Proverbs 23
1 Whanne thou sittist, to ete with the prince, perseyue thou diligentli what thingis ben set bifore thi face,
Als ge bij den koning aan tafel zit, Let dan enkel op wat voor u staat,
2 and sette thou a withholding in thi throte. If netheles thou hast power on thi soule,
En zet een mes op uw keel Als ge een goede eetlust hebt;
3 desire thou not of his metis, in whom is the breed of `a leesing.
Wees niet belust op zijn lekkernijen, Want ze zijn een bedriegelijke spijs.
4 Nyle thou trauele to be maad riche, but sette thou mesure to thi prudence.
Doe geen moeite, om rijkdom te verwerven, Zie van uw voornemen af;
5 Reise not thin iyen to richessis, whiche thou maist not haue; for tho schulen make to hem silf pennes, as of an egle, and tho schulen flee in to heuene.
Zodra ge uw zinnen daarop zet, Is hij al heen! Want hij maakt zich vleugels, En vliegt als een arend de lucht in.
6 Ete thou not with an enuyouse man, and desire thou not hise metis;
Ga niet eten bij een vrek, Wees niet belust op zijn lekkernijen;
7 for at the licnesse of a fals dyuynour and of a coniectere, he gessith that, that he knowith not. He schal seie to thee, Ete thou and drinke; and his soule is not with thee.
Want het is iemand, die bij zichzelf zit te rekenen, Die "Eet en drink" tot u zegt, maar het niet meent.
8 Thou schalt brake out the metis, whiche thou hast ete; and thou schalt leese thi faire wordis.
De spijs, die ge gegeten hebt, spuwt ge weer uit, En uw vriendelijke woorden hebt ge verspild.
9 Speke thou not in the eeris of vnwise men; for thei schulen dispise the teching of thi speche.
Spreek niet ten aanhoren van een dwaas; Hij geeft niets om uw wijze woorden.
10 Touche thou not the termes of litle children; and entre thou not in to the feeld of fadirles and modirles children.
Verleg de grenzen van weduwen niet En raak niet aan de akker van wezen;
11 For the neiybore of hem is strong, and he schal deme her cause ayens thee.
Want hun Losser is sterk, Hij neemt het voor hen tegen u op.
12 Thin herte entre to techyng, and thin eeris `be redi to the wordis of kunnyng.
Neem een vermaning wel ter harte Open uw oren voor verstandige taal.
13 Nile thou withdrawe chastisyng fro a child; for thouy thou smyte hym with a yerde, he schal not die.
Ge moet een knaap geen vermaning sparen, Al slaat ge hem met een stok, hij gaat er niet van dood;
Want als ge hem met een stok hebt geslagen, Hebt ge hem van de onderwereld gered. (Sheol h7585)
15 Mi sone, if thi soule is wijs, myn herte schal haue ioye with thee;
Mijn kind, als úw hart wijs is, Zal ook mijn hart zich verheugen;
16 and my reynes schulen make ful out ioye, whanne thi lippis speken riytful thing.
Mijn ziel zal jubelen, Als uw lippen juiste dingen zeggen.
17 Thin herte sue not synneris; but be thou in the drede of the Lord al dai.
Laat uw hart niet jaloers zijn op zondaars, Maar ijveren voor de vrees voor Jahweh, iedere dag;
18 For thou schalt haue hope at the laste, and thin abidyng schal not be don awei.
Als ge die bewaart, is er toekomst, En zal uw verwachting niet worden beschaamd.
19 Mi sone, here thou, and be thou wijs, and dresse thi soule in the weie.
Mijn zoon, luister en wees wijs, Breng uw hart op het rechte pad.
20 Nyle thou be in the feestis of drinkeris, nether in the ofte etyngis of hem, that bryngen togidere fleischis to ete.
Doe niet mee met wijnslempers, Met hen, die zich aan vlees te buiten gaan;
21 For men yyuynge tent to drinkis, and yyuyng mussels togidere, schulen be waastid, and napping schal be clothid with clothis.
Want een drinker en een veelvraat verarmt, De roes hult iemand in lompen.
22 Here thi fadir, that gendride thee; and dispise not thi modir, whanne sche is eld.
Luister naar uw vader, die u heeft verwekt, Minacht uw moeder niet, als ze oud is geworden.
23 Bie thou treuthe, and nyle thou sille wisdom, and doctryn, and vndurstonding.
Verwerf u waarheid, en verkoop ze niet, Wijsheid, tucht en inzicht.
24 The fadir of a iust man ioieth ful out with ioie; he that gendride a wijs man, schal be glad in hym.
Innig verheugt zich de vader van een rechtschapene, Wie een wijze baarde, beleeft genoegen aan hem:
25 Thi fadir and thi modir haue ioye, and he that gendride thee, make ful out ioye.
Zo moge uw vader zich over u verheugen, Zij zich verblijden, die u ter wereld bracht.
26 My sone, yyue thin herte to me, and thin iyen kepe my weyes.
Mijn zoon, schenk mij uw hart, Laat uw ogen op mijn wegen letten;
27 For an hoore is a deep diche, and an alien womman is a streit pit.
Want een deerne is een diepe kuil, Een vreemde vrouw een nauwe put.
28 Sche settith aspie in the weie, as a theef; and sche schal sle hem, whiche sche schal se vnwar.
Ja, zij ligt op de loer als een rover, En maakt vele mensen ontrouw.
29 To whom is wo? to whos fadir is wo? to whom ben chidingis? to whom ben dichis? to whom ben woundis with out cause? to whom is puttyng out of iyen?
Waar klinkt ach, en waar klinkt wee; Waar heerst twist, waar nijpen de zorgen? Waar worden zonder reden wonden geslagen, Waar worden de blikken beneveld?
30 Whether not to hem, that dwellen in wyn, and studien to drynke al of cuppis?
Waar men nog laat aan de wijn zit, Waar men komt, om de drank te keuren.
31 Biholde thou not wyn, whanne it sparclith, whanne the colour therof schyneth in a ver.
Zie niet om naar de wijn, hoe rood hij is, Hoe hij fonkelt in het glas. Wel glijdt hij zachtjes naar binnen, Vloeiend langs lippen en tanden.
32 It entrith swetli, but at the laste it schal bite as an eddre doith, and as a cocatrice it schal schede abrood venyms.
Maar ten leste bijt hij als een slang, Is hij giftig als een adder.
33 Thin iyen schulen se straunge wymmen, and thi herte schal speke weiwerd thingis.
Uw ogen zien vreemde dingen, Uw hart slaat wartaal uit;
34 And thou schalt be as a man slepinge in the myddis of the see, and as a gouernour aslepid, whanne the steere is lost.
Ge voelt u als iemand, die dobbert op zee, Als een matroos bij zware storm:
35 And thou schalt seie, Thei beeten me, but Y hadde not sorewe; thei drowen me, and Y feelide not; whanne schal Y wake out, and Y schal fynde wynes eft?
"Ze hebben me geslagen, en ik voelde het niet, Ze hebben me gebeukt, en ik merkte het niet! Wanneer ben ik weer wakker? Dan ga ik er nog eens op uit!"
