Proverbs 25
1 Also these ben the Parablis of Salomon, whiche the men of Ezechie, kyng of Juda, translatiden.
Teć są przypowieści Salomonowe, które zebrali mężowie Ezechyjasza, króla Judzkiego.
2 The glorie of God is to hele a word; and the glorie of kyngis is to seke out a word.
Sława to Boża, taić sprawę; ale sława królów, wywiadywać się rzeczy.
3 Heuene aboue, and the erthe bynethe, and the herte of kyngis is vnserchable.
Wysokość niebios, i głębokość ziemi, i serce królów nie są doścignione.
4 Do thou a wei rust fro siluer, and a ful cleene vessel schal go out.
Odejm zużelicę od srebra, a wynijdzie odlewającemu naczynie kosztowne.
5 Do thou awei vnpite fro the cheer of the kyng, and his trone schal be maad stidfast bi riytfulnesse.
Odejm niezbożnika od oblicza królewskiego, a umocni się w sprawiedliwości stolica jego.
6 Appere thou not gloriouse bifore the kyng, and stonde thou not in the place of grete men.
Nie udawaj się za zacnego przed królem, a na miejscu wielmożnych nie stawaj;
7 For it is betere, that it be seid to thee, Stie thou hidur, than that thou be maad low bifore the prince.
Bo lepiej jest, iż ci rzeką: Postąp sam: a niżeliby cię zniżyć miano przed księciem; co widują oczy twoje.
8 Brynge thou not forth soone tho thingis in strijf, whiche thin iyen sien; lest aftirward thou maist not amende, whanne thou hast maad thi frend vnhonest.
Nie pokwapiaj się do swaru, byś snać na ostatek nie wiedział, co masz czynić, gdyby cię zawstydził bliźni twój.
9 Trete thi cause with thi frend, and schewe thou not priuyte to a straunge man;
Prowadź do końca sprawę swoję z przyjacielem twoim, a tajemnicy drugiego nie objawiaj;
10 lest perauenture he haue ioye of thi fal, whanne he hath herde, and ceesse not to do schenschipe to thee. Grace and frenschip delyueren, whiche kepe thou to thee, that thou be not maad repreuable.
By cię snać nie zelżył ten, co cię słucha, a niesława twoja zostałaby na tobie.
11 A goldun pomel in beddis of siluer is he, that spekith a word in his time.
Jakie jest jabłko złote z wyrzezaniem srebrnem, takieć jest słowo do rzeczy powiedziane.
12 A goldun eere ryng, and a schinynge peerle is he, that repreueth a wijs man, and an eere obeiynge.
Ten, który mądrze napomina, jest u tego, co słucha, jako nausznica złota, i klejnot z szczerego złota.
13 As the coold of snow in the dai of heruest, so a feithful messanger to hym that sente `thilke messanger, makith his soule to haue reste.
Jako zimno śnieżne czasu żniwa: tak poseł wierny tym, którzy go posyłają; bo dusze panów swych ochładza.
14 A cloude and wind, and reyn not suynge, is a gloriouse man, and not fillynge biheestis.
Człowiek, który się chlubi darem zmyślonym, jest jako wiatr i obłoki bez deszczu.
15 A prince schal be maad soft bi pacience; and a soft tunge schal breke hardnesse.
Książę cierpliwością bywa zmiękczony, a język łagodny kości łamie.
16 Thou hast founde hony, ete thou that that suffisith to thee; lest perauenture thou be fillid, and brake it out.
Znajdzieszli miód, jedzże, ileć potrzeba, by snać objadłszy się go nie zwrócił.
17 Withdrawe thi foot fro the hous of thi neiybore; lest sum tyme he be fillid, and hate thee.
Powściągnij nogę twoję od domu bliźniego twego, by snać będąc ciebie syt, nie miał cię w nienawiści.
18 A dart, and a swerd, and a scharp arowe, a man that spekith fals witnessing ayens his neiybore.
Każdy, kto mówi fałszywe świadectwo przeciw bliźniemu swemu, jest jako młot, i miecz, i strzała ostra.
19 A rotun tooth, and a feynt foot is he, that hopith on an vnfeithful man in the dai of angwisch,
Ufność w człowieku przewrotnym jest w dzień ucisku jako ząb wyłamany i noga wywiniona.
20 and leesith his mentil in the dai of coold. Vynegre in a vessel of salt is he, that singith songis to the worste herte. As a mouyte noieth a cloth, and a worm noieth a tree, so the sorewe of a man noieth the herte.
Jako ten, który zewłoczy odzienie czasu zimy, albo leje ocet na saletrę, taki jest ten, który śpiewa pieśni sercu smutnemu.
21 If thin enemy hungrith, feede thou him; if he thirstith, yyue thou watir to hym to drinke;
Jeźliżeby łaknął ten, co cię nienawidzi, nakarm go chlebem; a jeźliby pragnął, daj mu się napić wody;
22 for thou schalt gadere togidere coolis on his heed; and the Lord schal yelde to thee.
Bo węgle rozpalone zgromadzisz na głowę jego, a Pan ci nagrodzi.
23 The north wind scatereth reynes; and a sorewful face distrieth a tunge bacbitinge.
Jako wiatr północny deszcz przynosi: tak przynosi twarz gniewliwą język uszczypliwy.
24 It is betere to sitte in the corner of an hous without roof, than with a womman ful of chidyng, and in a comyn hous.
Lepiej mieszkać w kącie pod dachem, niżeli z żoną swarliwą w domu przestronnym.
25 Coold watir to a thirsti man; and a good messanger fro a fer lond.
Jako woda chłodna duszy pragnącej: tak wieść dobra z ziemi dalekiej.
26 A welle disturblid with foot, and a veyne brokun, a iust man fallinge bifore a wickid man.
Jako źródło nogami pomącone, albo zdrój zepsuty: tak sprawiedliwy, który upada przed niezbożnym.
27 As it is not good to hym that etith myche hony; so he that is a serchere of maieste, schal be put doun fro glorie.
Jako jeść wiele miodu nie jest rzecz dobra: tak szukanie własnej sławy jest niesławne.
28 As a citee opyn, and with out cumpas of wallis; so is a man that mai not refreyne his spirit in speking.
Mąż, który nie ma mocy nad duchem swoim, jest jako miasto rozwalone bez muru.
