Proverbs 13
1 A wise son — the instruction of a father, And a scorner — he hath not heard rebuke.
| کوڕی دانا تەمبێکردنی باوکی وەردەگرێت، بەڵام گاڵتەجاڕ گوێ لە سەرزەنشت ناگرێت. |
2 From the fruit of the mouth a man eateth good, And the soul of the treacherous — violence.
| مرۆڤ لە بەروبوومی دەمی چاکە دەخوات، ناپاکانیش ئارەزوویان توندوتیژییە. |
3 Whoso is keeping his mouth, is keeping his soul, Whoso is opening wide his lips — ruin to him!
| ئەوەی ئاگای لە دەمی بێت گیانی خۆی دەپارێزێت، بەڵام ئەوەی زمان درێژی دەکات لەناودەچێت. |
4 The soul of the slothful is desiring, and hath not. And the soul of the diligent is made fat.
| گیانی تەمبەڵ ئارەزوو دەکات و هیچی دەست ناکەوێت، بەڵام گیانی تێکۆشەر سەرکەوتوو دەبێت. |
5 A false word the righteous hateth, And the wicked causeth abhorrence, and is confounded.
| کەسی ڕاستودروست ڕقی لە قسەی درۆیە، بەدکاریش ڕیسوایی و شەرمەزاری دەهێنێت. |
6 Righteousness keepeth him who is perfect in the way, And wickedness overthroweth a sin offering.
| ڕاستودروستی ئەو کەسە دەپارێزیت کە ڕێگای ڕاستە، خراپەش گوناهبار سەرەوژێر دەکات. |
7 There is who is making himself rich, and hath nothing, Who is making himself poor, and wealth [is] abundant.
| هەیە خۆی بە دەوڵەمەند دەردەخات و هیچی نییە، هەشە خۆی بە هەژار دەردەخات و سامانی زۆری هەیە. |
8 The ransom of a man's life [are] his riches, And the poor hath not heard rebuke.
| لەوانەیە مرۆڤ بە سامانەکەی گیانی خۆی بکڕێتەوە، بەڵام هەژار گوێی لە هەڕەشە نابێت. |
9 The light of the righteous rejoiceth, And the lamp of the wicked is extinguished.
| ڕووناکی ڕاستودروستان دەگەشێتەوە، بەڵام چرای بەدکاران دەکوژێتەوە. |
10 A vain man through pride causeth debate, And with the counselled [is] wisdom.
| لە لووتبەرزییەوە تەنها ناکۆکی پەیدادەبێت، بەڵام لەگەڵ ڕاوێژکاران دانایی. |
11 Wealth from vanity becometh little, And whoso is gathering by the hand becometh great.
| ماڵێک بە ناپاکی پەیداکرابێت، کەم دەکات، بەڵام ئەوەی بە کاری دەست کۆدەبێتەوە، زیاد دەکات. |
12 Hope prolonged is making the heart sick, And a tree of life [is] the coming desire.
| ئومێدی درێژکراوە دڵ نەخۆش دەکات، ئارەزووی بەدیهاتووش درەختی ژیانە. |
13 Whoso is despising the Word is destroyed for it, And whoso is fearing the Command is repayed.
| ئەوەی سووکایەتی بە فێرکردنەکە بکات خۆی لەناودەبات، بەڵام ئەوەی ڕێزی بۆ ڕاسپاردەکە هەبێت پاداشتی دەدرێتەوە. |
14 The law of the wise [is] a fountain of life, To turn aside from snares of death.
| فێرکردنەکانی دانا کانی ژیانە، بۆ دوورکەوتنەوە لە داوی مردن. |
15 Good understanding giveth grace, And the way of the treacherous [is] hard.
| تێگەیشتنی باش پەسەندی بەدەستدەهێنێت، بەڵام ڕێگای ناپاکان سەختە. |
16 Every prudent one dealeth with knowledge, And a fool spreadeth out folly.
| هەموو کەسێکی ژیر بە زانیارییەوە کار دەکات، بەڵام نەزان گێلایەتی بڵاو دەکاتەوە. |
17 A wicked messenger falleth into evil, And a faithful ambassador is healing.
| نێردراوی بەدکار دەکەوێتە خراپەوە، پەیامبەری دەستپاکیش چاکبوونەوە دەهێنێت. |
18 Whoso is refusing instruction — poverty and shame, And whoso is observing reproof is honoured.
| هەژاری و ڕیسوایی بۆ ئەوانەیە تەمبێکردن بەلاوە دەنێن، بەڵام ئەوەی سەرزەنشت لەگوێدەگرێت ڕێزدار دەبێت. |
19 A desire accomplished is sweet to the soul, And an abomination to fools [is]: Turn from evil.
| ئارەزووی بەدیهاتوو خۆشییە بۆ گیان، بەڵام گێل وا دەزانێت کە لادان لە خراپە شتێکی قێزەونە. |
20 Whoso is walking with wise men is wise, And a companion of fools suffereth evil.
| ئەوەی لەگەڵ دانایان دەڕوات دەبێتە دانا، هاوڕێی گێلەکانیش زیانی پێدەگات. |
21 Evil pursueth sinners, And good recompenseth the righteous.
| خراپە دوای گوناهباران دەکەوێت، بەڵام ڕاستودروستان بە چاکە پاداشت دەدرێنەوە. |
22 A good man causeth sons' sons to inherit, And laid up for the righteous [is] the sinner's wealth.
| پیاوچاک میرات بۆ نەوەکانی بەجێدەهێڵێت، سامانی گوناهبارانیش بۆ ڕاستودروست هەڵدەگیردرێت. |
23 Abundance of food — the tillage of the poor, And substance is consumed without judgment.
| لەوانەیە زەویی بەیاری هەژاران خواردنی زۆری تێدابێت، بەڵام لەبەر نادادپەروەری دەبردرێت. |
24 Whoso is sparing his rod is hating his son, And whoso is loving him hath hastened him chastisement.
| ئەوەی ڕێگا لە کوتەک بگرێت ڕقی لە کوڕەکەیەتی، بەڵام ئەوەی خۆشیبوێت گرنگی بە تەمبێکردنی دەدات. |
25 The righteous is eating to the satiety of his soul, And the belly of the wicked lacketh!
| کەسی ڕاستودروست دەخوات و تێر دەبێت، بەڵام سکی بەدکاران هەر برسی دەبێت. |
