Proverbs 13
1 A wise son — the instruction of a father, And a scorner — he hath not heard rebuke.
Дана оғул атисиниң тәрбийисигә көңүл қояр; Мәсқирә қилғучи тәнбиһкә қулақ салмас.
2 From the fruit of the mouth a man eateth good, And the soul of the treacherous — violence.
Адәм дурус еғизиниң мевисидин һозурлинар; Тузкорлар зораванлиққа һәвәс қилип зораванлиққа учрар.
3 Whoso is keeping his mouth, is keeping his soul, Whoso is opening wide his lips — ruin to him!
Сөздә еһтиятчан киши җенини сақлап қалар; Ағзи иштик һалакәткә учрар.
4 The soul of the slothful is desiring, and hath not. And the soul of the diligent is made fat.
Һорунниң арзу-тилиги бар, лекин еришәлмәс; Лекин тиришчан әтлинәр.
5 A false word the righteous hateth, And the wicked causeth abhorrence, and is confounded.
Һәққаний адәм ялғанчилиқтин жиркинәр; Қәбиһ болса сесип, шәрмәндә болар.
6 Righteousness keepeth him who is perfect in the way, And wickedness overthroweth a sin offering.
Йоли дурусни һәққанийәт қоғдар; Лекин гунакарни рәзиллик жиқитар.
7 There is who is making himself rich, and hath nothing, Who is making himself poor, and wealth [is] abundant.
Бәзиләр өзини бай көрсәткини билән әмәлийәттә қуруқ сөләттур; Бәзиләр өзини йоқсул көрсәткини билән зор байлиқлири бардур.
8 The ransom of a man's life [are] his riches, And the poor hath not heard rebuke.
Өз байлиғи гөрүгә тутулған байниң җениға ара турар; Бирақ йоқсуллар һеч вәһимини аңлимас.
9 The light of the righteous rejoiceth, And the lamp of the wicked is extinguished.
Һәққаний адәмниң нури шатлинип парлар; Бирақ яман адәмниң чириғи өчүрүләр.
10 A vain man through pride causeth debate, And with the counselled [is] wisdom.
Кибирликтин пәқәт җедәл-маҗирала чиқар; Даналиқ болса несиһәтни аңлиғанлар билән биллидур.
11 Wealth from vanity becometh little, And whoso is gathering by the hand becometh great.
Ишлимәй тапқан һарам байлиқ бәрикәтсиздур; Тәр төкүп һалал тапқан гүллинәр.
12 Hope prolonged is making the heart sick, And a tree of life [is] the coming desire.
Тәлмүргинигә күтүп еришәлмәслик көңүлни сунуқ қилар, Лекин тәшналиқта еришкини «һаятлиқ дәриғи»дур.
13 Whoso is despising the Word is destroyed for it, And whoso is fearing the Command is repayed.
[Худаниң] калам-сөзигә писәнт қилмиған адәм гунаниң төлимигә қәриздар болар; Лекин пәрманни қәдирлигән адәм яхшилиқ көрәр.
14 The law of the wise [is] a fountain of life, To turn aside from snares of death.
Ақиланиниң тәлими һаятлиқ бәргүчи булақтур, У сени өлүм қапқанлиридин қутулдурар.
15 Good understanding giveth grace, And the way of the treacherous [is] hard.
Ақиланилик адәмни илтипатқа ериштүрәр; Бирақ тузкорларниң йоли әгир-бүгри, җапалиқ болар.
16 Every prudent one dealeth with knowledge, And a fool spreadeth out folly.
Пәм-парасәтлик адәм билими билән иш көрәр; Һамақәт өз наданлиғини ашкарилар.
17 A wicked messenger falleth into evil, And a faithful ambassador is healing.
Рәзил алақичи бала-қазаға учрар; Садиқ әлчи болса дәрдкә дәрмандур.
18 Whoso is refusing instruction — poverty and shame, And whoso is observing reproof is honoured.
Тәрбийәни рәт қилған адәм намратлишип уятқа қалар; Амма тәнбиһни қобул қилған һөрмәткә еришәр.
19 A desire accomplished is sweet to the soul, And an abomination to fools [is]: Turn from evil.
Әмәлгә ашқан арзу кишигә шерин туюлар; Лекин ахмақлар яманлиқни ташлашни яман көрәр.
20 Whoso is walking with wise men is wise, And a companion of fools suffereth evil.
Ақиланиләр билән биллә жүргән Дан. болар; Бирақ ахмақларға һәмраһ болған налә-пәрядта қалар.
21 Evil pursueth sinners, And good recompenseth the righteous.
Балайиқаза гунакарларниң кәйнидин бесип маңар; Лекин һәққанийлар яхшилиқниң әҗрини тапар.
22 A good man causeth sons' sons to inherit, And laid up for the righteous [is] the sinner's wealth.
Яхши адәм пәрзәнтлириниң пәрзәнтлиригә мирас қалдурар; Гунакарларниң жиққан мал-дуниялири һәққанийлар үчүн топлинар.
23 Abundance of food — the tillage of the poor, And substance is consumed without judgment.
Йоқсулниң ташландуқ йери мол һосул берәр, Лекин адаләтсизликтин у вәйран болар.
24 Whoso is sparing his rod is hating his son, And whoso is loving him hath hastened him chastisement.
Таяқни айиған киши оғлини яхши көрмәс; Балини сөйгән киши уни әстайидил тәрбийиләп җазалар.
25 The righteous is eating to the satiety of his soul, And the belly of the wicked lacketh!
Һәққаний адәм көңли қанаәт тапқичә озуқ йәр; Яманниң қосиғи ач қалар.
