Proverbs 1
1 Proverbs of Solomon, son of David, king of Israel:
Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
2 For knowing wisdom and instruction, For understanding sayings of intelligence,
Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
3 For receiving the instruction of wisdom, Righteousness, judgment, and uprightness,
Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 For giving to simple ones — prudence, To a youth — knowledge and discretion.
Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
5 (The wise doth hear and increaseth learning, And the intelligent doth obtain counsels.)
Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
6 For understanding a proverb and its sweetness, Words of the wise and their acute sayings.
Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
7 Fear of Jehovah [is] a beginning of knowledge, Wisdom and instruction fools have despised!
Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
8 Hear, my son, the instruction of thy father, And leave not the law of thy mother,
Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
9 For a graceful wreath [are] they to thy head, And chains to thy neck.
Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
10 My son, if sinners entice thee be not willing.
Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
11 If they say, 'Come with us, we lay wait for blood, We watch secretly for the innocent without cause,
Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
Pożremyż ich żywo, jako grób, a całkiem, jako zstępujących w dół; (Sheol h7585)
13 Every precious substance we find, We fill our houses [with] spoil,
Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
14 Thy lot thou dost cast among us, One purse is — to all of us.'
Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
15 My son! go not in the way with them, Withhold thy foot from their path,
Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
16 For their feet to evil do run, And they haste to shed blood.
Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
17 Surely in vain is the net spread out before the eyes of any bird.
Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
18 And they for their own blood lay wait, They watch secretly for their own lives.
Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
19 So [are] the paths of every gainer of dishonest gain, The life of its owners it taketh.
Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
20 Wisdom in an out-place crieth aloud, In broad places she giveth forth her voice,
Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
21 At the head of the multitudes she calleth, In the openings of the gates, In the city her sayings she saith:
W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
22 'Till when, ye simple, do ye love simplicity? And have scorners their scorning desired? And do fools hate knowledge?
Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
23 Turn back at my reproof, lo, I pour forth to you my spirit, I make known my words with you.
Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
24 Because I have called, and ye refuse, I stretched out my hand, and none is attending,
Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
25 And ye slight all my counsel, And my reproof ye have not desired.
Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
26 I also in your calamity do laugh, I deride when your fear cometh,
Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
27 When your fear cometh as destruction, And your calamity as a hurricane doth come, When on you come adversity and distress.
Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
28 Then they call me, and I do not answer, They seek me earnestly, and find me not.
Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
29 Because that they have hated knowledge, And the fear of Jehovah have not chosen.
Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
30 They have not consented to my counsel, They have despised all my reproof,
Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
31 And they eat of the fruit of their way, And from their own counsels they are filled.
Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
32 For the turning of the simple slayeth them, And the security of the foolish destroyeth them.
Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
33 And whoso is hearkening to me dwelleth confidently, And [is] quiet from fear of evil!'
Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
