Proverbs 17
1 Better [is] a dry morsel, and rest with it, Than a house full of the sacrifices of strife.
Lepszy jest kęs suchego chleba a w pokoju, niżeli pełen dom nabitego bydła ze swarem.
2 A wise servant ruleth over a son causing shame, And in the midst of brethren He apportioneth an inheritance.
Sługa roztropny będzie panował nad synem, który jest ku hańbie; a między braćmi będzie dzielił dziedzictwo.
3 A refining pot [is] for silver, and a furnace for gold, And the trier of hearts [is] Jehovah.
Tygiel srebra a piec złota doświadcza; ale Pan serc dośwadcza.
4 An evil doer is attentive to lips of vanity, Falsehood is giving ear to a mischievous tongue.
Zły pilnuje warg złośliwych, a kłamca słucha języka przewrotnego.
5 Whoso is mocking at the poor Hath reproached his Maker, Whoso is rejoicing at calamity is not acquitted.
Kto się naśmiewa z ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; a kto się raduje z upadku czyjego, nie ujdzie pomsty.
6 Sons' sons [are] the crown of old men, And the glory of sons [are] their fathers.
Korona starców są synowie synów ich, a ozdoba synów są ojcowie ich.
7 Not comely for a fool is a lip of excellency, Much less for a noble a lip of falsehood.
Nie przystoi mowa poważna głupiemu, dopieroż księciu usta kłamliwe.
8 A stone of grace [is] the bribe in the eyes of its possessors, Whithersoever it turneth, it prospereth.
Jako kamień drogi, tak bywa dar wdzięczny temu, który go bierze; do czegokolwiek zmierzy, zdarzy mu się.
9 Whoso is covering transgression is seeking love, And whoso is repeating a matter Is separating a familiar friend.
Kto pokrywa przestępstwo, szuka łaski; ale kto wznawia rzeczy, rozłącza przyjaciół.
10 Rebuke cometh down on the intelligent More than a hundred stripes on a fool.
Więcej waży gromienie u roztropnego, niżeli sto plag u głupiego.
11 An evil man seeketh only rebellion, And a fierce messenger is sent against him.
Uporny tylko złego szuka, dla tego poseł okrutny będzie nań zesłany.
12 The meeting of a bereaved bear by a man, And — not a fool in his folly.
Lepiej jest człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą osierociałą, niżeli z głupim w głupstwie jego.
13 Whoso is returning evil for good, Evil moveth not from his house.
Kto oddaje złem za dobre, nie wynijdzie złe z domu jego.
14 The beginning of contention [is] a letting out of waters, And before it is meddled with leave the strife.
Kto zaczyna zwadę, jest jako ten, co przekopuje wodę; przetoż niż się zwada rozsili, zaniechaj go.
15 Whoso is justifying the wicked, And condemning the righteous, Even both of these [are] an abomination to Jehovah.
Kto usprawiedliwia niezbożnego, a winnym czyni sprawiedliwego, oba jednako są obrzydliwością Panu.
16 Why [is] this — a price in the hand of a fool to buy wisdom, And a heart there is none?
Cóż po dostatku w ręku głupiego, ponieważ do nabycia mądrości rozumu nie ma?
17 At all times is the friend loving, And a brother for adversity is born.
Wszelkiego czasu miłuje przyjaciel, a w ucisku stawia się jako brat.
18 A man lacking heart is striking hands, A surety he becometh before his friend.
Człowiek głupi daje rękę, czyniąc rękojemstwo przed twarzą przyjaciela swego.
19 Whoso is loving transgression is loving debate, Whoso is making high his entrance is seeking destruction.
Kto miłuje zwadę, miłuje grzech; a kto wynosi usta swe, szuka upadku.
20 The perverse of heart findeth not good, And the turned in his tongue falleth into evil.
Przewrotny w sercu nie znajduje dobrego; a kto jest przewrotnego języka, wpadnie we złe.
21 Whoso is begetting a fool hath affliction for it, Yea, the father of a fool rejoiceth not.
Kto spłodził głupiego, na smutek swój spłodził go, ani się rozweseli ojciec niemądrego.
22 A rejoicing heart doth good to the body, And a smitten spirit drieth the bone.
Serce wesołe oczerstwia jako lekarstwo; ale duch sfrasowany wysusza kości.
23 A bribe from the bosom the wicked taketh, To turn aside the paths of judgment.
Niezbożny potajemnie dar bierze, aby podwrócił ścieszki sądu.
24 The face of the intelligent [is] to wisdom, And the eyes of a fool — at the end of the earth.
Na twarzy roztropnego znać mądrość; ale oczy głupiego aż na kraju ziemi.
25 A provocation to his father [is] a foolish son, And bitterness to her that bare him.
Syn głupi żałością jest ojcu swemu, a gorzkością rodzicielce swojej.
26 Also, to fine the righteous is not good, To smite nobles for uprightness.
Zaiste nie dobra, winować sprawiedliwego, albo żeby przełożeni kogo dla cnoty bić mieli.
27 One acquainted with knowledge is sparing his words, And the cool of temper [is] a man of understanding.
Kto zawściąga mowy swe, jest umiejętnym; drogiego ducha jest mąż rozumny.
28 Even a fool keeping silence is reckoned wise, He who is shutting his lips intelligent!
Gdy głupi milczy, za mądrego poczytany bywa; a który zatula wargi swoje, za rozumnego.
