Proverbs 14

1 Every wise woman hath builded her house, And the foolish with her hands breaketh it down.

۱ هر زن حکیم خانه خود را بنا می‌کند، اما زن جاهل آن را با دست خود خراب می‌نماید.

2 Whoso is walking in his uprightness is fearing Jehovah, And the perverted [in] his ways is despising Him.

۲ کسی‌که به راستی خود سلوک می‌نماید ازخداوند می‌ترسد، اما کسی‌که در طریق خودکج رفتار است او را تحقیر می‌نماید.

3 In the mouth of a fool [is] a rod of pride, And the lips of the wise preserve them.

۳ در دهان احمق چوب تکبر است، اما لبهای حکیمان ایشان را محافظت خواهد نمود.

4 Without oxen a stall [is] clean, And great [is] the increase by the power of the ox.

۴ جایی که گاو نیست، آخور پاک است، اما ازقوت گاو، محصول زیاد می‌شود.

5 A faithful witness lieth not, And a false witness breatheth out lies.

۵ شاهد امین دروغ نمی گوید، اما شاهد دروغ به کذب تنطق می‌کند.

6 A scorner hath sought wisdom, and it is not, And knowledge to the intelligent [is] easy.

۶ استهزاکننده حکمت را می‌طلبد و نمی یابد. اما به جهت مرد فهیم علم آسان است.

7 Go from before a foolish man, Or thou hast not known the lips of knowledge.

۷ از حضور مرد احمق دور شو، زیرا لبهای معرفت را در او نخواهی یافت.

8 The wisdom of the prudent [is] to understand his way, And the folly of fools [is] deceit.

۸ حکمت مرد زیرک این است که راه خود رادرک نماید، اما حماقت احمقان فریب است.

9 Fools mock at a guilt-offering, And among the upright — a pleasing thing.

۹ احمقان به گناه استهزا می‌کنند، اما در میان راستان رضامندی است.

10 The heart knoweth its own bitterness, And with its joy a stranger doth not intermeddle.

۱۰ دل شخص تلخی خویشتن را می‌داند، وغریب در خوشی آن مشارکت ندارد.

11 The house of the wicked is destroyed, And the tent of the upright flourisheth.

۱۱ خانه شریران منهدم خواهد شد، اما خیمه راستان شکوفه خواهد آورد.

12 There is a way — right before a man, And its latter end [are] ways of death.

۱۲ راهی هست که به نظر آدمی مستقیم می‌نماید، اما عاقبت آن، طرق موت است.

13 Even in laughter is the heart pained, And the latter end of joy [is] affliction.

۱۳ هم در لهو و لعب دل غمگین می‌باشد، وعاقبت این خوشی حزن است.

14 From his ways is the backslider in heart filled, And a good man — from his fruits.

۱۴ کسی‌که در دل مرتد است از راههای خودسیر می‌شود، و مرد صالح به خود سیر است.

15 The simple giveth credence to everything, And the prudent attendeth to his step.

۱۵ مرد جاهل هر سخن را باور می‌کند، اما مردزیرک در رفتار خود تامل می‌نماید.

16 The wise is fearing and turning from evil, And a fool is transgressing and is confident.

۱۶ مرد حکیم می‌ترسد و از بدی اجتناب می‌نماید، اما احمق از غرور خود ایمن می‌باشد.

17 Whoso is short of temper doth folly, And a man of wicked devices is hated.

۱۷ مرد کج خلق، احمقانه رفتار می‌نماید، و(مردم ) از صاحب سوظن نفرت دارند.

18 The simple have inherited folly, And the prudent are crowned [with] knowledge.

۱۸ نصیب جاهلان حماقت است، اما معرفت، تاج زیرکان خواهد بود.

19 The evil have bowed down before the good, And the wicked at the gates of the righteous.

۱۹ بدکاران در حضور نیکان خم می‌شوند، وشریران نزد دروازه های عادلان می‌ایستند.

20 Even of his neighbour is the poor hated, And those loving the rich [are] many.

۲۰ همسایه فقیر نیز از او نفرت دارد، امادوستان شخص دولتمند بسیارند.

21 Whoso is despising his neighbour sinneth, Whoso is favouring the humble, O his happiness.

۲۱ هر‌که همسایه خود را حقیر شمارد گناه می‌ورزد، اما خوشابحال کسی‌که بر فقیران ترحم نماید.

22 Do not they err who are devising evil? And kindness and truth [are] to those devising good,

۲۲ آیا صاحبان تدبیر فاسد گمراه نمی شوند، اما برای کسانی که تدبیر نیکو می‌نمایند، رحمت و راستی خواهد بود.

23 In all labour there is advantage, And a thing of the lips [is] only to want.

۲۳ از هر مشقتی منفعت است، اما کلام لبها به فقر محض می‌انجامد.

24 The crown of the wise is their wealth, The folly of fools [is] folly.

۲۴ تاج حکیمان دولت ایشان است، اماحماقت احمقان حماقت محض است.

25 A true witness is delivering souls, And a deceitful one breatheth out lies.

۲۵ شاهد امین جانها را نجات می‌بخشد، اما هرکه به دروغ تنطق می‌کند فریب محض است.

26 In the fear of Jehovah [is] strong confidence, And to His sons there is a refuge.

۲۶ در ترس خداوند اعتماد قوی است، وفرزندان او را ملجا خواهد بود.

27 The fear of Jehovah [is] a fountain of life, To turn aside from snares of death.

۲۷ ترس خداوند چشمه حیات‌است، تا ازدامهای موت اجتناب نمایند.

28 In the multitude of a people [is] the honour of a king, And in lack of people the ruin of a prince.

۲۸ جلال پادشاه از کثرت مخلوق است، وشکستگی سلطان از کمی مردم است.

29 Whoso is slow to anger [is] of great understanding, And whoso is short in temper is exalting folly.

۲۹ کسی‌که دیرغضب باشد کثیرالفهم است، وکج خلق حماقت را به نصیب خود می‌برد.

30 A healed heart [is] life to the flesh, And rottenness to the bones [is] envy.

۳۰ دل آرام حیات بدن است، اما حسدپوسیدگی استخوانها است.

31 An oppressor of the poor reproacheth his Maker, And whoso is honouring Him Is favouring the needy.

۳۱ هر‌که بر فقیر ظلم کند آفریننده خود راحقیر می‌شمارد، و هر‌که بر مسکین ترحم کند اورا تمجید می‌نماید.

32 In his wickedness is the wicked driven away, And trustful in his death [is] the righteous.

۳۲ شریر از شرارت خود به زیر افکنده می‌شود، اما مرد عادل چون بمیرد اعتماد دارد.

33 In the heart of the intelligent wisdom doth rest. And in the midst of fools it is known.

۳۳ حکمت در دل مرد فهیم ساکن می‌شود، امادر اندرون جاهلان آشکار می‌گردد.

34 Righteousness exalteth a nation, And the goodliness of peoples [is] a sin-offering.

۳۴ عدالت قوم را رفیع می‌گرداند، اما گناه برای قوم، عار است.

35 The favour of a king [is] to a wise servant, And an object of his wrath is one causing shame!

۳۵ رضامندی پادشاه بر خادم عاقل است، اماغضب او بر پست فطرتان.