Proverbs 24
1 Sue thou not yuele men, desire thou not to be with hem.
Ne sekvu malbonajn homojn, Kaj ne deziru esti kun ili;
2 For the soule of hem bithenkith raueyns, and her lippis speken fraudis.
Ĉar ilia koro pensas pri perfortaĵo, Kaj ilia buŝo parolas malbonaĵon.
3 An hous schal be bildid bi wisdom, and schal be maad strong bi prudence.
Per saĝo konstruiĝas domo, Kaj per prudento ĝi fortikiĝas;
4 Celeris schulen be fillid in teching, al riches preciouse and ful fair.
Kaj per sciado la ĉambroj pleniĝas Per ĉia havo grandvalora kaj agrabla.
5 A wijs man is strong, and a lerned man is stalworth and miyti.
Homo saĝa havas forton, Kaj homo prudenta estas potenca.
6 For whi batel is bigunnun with ordenaunce, and helthe schal be, where many counsels ben.
Kun pripenso faru militon; Kaj venko venas per multe da konsilantoj.
7 Wisdom is hiy to a fool; in the yate he schal not opene his mouth.
Tro alta estas la saĝo por malsaĝulo; Ĉe la pordego li ne malfermos sian buŝon.
8 He that thenkith to do yuels, schal be clepid a fool.
Kiu intencas fari malbonon, Tiun oni nomas maliculo.
9 The thouyte of a fool is synne; and a bacbitere is abhomynacioun of men.
Malico de malsaĝulo estas peko; Kaj blasfemanto estas abomenaĵo por homo.
10 If thou that hast slide, dispeirist in the dai of angwisch, thi strengthe schal be maad lesse.
Se vi montriĝis malforta en tago de mizero, Via forto estas ja malgranda.
11 Delyuere thou hem, that ben led to deth; and ceesse thou not to delyuere hem, that ben drawun to deth.
Savu tiujn, kiujn oni prenis por mortigi, Kaj ne fortiriĝu de tiuj, kiuj estas kondamnitaj al morto.
12 If thou seist, Strengthis suffisen not; he that is biholdere of the herte, vndirstondith, and no thing disseyueth the kepere of thi soule, and he schal yelde to a man bi hise werkis.
Se vi diras: Ni tion ne sciis, La esploranto de koroj ja komprenas, Kaj la gardanto de via animo ja scias, Kaj Li redonas al homo laŭ liaj faroj.
13 Mi sone, ete thou hony, for it is good; and an honycomb ful swete to thi throte.
Manĝu, mia filo, mielon, ĉar ĝi estas bona; Kaj la mieltavolo estas dolĉa por via gorĝo;
14 `So and the techyng of wisdom is good to thi soule; and whanne thou hast founde it, thou schalt haue hope in the laste thingis, and thin hope schal not perische.
Tia estas por via animo la sciado de saĝo, se vi ĝin trovis, Kaj ekzistas estonteco, kaj via espero ne pereos.
15 Aspie thou not, and seke not wickidnesse in the hous of a iust man, nether waste thou his reste.
Ne insidu, ho malvirtulo, kontraŭ la domo de virtulo; Ne ataku lian ripozejon;
16 For a iust man schal falle seuene sithis in the dai, and schal rise ayen; but wickid men schulen falle in to yuele.
Ĉar sep fojojn virtulo falos, kaj tamen leviĝos; Sed malvirtuloj implikiĝas en la malfeliĉo.
17 Whanne thin enemye fallith, haue thou not ioye; and thin herte haue not ful out ioiyng in his fal;
Kiam falas via malamiko, ne ĝoju, Kaj ĉe lia malfeliĉo via koro ne plezuriĝu;
18 lest perauenture the Lord se, and it displese hym, and he take awei his ire fro hym.
Ĉar eble la Eternulo vidos, kaj tio ne plaĉos al Li, Kaj Li returnos de li Sian koleron.
19 Stryue thou not with `the worste men, nether sue thou wickid men.
Ne koleru kontraŭ malbonfarantoj, Kaj ne enviu la malvirtulojn;
20 For whi yuele men han not hope of thingis to comynge, and the lanterne of wickid men schal be quenchid.
Ĉar la malbonulo ne havos estontecon; La lumilo de malvirtuloj estingiĝos.
21 My sone, drede thou God, and the kyng; and be thou not medlid with bacbiteris.
Timu, mia filo, la Eternulon kaj la reĝon; Kun ribeluloj ne komunikiĝu.
22 For her perdicioun schal rise togidere sudenli, and who knowith the fal of euer either?
Ĉar subite venos ilia pereo; Kaj kiu scias, kiam venos la puno de ambaŭ?
23 Also these thingis that suen ben to wise men. It is not good to knowe a persoone in doom.
Ankaŭ ĉi tio estas vortoj de saĝuloj: Konsideri personojn ĉe juĝado estas ne bone.
24 Puplis schulen curse hem, that seien to a wickid man, Thou art iust; and lynagis schulen holde hem abhomynable.
Kiu diras al malvirtulo: Vi estas virtulo, Tiun malbenos popoloj, tiun malamos gentoj.
25 Thei that repreuen iustli synners, schulen be preisid; and blessing schal come on hem.
Sed kiuj faras riproĉojn, tiuj plaĉas, Kaj sur ilin venos bona beno.
26 He that answerith riytful wordis, schal kisse lippis.
Kiu respondas ĝustajn vortojn, Tiu kisas per la lipoj.
27 Make redi thi werk with outforth, and worche thi feelde dilygentli, that thou bilde thin hous aftirward.
Plenumu vian laboron ekstere, Pretigu ĉion sur via kampo; Kaj poste aranĝu vian domon.
28 Be thou not a witnesse with out resonable cause ayens thi neiybore; nether flatere thou ony man with thi lippis.
Ne atestu sen kaŭzo kontraŭ via proksimulo; Ĉu vi trompus per via buŝo?
29 Seie thou not, As he dide to me, so Y schal do to him, and Y schal yelde to ech man aftir his werk.
Ne diru: Kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; Mi redonos al la homo laŭ lia faro.
30 I passide bi the feeld of a slow man, and bi the vyner of a fonned man; and, lo!
Mi pasis tra kampo de homo maldiligenta Kaj tra vinberĝardeno de sensaĝulo;
31 nettlis hadden fillid al, thornes hadden hilid the hiyere part therof, and the wal of stoonys with out morter was distried.
Kaj jen ĉie elkreskis urtiko, Ĉio estas kovrita de dornoj, Kaj la ŝtona muro estas detruita.
32 And whanne Y hadde seyn this thing, Y settide in myn herte, and bi ensaumple Y lernyde techyng.
Kaj kiam mi vidis, mi prenis ĝin en mian koron, Mi rigardis, kaj ricevis instruon:
33 Hou longe slepist thou, slow man? whanne schalt thou ryse fro sleep? Sotheli thou schalt slepe a litil, thou schalt nappe a litil, thou schalt ioyne togidere the hondis a litil, to take reste;
Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;
34 and thi nedynesse as a currour schal come to thee, and thi beggerie as an armed man.
Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.
