Proverbs 6
1 Mi sone, if thou hast bihiyt for thi freend; thou hast fastned thin hoond at a straunger.
Synu mój, jeśli poręczyłeś za swego bliźniego i dałeś porękę za obcego;
2 Thou art boundun bi the wordis of thi mouth; and thou art takun with thin owne wordis.
Związałeś się słowami ust twoich, schwytany jesteś mową twoich ust.
3 Therfor, my sone, do thou that that Y seie, and delyuere thi silf; for thou hast fallun in to the hond of thi neiybore. Renne thou aboute, haste thou, reise thi freend;
Uczyń więc tak, synu mój, uwolnij się, gdy wpadłeś w ręce swego bliźniego; idź, upokórz się i nalegaj na twego bliźniego.
4 yyue thou not sleep to thin iyen, nether thin iyeliddis nappe.
Nie daj snu swoim oczom i nie pozwól powiekom drzemać.
5 Be thou rauyschid as a doo fro the hond; and as a bridde fro aspiyngis of the foulere.
Uwolnij się jak sarna z rąk [myśliwego] i jak ptak z ręki ptasznika.
6 O! thou slowe man, go to the `amte, ether pissemyre; and biholde thou hise weies, and lerne thou wisdom.
Idź do mrówki, leniwcze, przypatrz się jej drogom i bądź mądry;
7 Which whanne he hath no duyk, nethir comaundour, nether prince;
Chociaż nie ma ona wodza ani przełożonego, ani pana;
8 makith redi in somer mete to hym silf, and gaderith togidere in heruest that, that he schal ete.
To w lecie przygotowuje swój pokarm i gromadzi w żniwa swą żywność.
9 Hou long schalt thou, slow man, slepe? whanne schalt thou rise fro thi sleep?
Jak długo będziesz leżał, leniwcze? Kiedy wstaniesz ze swego snu?
10 A litil thou schalt slepe, a litil thou schalt nappe; a litil thou schalt ioyne togidere thin hondis, that thou slepe.
Jeszcze trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, aby zasnąć;
11 And nedynesse, as a weigoere, schal come to thee; and pouert, as an armed man. Forsothe if thou art not slow, thi ripe corn schal come as a welle; and nedynesse schal fle fer fro thee.
A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny i twój niedostatek jak mąż uzbrojony.
12 A man apostata, a man vnprofitable, he goith with a weiward mouth;
Człowiek nikczemny i niegodziwy chodzi z przewrotnością na ustach;
13 he bekeneth with iyen, he trampith with the foot, he spekith with the fyngur,
Mruga swymi oczyma, mówi swymi nogami, wskazuje swymi palcami;
14 bi schrewid herte he ymagyneth yuel, and in al tyme he sowith dissenciouns.
Przewrotność [jest] w jego sercu, stale knuje zło [i] sieje niezgodę.
15 His perdicioun schal come to hym anoon, and he schal be brokun sodeynli; and he schal no more haue medecyn.
Dlatego nagle spadnie na niego nieszczęście; nagle zostanie złamany i pozbawiony ratunku.
16 Sixe thingis ben, whyche the Lord hatith; and hise soule cursith the seuenthe thing.
Jest sześć rzeczy, których nienawidzi PAN, siedem budzi w nim odrazę:
17 Hiye iyen, a tunge liere, hondis schedinge out innocent blood,
Wyniosłe oczy, kłamliwy język i ręce, które przelewają krew niewinną;
18 an herte ymagynynge worste thouytis, feet swifte to renne in to yuel,
Serce, które knuje złe myśli; nogi, które spiesznie biegną do zła;
19 a man bringynge forth lesingis, a fals witnesse; and him that sowith discordis among britheren.
Fałszywy świadek, który mówi kłamstwa, i ten, który sieje niezgodę między braćmi.
20 Mi sone, kepe the comaundementis of thi fadir; and forsake not the lawe of thi modir.
Synu mój, strzeż przykazania twego ojca i nie odrzucaj prawa twojej matki.
21 Bynde thou tho continueli in thin herte; and cumpasse `to thi throte.
Przywiąż je na zawsze do serca twego i zawieś je sobie na szyi.
22 Whanne thou goist, go tho with thee; whanne thou slepist, kepe tho thee; and thou wakynge speke with tho.
Gdy będziesz chodził, poprowadzi cię; gdy zaśniesz, strzec cię będzie, a gdy się obudzisz, będzie mówić do ciebie;
23 For the comaundement of God is a lanterne, and the lawe is liyt, and the blamyng of techyng is the weie of lijf;
Bo przykazanie [jest] pochodnią, prawo światłością, a upomnienia do karności są drogą życia;
24 `that the comaundementis kepe thee fro an yuel womman, and fro a flaterynge tunge of a straunge womman.
Aby cię strzegły przed złą kobietą [i] przed gładkim językiem obcej kobiety.
25 Thin herte coueite not the fairnesse of hir; nether be thou takun bi the signes of hir.
Nie pożądaj w twoim sercu jej piękności i niech cię nie łowi swymi powiekami.
26 For the prijs of an hoore is vnnethe of o loof; but a womman takith the preciouse soule of a man.
Bo dla kobiety nierządnej [zubożeje człowiek] o kawałek chleba, a żona cudzołożna czyha na cenne życie.
27 Whether a man mai hide fier in his bosum, that hise clothis brenne not;
Czy może ktoś wziąć ogień w zanadrze, a jego szaty się nie spalą?
28 ethir go on colis, and hise feet be not brent?
Czy może ktoś chodzić po rozżarzonych węglach, a jego nogi się nie poparzą?
29 So he that entrith to the wijf of his neiybore; schal not be cleene, whanne he hath touchid hir.
Tak ten, kto wchodzi do żony swego bliźniego; ktokolwiek ją dotknie, nie będzie bez winy.
30 It is not greet synne, whanne a man stelith; for he stelith to fille an hungri soule.
Nie pogardza się złodziejem, jeśli kradnie, by nasycić swoją duszę, będąc głodnym;
31 And he takun schal yelde the seuenthe fold; and he schal yyue al the catel of his hous, and schal delyuere hym silf.
Ale [jeśli] go złapią, zwróci siedmiokrotnie [albo] odda cały dobytek swego domu.
32 But he that is avouter; schal leese his soule, for the pouert of herte.
Lecz kto cudzołoży z kobietą, jest pozbawiony rozsądku; kto tak robi, gubi swoją duszę.
33 He gaderith filthe, and sclaundrith to hym silf; and his schenschip schal not be don awei.
Znajdzie chłostę i wstyd, a jego hańba nie będzie zmazana.
34 For the feruent loue and strong veniaunce of the man schal not spare in the dai of veniaunce,
Bo zazdrość rozpala gniew mężczyzny i nie będzie pobłażał w dniu zemsty.
35 nether schal assente to the preieris of ony; nether schal take ful many yiftis for raunsum.
Nie będzie miał względu na żaden okup i nie przyjmie darów, choćbyś najwięcej mu dawał.
