Proverbs 26
1 As snow in somer, and reyn in heruest; so glorie is vnsemeli to a fool.
Jak śnieg w lecie i jak deszcz we żniwa, tak głupiemu nie przystoi chwała.
2 For whi as a brid fliynge ouer to hiy thingis, and a sparowe goynge in to vncerteyn; so cursing brouyt forth with out resonable cause schal come aboue in to sum man.
Jak ptak się tuła [i] jak jaskółka lata, tak nie przyjdzie niezasłużone przekleństwo.
3 Beting to an hors, and a bernacle to an asse; and a yerde in the bak of vnprudent men.
Bicz na konia, wędzidło na osła, a kij na grzbiet głupiego.
4 Answere thou not to a fool bi his foli, lest thou be maad lijk hym.
Nie odpowiadaj głupiemu według jego głupoty, abyś i ty nie był do niego podobny.
5 Answere thou a fool bi his fooli, lest he seme to him silf to be wijs.
Odpowiedz głupiemu według jego głupoty, aby nie był mądry we własnych oczach.
6 An haltinge man in feet, and drinkinge wickidnesse, he that sendith wordis by a fonned messanger.
Kto powierza głupiemu posłannictwo, odcina sobie nogi i pije na własną szkodę.
7 As an haltinge man hath faire leggis in veyn; so a parable is vnsemeli in the mouth of foolis.
[Jak] nierówne są nogi chromego, tak przysłowie w ustach głupich.
8 As he that casteth a stoon in to an heep of mercurie; so he that yyueth onour to an vnwijs man.
Jaki jest ten, kto przywiązuje kamień do procy, taki ten, kto oddaje cześć głupiemu.
9 As if a thorn growith in the hond of a drunkun man; so a parable in the mouth of foolis.
Jak cierń wbija się w rękę pijaka, tak przysłowie w ustach głupców.
10 Doom determyneth causis; and he that settith silence to a fool, swagith iris.
Wielki [Bóg] stworzył wszystko i odpłaca głupiemu, odpłaca również przestępcom.
11 As a dogge that turneth ayen to his spuyng; so is an vnprudent man, that rehersith his fooli.
[Jak] pies powraca do swoich wymiocin, tak głupi powtarza swoją głupotę.
12 Thou hast seyn a man seme wijs to hym silf; an vnkunnyng man schal haue hope more than he.
Widzisz człowieka, co mądry w swoich oczach? Więcej nadziei dla głupca niż dla niego.
13 A slow man seith, A lioun is in the weie, a liounnesse is in the foot pathis.
Leniwy mówi: Lew na drodze, lew na ulicach.
14 As a dore is turned in his hengis; so a slow man in his bed.
Jak drzwi się obracają na swoich zawiasach, tak leniwy na swoim łóżku.
15 A slow man hidith hise hondis vndur his armpit; and he trauelith, if he turneth tho to his mouth.
Leniwy kryje rękę pod pachę, a ciężko mu ją podnosić do ust.
16 A slow man semeth wysere to hym silf, than seuene men spekynge sentensis.
Leniwy uważa się za mądrzejszego niż siedmiu odpowiadających rozsądnie.
17 As he that takith a dogge bi the eeris; so he that passith, and is vnpacient, and is meddlid with the chiding of anothir man.
Kto przechodzi i wtrąca się w cudzy spór, jest jak ten, który łapie psa za uszy.
18 As he is gilti, that sendith speris and arowis in to deth;
Jak szalony wypuszcza iskry, strzały i śmierć;
19 so a man that anoieth gilefuli his frend, and whanne he is takun, he schal seie, Y dide pleiynge.
Taki jest każdy, kto zwodzi swego bliźniego i mówi: Czy nie żartowałem?
20 Whanne trees failen, the fier schal be quenchid; and whanne a priuy bacbitere is withdrawun, stryues resten.
Gdy nie ma drew, ogień gaśnie; tak gdy nie ma plotkarza, ustaje spór.
21 As deed coolis at quic coolis, and trees at the fier; so a wrathful man reisith chidyngis.
Jak węgiel dla żaru i drwa do ognia, tak kłótliwy człowiek do wzniecenia sporu.
22 The wordis of a pryuei bacbitere ben as symple; and tho comen til to the ynneste thingis of the herte.
Słowa plotkarzy są [jak] rany; przenikają do głębi wnętrzności.
23 As if thou wolt ourne a vessel of erthe with foul siluer; so ben bolnynge lippis felouschipid with `the werste herte.
Palące wargi i złe serce [są jak] gliniana skorupa pokryta żużlem srebrnym.
24 An enemy is vndirstondun bi hise lippis, whanne he tretith giles in the herte.
Ten, kto nienawidzi, udaje wargami, lecz w sercu knuje podstęp.
25 Whanne he `makith low his vois, bileue thou not to hym; for seuene wickidnessis ben in his herte.
Gdy mówi miłym głosem, nie wierz mu, bo siedem obrzydliwości ma w swoim sercu.
26 The malice of hym that hilith hatrede gilefuli, schal be schewid in a counsel.
Nienawiść [człowieka] bywa pokryta podstępem, [ale] jego niegodziwość będzie odkryta na zgromadzeniu.
27 He that delueth a diche, schal falle in to it; and if a man walewith a stoon, it schal turne ayen to hym.
Kto kopie dół, wpadnie w niego; kto kamień toczy, na niego się on obróci.
28 A fals tunge loueth not treuth; and a slidir mouth worchith fallyngis.
Kłamliwy język nienawidzi [tych, których] uciska, a usta pochlebcze prowadzą do zguby.
