Proverbs 20
1 Wine [is] a scorner — strong drink [is] noisy, And any going astray in it is not wise.
Wino czyni pośmiewcę, a napój mocny zwajcę; przetoż każdy, co się w nim kocha, nie bywa mądrym.
2 The fear of a king [is] a growl as of a young lion, He who is causing him to be wroth is wronging his soul.
Strach królewski jest jako, ryk lwięcia; kto go rozgniewa, grzeszy przeciwko duszy swojej.
3 An honour to a man is cessation from strife, And every fool intermeddleth.
Uczciwa rzecz każdemu, poprzestać zwady; ale głupim jest, co się w nią wdaje.
4 Because of winter the slothful plougheth not, He asketh in harvest, and there is nothing.
Dla zimna leniwy nie orze; przetoż żebrać będzie we żniwa, ale nic nie otrzyma.
5 Counsel in the heart of a man [is] deep water, And a man of understanding draweth it up.
Rada w sercu męża jest jako woda głęboka: jednak mąż rozumny naczerpnie jej.
6 A multitude of men proclaim each his kindness, And a man of stedfastness who doth find?
Większa część ludzi przechwala się uczynnością swoją; ale w samej rzeczy, któż takiego znajdzie?
7 The righteous is walking habitually in his integrity, O the happiness of his sons after him!
Sprawiedliwy chodzi w uprzejmości swojej; błogosławieni synowie jego po nim.
8 A king sitting on a throne of judgment, Is scattering with his eyes all evil,
Król siedząc na stolicy sądowej rozgania oczyma swemi wszystko złe.
9 Who saith, 'I have purified my heart, I have been cleansed from my sin?'
Któż rzecze: Oczyściłem serce moje? czystym jest od grzechu mego?
10 A stone and a stone, an ephah and an ephah, Even both of them [are] an abomination to Jehovah.
Dwojaki gwicht i dwojaka miara, to oboje obrzydliwością jest Panu.
11 Even by his actions a youth maketh himself known, Whether his work be pure or upright.
Po zabawach swych poznane bywa i dziecię, jeźli czysty i prawy uczynek jego.
12 A hearing ear, and a seeing eye, Jehovah hath made even both of them.
Ucho, które słyszy, i oko, które widzi, Pan to oboje uczynił.
13 Love not sleep, lest thou become poor, Open thine eyes — be satisfied [with] bread.
Nie kochaj się w spaniu, byś snać nie zubożał, otwórz oczy swoje, a nasycisz się chlebem.
14 'Bad, bad,' saith the buyer, And going his way then he boasteth himself.
Złe to, złe to, mówi ten, co kupuje, a odszedłszy, ali się chlubi.
15 Substance, gold, and a multitude of rubies, Yea, a precious vessel, [are] lips of knowledge.
Wargi umiejętne są jako złoto i obfitość pereł, i kosztowne klejnoty.
16 Take his garment when a stranger hath been surety, And for strangers pledge it.
Weźmij szatę tego, któryć ręczył za obcego; a od tego, który ręczył za cudzoziemkę, weźmij zastaw jego.
17 Sweet to a man [is] the bread of falsehood, And afterwards is his mouth filled [with] gravel.
Smaczny jest drugiemu chleb kłamstwa; ale potem piaskiem napełnione będą usta jego.
18 Purposes by counsel thou dost establish, And with plans make thou war.
Myśli radami utwierdzaj, a wojnę prowadź opatrznie.
19 A revealer of secret counsels is the busybody, And for a deceiver [with] his lips make not thyself surety.
Kto objawia tajemnicę, zdradliwie się obchodzi; przetoż z tymy, którzy pochlebiają wargami swemi, nie miej towarzystwa.
20 Whoso is vilifying his father and his mother, Extinguished is his lamp in blackness of darkness.
Kto złorzeczy ojcu swemu albo matce swojej, zgaśnie pochodnia jego w gęstych ciemnościach.
21 An inheritance gotten wrongly at first, Even its latter end is not blessed.
Dziedzictwu prędko z początku nabytemu naostatek błogosławić nie będą.
22 Do not say, 'I recompense evil,' Wait for Jehovah, and He delivereth thee.
Nie mów: Oddam złem. Oczekuj na Pana, a wybawi cię.
23 An abomination to Jehovah [are] a stone and a stone, And balances of deceit [are] not good.
Obrzydliwością Panu dwojaki gwicht, a szale fałszywe nie podobają mu się.
24 From Jehovah [are] the steps of a man, And man — how understandeth he his way?
Od Pana bywają sprawowane drogi męża; ale człowiek jakoż zrozumie drogę jego?
25 A snare to a man [is] he hath swallowed a holy thing, And after vows to make inquiry.
Pożreć rzecz poświęconą, jest człowiekowi sidłem; a poślubiwszy co, tego zaś szukać, jakoby tego ujść.
26 A wise king is scattering the wicked, And turneth back on them the wheel.
Król mądry rozprasza niezbożnych, i przywodzi na nich pomstę.
27 The breath of man [is] a lamp of Jehovah, Searching all the inner parts of the heart.
Dusza ludzka jest pochodnią Pańską, która doświadcza wszystkich skrytości wnętrznych.
28 Kindness and truth keep a king, And he hath supported by kindness his throne.
Miłosierdzie i prawda króla strzegą, a stolica jego miłosierdziem wsparta bywa.
29 The beauty of young men is their strength, And the honour of old men is grey hairs.
Ozdoba młodzieńców jest siła ich, a sędziwość poczciwością starców.
30 The bandages of a wound thou removest with the evil, Also the plagues of the inner parts of the heart!
Złemu są lekarstwem siności ran, i razy przenikające do wnętrzności żywota jego.
