếng nước sâu, người thông sáng chỉ việc múc lấy.
6 A multitude of men proclaim each his kindness, And a man of stedfastness who doth find?
Bao nhiêu người khoe nhân khoe nghĩa, nhưng kiếm đâu ra một người trung thành.
7 The righteous is walking habitually in his integrity, O the happiness of his sons after him!
Một người ngay có lòng chân thật; để lại phước lành cho cháu cho con.
8 A king sitting on a throne of judgment, Is scattering with his eyes all evil,
Vua ngồi xử đoán, mắt tinh vi, phân biệt sàng sảy điều gian ác.
9 Who saith, 'I have purified my heart, I have been cleansed from my sin?'
Ai dám bảo: “Tôi có lòng trong sạch, lương tâm tôi đã tẩy sạch tội rồi”?
10 A stone and a stone, an ephah and an ephah, Even both of them [are] an abomination to Jehovah.
Người dùng cân lường gian trá— bị Chúa Hằng Hữu miệt khinh.
11 Even by his actions a youth maketh himself known, Whether his work be pure or upright.
Dù còn niên thiếu, tính tình đã bộc lộ, qua hành vi, biết nó thật hay không.
12 A hearing ear, and a seeing eye, Jehovah hath made even both of them.
Tai để nghe và mắt nhìn thấy— ấy là quà Chúa Hằng Hữu ban cho.
13 Love not sleep, lest thou become poor, Open thine eyes — be satisfied [with] bread.
Mê ngủ quá, con sẽ nên nghèo khó. Siêng năng lên, con sẽ được no nê.
14 'Bad, bad,' saith the buyer, And going his way then he boasteth himself.
Người mua luôn miệng chê: “Xấu, Xấu!” Trên đường về lại tự khen mình.
15 Substance, gold, and a multitude of rubies, Yea, a precious vessel, [are] lips of knowledge.
Vàng bạc ngọc ngà không khó kiếm, nhưng lời khôn ngoan quý giá biết bao.
16 Take his garment when a stranger hath been surety, And for strangers pledge it.
Phải nắm áo hắn vì hắn bảo lãnh cho người không quen, Hãy giữ vật làm tin vì hắn bảo lãnh cho đàn bà xa lạ.
17 Sweet to a man [is] the bread of falsehood, And afterwards is his mouth filled [with] gravel.
Bánh gian lận mới ăn thì ngon ngọt, nhưng vào miệng rồi, thành sỏi đá chai khô.
18 Purposes by counsel thou dost establish, And with plans make thou war.
Chỉ nhờ hội bàn mới thành kế hoạch; khi có cao kiến mới động binh đao.
19 A revealer of secret counsels is the busybody, And for a deceiver [with] his lips make not thyself surety.
Người mách lẻo tiết lộ điều bí mật, con đừng nên giao dịch với người hở môi.
20 Whoso is vilifying his father and his mother, Extinguished is his lamp in blackness of darkness.
Ngọn đèn của người chửi cha mắng mẹ, phụt tắt đi giữa đêm tối âm u.
21 An inheritance gotten wrongly at first, Even its latter end is not blessed.
Gia tài hưởng hấp tấp, phước hạnh chẳng bền lâu.
22 Do not say, 'I recompense evil,' Wait for Jehovah, and He delivereth thee.
Đừng vội nói: “Thù tôi, tôi trả.” Nhưng hãy chờ Chúa Hằng Hữu giải cứu cho.
23 An abomination to Jehovah [are] a stone and a stone, And balances of deceit [are] not good.
Trái cân non, chiếc cân giả, cả hai đều bị Chúa Hằng Hữu ghét bỏ.
24 From Jehovah [are] the steps of a man, And man — how understandeth he his way?
Chúa Hằng Hữu dẫn đưa từng bước một, là người trần, ai hiểu được đường mình?
25 A snare to a man [is] he hath swallowed a holy thing, And after vows to make inquiry.
Khấn nguyện với Đức Chúa Trời mà không suy xét là cạm bẫy cho chính mình.
26 A wise king is scattering the wicked, And turneth back on them the wheel.
Vua khôn ngoan áp dụng trọng hình, tẩy thanh phường gian tà.
27 The breath of man [is] a lamp of Jehovah, Searching all the inner parts of the heart.
Tâm linh con người là ngọn đèn của Chúa Hằng Hữu, soi thấu đến những nơi sâu kín trong lòng.
28 Kindness and truth keep a king, And he hath supported by kindness his throne.
Chỉ có lòng bác ái, chân thành, độ lượng, mới bảo đảm được ngôi nước quân vương.
29 The beauty of young men is their strength, And the honour of old men is grey hairs.
Trai tráng nhờ sức mạnh được vẻ vang; bậc lão thành vinh quang vì tóc bạc.
30 The bandages of a wound thou removest with the evil, Also the plagues of the inner parts of the heart!
Những thương tích làm sạch điều ác, còn roi vọt làm tinh khiết tấm lòng.
