< Proverbs 13 >
1 A wise son — the instruction of a father, And a scorner — he hath not heard rebuke.
Wiilkii caqli lahu wuxuu maqlaa edbinta aabbihiis, Laakiinse kii wax quudhsadaa canaanta ma maqlo.
2 From the fruit of the mouth a man eateth good, And the soul of the treacherous — violence.
Nin wuxuu wax wanaagsan ku cuni doonaa midhaha afkiisa, Laakiinse khaayinnada naftoodu waxay cuni doontaa midhaha dulmiga.
3 Whoso is keeping his mouth, is keeping his soul, Whoso is opening wide his lips — ruin to him!
Kii afkiisa dhawraa wuxuu dhawraa naftiisa, Laakiinse kii bushimihiisa aad u kala qaadaa wuu baabbi'i doonaa.
4 The soul of the slothful is desiring, and hath not. And the soul of the diligent is made fat.
Kii caajis ah naftiisu wax bay damacdaa, mana hesho, Laakiinse nafta kii dadaala waa la barwaaqaysiin doonaa.
5 A false word the righteous hateth, And the wicked causeth abhorrence, and is confounded.
Ninkii xaq ahu beenta wuu neceb yahay, Laakiinse ninkii shar lahu waa karaahiyo, wuuna ceeboobaa.
6 Righteousness keepeth him who is perfect in the way, And wickedness overthroweth a sin offering.
Xaqnimadu kii jidkiisu qumman yahay ayay ilaalisaa, Laakiinse sharnimadu dembilaha ayay afgembidaa.
7 There is who is making himself rich, and hath nothing, Who is making himself poor, and wealth [is] abundant.
Waxaa jira nin hodan iska dhiga laakiinse aan waxba haysan, Oo waxaa jira mid miskiin iska dhiga laakiinse maal badan leh.
8 The ransom of a man's life [are] his riches, And the poor hath not heard rebuke.
Nin wuxuu noloshiisa ku furtaa maalkiisa, Laakiinse miskiinku canaanta ma maqlo.
9 The light of the righteous rejoiceth, And the lamp of the wicked is extinguished.
Iftiinka kuwa xaqa ahu weligii wuu reyreeyaa, Laakiinse laambadda kuwa sharka leh waa la bakhtiin doonaa.
10 A vain man through pride causeth debate, And with the counselled [is] wisdom.
Isqabasho oo keliya ayaa kibir ka timaada, Laakiinse kii waanada qaata waxaa la jirta xigmad.
11 Wealth from vanity becometh little, And whoso is gathering by the hand becometh great.
Maalkii degdeg lagu helaa wuu dhinmi doonaa, Laakiinse kan hawl wax ku soo urursadaa waa sii korodhsan doonaa.
12 Hope prolonged is making the heart sick, And a tree of life [is] the coming desire.
Rajadii raagtaa qalbigay bukaysiisaa, Laakiinse markii wixii la doonayay la helo waa geed nololeed.
13 Whoso is despising the Word is destroyed for it, And whoso is fearing the Command is repayed.
Ku alla kii erayga quudhsadaa halligaad ayuu isu keenaa, Laakiinse kii amarka ka cabsada waa loo abaalgudi doonaa.
14 The law of the wise [is] a fountain of life, To turn aside from snares of death.
Ninkii caqli leh waxbariddiisu waa il nololeed, In dabinnada dhimashada laga leexdo.
15 Good understanding giveth grace, And the way of the treacherous [is] hard.
Waxgarashadii wanaagsan raalli baa laga noqdaa, Laakiinse jidka khaayinnadu waa xun yahay.
16 Every prudent one dealeth with knowledge, And a fool spreadeth out folly.
Nin kasta oo miyir lahu aqoon buu ku shaqeeyaa, Laakiinse nacasku nacasnimuu fidiyaa.
17 A wicked messenger falleth into evil, And a faithful ambassador is healing.
Wargeeyihii shar lahu xumaan buu ku dhex dhacaa, Laakiinse ergadii aamin ahu waa caafimaad.
18 Whoso is refusing instruction — poverty and shame, And whoso is observing reproof is honoured.
Caydhnimo iyo ceebba waxaa lahaan doona kii edbinta diida, Laakiinse kii canaanta maqla waa la murwayn doonaa.
19 A desire accomplished is sweet to the soul, And an abomination to fools [is]: Turn from evil.
Wixii la doonayay oo la gaadhay nafta way u macaan tahay, Laakiinse nacasyadu aad bay u karhaan inay sharka ka fogaadaan.
20 Whoso is walking with wise men is wise, And a companion of fools suffereth evil.
Kii kuwa caqliga leh la socdaa, caqli buu yeelan doonaa, Laakiinse kii nacasyada raacaa waa baabbi'i doonaa.
21 Evil pursueth sinners, And good recompenseth the righteous.
Dembilayaasha waxaa eryada shar, Laakiinse kuwa xaqa ah abaal wanaagsan baa loo gudi doonaa.
22 A good man causeth sons' sons to inherit, And laid up for the righteous [is] the sinner's wealth.
Ninkii wanaagsanu dhaxal buu uga tagaa carruurta carruurtiisa, Oo maalka dembilahana waxaa loo kaydiyaa kuwa xaqa ah.
23 Abundance of food — the tillage of the poor, And substance is consumed without judgment.
Beerta masaakiinta waxaa ku taal cunto badan, Laakiinse gardarro aawadeed in baa loo baabbi'iyaa.
24 Whoso is sparing his rod is hating his son, And whoso is loving him hath hastened him chastisement.
Kii ushiisa ceshadaa wiilkiisuu neceb yahay; Laakiinse kii wiilkiisa jecelu aad buu u edbiyaa.
25 The righteous is eating to the satiety of his soul, And the belly of the wicked lacketh!
Kan xaqa ahu wax buu cunaa ilaa naftiisu dheregto, Laakiinse caloosha kuwa sharka lahu way baahnaan doontaa.