Proverbs 25

1 Also these ben the Parablis of Salomon, whiche the men of Ezechie, kyng of Juda, translatiden.

۱ اینها نیز از امثال سلیمان است که مردان حزقیا، پادشاه یهودا آنها را نقل نمودند.

2 The glorie of God is to hele a word; and the glorie of kyngis is to seke out a word.

۲ مخفی داشتن امر جلال خدا است، و تفحص نمودن امر جلال پادشاهان است.

3 Heuene aboue, and the erthe bynethe, and the herte of kyngis is vnserchable.

۳ آسمان را در بلندیش و زمین را در عمقش، ودل پادشاهان را تفتیش نتوان نمود.

4 Do thou a wei rust fro siluer, and a ful cleene vessel schal go out.

۴ درد را از نقره دور کن، تا ظرفی برای زرگربیرون آید.

5 Do thou awei vnpite fro the cheer of the kyng, and his trone schal be maad stidfast bi riytfulnesse.

۵ شریران را از حضور پادشاه دور کن، تاکرسی او در عدالت پایدار بماند.

6 Appere thou not gloriouse bifore the kyng, and stonde thou not in the place of grete men.

۶ در حضور پادشاه خویشتن را برمیفراز، و درجای بزرگان مایست،

7 For it is betere, that it be seid to thee, Stie thou hidur, than that thou be maad low bifore the prince.

۷ زیرا بهتر است تو را گفته شود که اینجا بالابیا، از آنکه به حضور سروری که چشمانت او رادیده است تو را پایین برند.

8 Brynge thou not forth soone tho thingis in strijf, whiche thin iyen sien; lest aftirward thou maist not amende, whanne thou hast maad thi frend vnhonest.

۸ برای نزاع به تعجیل بیرون مرو، مبادا درآخرش چون همسایه ات تو را خجل سازد، ندانی که چه باید کرد.

9 Trete thi cause with thi frend, and schewe thou not priuyte to a straunge man;

۹ دعوی خود را با همسایه ات بکن، اما رازدیگری را فاش مساز،

10 lest perauenture he haue ioye of thi fal, whanne he hath herde, and ceesse not to do schenschipe to thee. Grace and frenschip delyueren, whiche kepe thou to thee, that thou be not maad repreuable.

۱۰ مبادا هر‌که بشنود تو را ملامت کند، وبدنامی تو رفع نشود.

11 A goldun pomel in beddis of siluer is he, that spekith a word in his time.

۱۱ سخنی که در محلش گفته شود، مثل سیبهای طلا در مرصعکاری نقره است.

12 A goldun eere ryng, and a schinynge peerle is he, that repreueth a wijs man, and an eere obeiynge.

۱۲ مودب حکیم برای گوش شنوا، مثل حلقه طلا و زیور زر خالص است.

13 As the coold of snow in the dai of heruest, so a feithful messanger to hym that sente `thilke messanger, makith his soule to haue reste.

۱۳ رسول امین برای فرستندگان خود، چون خنکی یخ در موسم حصاد می‌باشد، زیرا که جان آقایان خود را تازه می‌کند.

14 A cloude and wind, and reyn not suynge, is a gloriouse man, and not fillynge biheestis.

۱۴ کسی‌که از بخششهای فریبنده خود فخرمی کند، مثل ابرها و باد بی‌باران است.

15 A prince schal be maad soft bi pacience; and a soft tunge schal breke hardnesse.

۱۵ با تحمل داور را به رای خود توان آورد، وزبان ملایم، استخوان را می‌شکند.

16 Thou hast founde hony, ete thou that that suffisith to thee; lest perauenture thou be fillid, and brake it out.

۱۶ اگر عسل یافتی بقدر کفایت بخور، مبادا ازآن پر شده، قی کنی.

17 Withdrawe thi foot fro the hous of thi neiybore; lest sum tyme he be fillid, and hate thee.

۱۷ پای خود را از زیاد رفتن به خانه همسایه ات باز دار، مبادا از تو سیر شده، از تونفرت نماید.

18 A dart, and a swerd, and a scharp arowe, a man that spekith fals witnessing ayens his neiybore.

۱۸ کسی‌که درباره همسایه خود شهادت دروغ دهد، مثل تبرزین و شمشیر و تیر تیز است.

19 A rotun tooth, and a feynt foot is he, that hopith on an vnfeithful man in the dai of angwisch,

۱۹ اعتماد بر خیانتکار در روز تنگی، مثل دندان کرم زده و پای مرتعش می‌باشد.

20 and leesith his mentil in the dai of coold. Vynegre in a vessel of salt is he, that singith songis to the worste herte. As a mouyte noieth a cloth, and a worm noieth a tree, so the sorewe of a man noieth the herte.

۲۰ سراییدن سرودها برای دلتنگ، مثل کندن جامه در وقت سرما و ریختن سرکه بر شوره است.

21 If thin enemy hungrith, feede thou him; if he thirstith, yyue thou watir to hym to drinke;

۲۱ اگر دشمن تو گرسنه باشد او را نان بخوران، و اگر تشنه باشد او را آب بنوشان،

22 for thou schalt gadere togidere coolis on his heed; and the Lord schal yelde to thee.

۲۲ زیرا اخگرها بر سرش خواهی انباشت، وخداوند تو را پاداش خواهد داد.

23 The north wind scatereth reynes; and a sorewful face distrieth a tunge bacbitinge.

۲۳ چنانکه باد شمال باران می‌آورد، همچنان زبان غیبتگو چهره را خشمناک می‌سازد.

24 It is betere to sitte in the corner of an hous without roof, than with a womman ful of chidyng, and in a comyn hous.

۲۴ ساکن بودن در گوشه پشت بام بهتر است ازبودن با زن جنگجو در خانه مشترک.

25 Coold watir to a thirsti man; and a good messanger fro a fer lond.

۲۵ خبر خوش از ولایت دور، مثل آب سردبرای جان تشنه است.

26 A welle disturblid with foot, and a veyne brokun, a iust man fallinge bifore a wickid man.

۲۶ مرد عادل که پیش شریر خم شود، مثل چشمه گل آلود و منبع فاسد است.

27 As it is not good to hym that etith myche hony; so he that is a serchere of maieste, schal be put doun fro glorie.

۲۷ زیاد عسل خوردن خوب نیست، همچنان طلبیدن جلال خود جلال نیست.

28 As a citee opyn, and with out cumpas of wallis; so is a man that mai not refreyne his spirit in speking.

۲۸ کسی‌که بر روح خود تسلط ندارد، مثل شهر منهدم و بی‌حصار است.