Proverbs 20
1 Wiyn is a letcherouse thing and drunkenesse is ful of noise; who euere delitith in these, schal not be wijs.
Wino czyni pośmiewcę, a napój mocny zwajcę; przetoż każdy, co się w nim kocha, nie bywa mądrym.
2 As the roryng of a lioun, so and the drede of the kyng; he that territh hym to ire, synneth ayens his owne lijf.
Strach królewski jest jako, ryk lwięcia; kto go rozgniewa, grzeszy przeciwko duszy swojej.
3 It is onour to a man that departith hym silf fro stryuyngis; but fonned men ben medlid with dispisyngis.
Uczciwa rzecz każdemu, poprzestać zwady; ale głupim jest, co się w nią wdaje.
4 A slow man nolde ere for coold; therfor he schal begge in somer, and me schal not yyue to hym.
Dla zimna leniwy nie orze; przetoż żebrać będzie we żniwa, ale nic nie otrzyma.
5 As deep watir, so counsel is in the herte of a man; but a wijs man schal drawe it out.
Rada w sercu męża jest jako woda głęboka: jednak mąż rozumny naczerpnie jej.
6 Many men ben clepid merciful; but who schal fynde a feithful man?
Większa część ludzi przechwala się uczynnością swoją; ale w samej rzeczy, któż takiego znajdzie?
7 Forsothe a iust man that goith in his simplenesse, schal leeue blessid sones aftir hym.
Sprawiedliwy chodzi w uprzejmości swojej; błogosławieni synowie jego po nim.
8 A king that sittith in the seete of doom, distrieth al yuel bi his lokyng.
Król siedząc na stolicy sądowej rozgania oczyma swemi wszystko złe.
9 Who may seie, Myn herte is clene; Y am clene of synne?
Któż rzecze: Oczyściłem serce moje? czystym jest od grzechu mego?
10 A weiyte and a weiyte, a mesure and a mesure, euer eithir is abhomynable at God.
Dwojaki gwicht i dwojaka miara, to oboje obrzydliwością jest Panu.
11 A child is vndurstondun bi hise studies, yf his werkis ben riytful and cleene.
Po zabawach swych poznane bywa i dziecię, jeźli czysty i prawy uczynek jego.
12 An eere heringe, and an iye seynge, God made euere eithir.
Ucho, które słyszy, i oko, które widzi, Pan to oboje uczynił.
13 Nyle thou loue sleep, lest nedynesse oppresse thee; opene thin iyen, and be thou fillid with looues.
Nie kochaj się w spaniu, byś snać nie zubożał, otwórz oczy swoje, a nasycisz się chlebem.
14 Ech biere seith, It is yuel, it is yuel; and whanne he hath go awey, thanne he schal haue glorie.
Złe to, złe to, mówi ten, co kupuje, a odszedłszy, ali się chlubi.
15 Gold, and the multitude of iemmes, and a preciouse vessel, ben the lippis of kunnyng.
Wargi umiejętne są jako złoto i obfitość pereł, i kosztowne klejnoty.
16 Take thou awei the cloth of hym, that was borewe of an othere man; and for straungeris take thou awei a wed fro hym.
Weźmij szatę tego, któryć ręczył za obcego; a od tego, który ręczył za cudzoziemkę, weźmij zastaw jego.
17 The breed of a leesing is sweet to a man; and aftirward his mouth schal be fillid with rikenyng.
Smaczny jest drugiemu chleb kłamstwa; ale potem piaskiem napełnione będą usta jego.
18 Thouytis ben maad strong bi counselis; and bateils schulen be tretid bi gouernals.
Myśli radami utwierdzaj, a wojnę prowadź opatrznie.
19 Be thou not medlid with him that schewith pryuetees, and goith gylefulli, and alargith hise lippis.
Kto objawia tajemnicę, zdradliwie się obchodzi; przetoż z tymy, którzy pochlebiają wargami swemi, nie miej towarzystwa.
20 The liyt of hym that cursith his fadir and modir, schal be quenchid in the myddis of derknessis.
Kto złorzeczy ojcu swemu albo matce swojej, zgaśnie pochodnia jego w gęstych ciemnościach.
21 Eritage to which me haastith in the bigynnyng, schal wante blessing in the laste tyme.
Dziedzictwu prędko z początku nabytemu naostatek błogosławić nie będą.
22 Seie thou not, Y schal yelde yuel for yuel; abide thou the Lord, and he schal delyuere thee.
Nie mów: Oddam złem. Oczekuj na Pana, a wybawi cię.
23 Abhomynacioun at God is weiyte and weiyte; a gileful balaunce is not good.
Obrzydliwością Panu dwojaki gwicht, a szale fałszywe nie podobają mu się.
24 The steppis of man ben dressid of the Lord; who forsothe of men mai vndurstonde his weie?
Od Pana bywają sprawowane drogi męża; ale człowiek jakoż zrozumie drogę jego?
25 Falling of man is to make auow to seyntis, and aftirward to withdrawe the vowis.
Pożreć rzecz poświęconą, jest człowiekowi sidłem; a poślubiwszy co, tego zaś szukać, jakoby tego ujść.
26 A wijs kyng scaterith wickid men; and bowith a bouwe of victorie ouer hem.
Król mądry rozprasza niezbożnych, i przywodzi na nich pomstę.
27 The lanterne of the Lord is the spirit of man, that sekith out alle the priuetees of the wombe.
Dusza ludzka jest pochodnią Pańską, która doświadcza wszystkich skrytości wnętrznych.
28 Merci and treuthe kepen a kyng; and his trone is maad strong bi mekenesse.
Miłosierdzie i prawda króla strzegą, a stolica jego miłosierdziem wsparta bywa.
29 The ful out ioiyng of yonge men is the strengthe of hem; and the dignyte of elde men is hoornesse.
Ozdoba młodzieńców jest siła ich, a sędziwość poczciwością starców.
30 The wannesse of wounde schal wipe aweie yuels, and woundis in the priuyere thingis of the wombe.
Złemu są lekarstwem siności ran, i razy przenikające do wnętrzności żywota jego.
