Proverbs 16

1 It perteyneth to man to make redi the soule; and it perteyneth to the Lord to gouerne the tunge.

پلانەکانی دڵ هی مرۆڤە، بەڵام وەڵامدانەوەی زمان لە یەزدانەوەیە.

2 Alle the weies of men ben opyn to the iyen of God; the Lord is a weiere of spiritis.

هەموو ڕێگاکانی مرۆڤ لەبەرچاوی خۆی بێگەردن، بەڵام یەزدان پاڵنەرەکان هەڵدەسەنگێنێت.

3 Schewe thi werkys to the Lord; and thi thouytis schulen be dressid.

کارەکانت بە یەزدان بسپێرە، پلانەکانت جێگیر دەبێت.

4 The Lord wrouyte alle thingis for hym silf; and he made redi a wickid man to the yuel dai.

یەزدان بۆ مەبەستی خۆی هەموو شتێکی دروستکردووە، تەنانەت بەدکاریش بۆ ڕۆژی بەڵا.

5 Abhomynacioun of the Lord is ech proude man; yhe, thouy the hond is to the hond, he schal not be innocent. The bigynnyng of good weie is to do riytwisnesse; forsothe it is more acceptable at God, than to offre sacrifices.

یەزدان قێزی لە هەموو دڵ بەفیزێکە، بێگومان سزادانی لەسەر تێناپەڕێت.

6 Wickidnesse is ayen bouyt bi merci and treuthe; and me bowith awei fro yuel bi the drede of the Lord.

بە خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی کەفارەت بۆ تاوان دەکرێت، بە لەخواترسیش دوورکەوتنەوە لە خراپە.

7 Whanne the weyes of man plesen the Lord, he schal conuerte, yhe, hise enemyes to pees.

ئەگەر ڕەفتاری مرۆڤ مایەی ڕەزامەندی یەزدان بێت، وا دەکات تەنانەت دوژمنەکانیشی لەگەڵیدا ئاشت ببنەوە.

8 Betere is a litil with riytfulnesse, than many fruytis with wickidnesse.

باشترە کەمت هەبێت بە ڕاستودروستییەوە لەوەی داهاتێکی زۆری بە ناڕەوا.

9 The herte of a man schal dispose his weie; but it perteyneth to the Lord to dresse hise steppis.

دڵی مرۆڤ پلان بۆ ڕێگای خۆی دادەنێت، بەڵام یەزدان هەنگاوەکانی ئاراستە دەکات.

10 Dyuynyng is in the lippis of a king; his mouth schal not erre in doom.

قسەی پاشا وەک سروشە، دەبێ لە دادوەریدا دەمی ناپاکی نەکات.

11 The domes of the Lord ben weiyte and a balaunce; and hise werkis ben alle the stoonys of the world.

قەپان و تەرازووی دادپەروەر لە یەزدانەوەیە، هەموو کێشێکی ناو کیسە کاری ئەوە.

12 Thei that don wickidli ben abhomynable to the king; for the trone of the rewme is maad stidfast bi riytfulnesse.

قێزی پاشایان لە خراپەکردنە، چونکە بە ڕاستودروستی تەخت دەچەسپێت.

13 The wille of kyngis is iust lippis; he that spekith riytful thingis, schal be dressid.

ڕەزامەندی پاشایان لێوی ڕاستودروستە، کەسی ڕاستگۆیان خۆشدەوێت.

14 Indignacioun of the kyng is messangeris of deth; and a wijs man schal plese him.

تووڕەیی پاشا وەک فریشتەی مەرگە، بەڵام کەسی دانا هێمنی دەکاتەوە.

15 Lijf is in the gladnesse of the `cheer of the king; and his merci is as a reyn comynge late.

ڕووناکی ڕووی پاشا ژیانی تێدایە، ڕەزامەندیشی وەک هەورە بارانی بەهارە.

16 Welde thou wisdom, for it is betere than gold; and gete thou prudence, for it is precyousere than siluer.

دەستکەوتنی دانایی چەند لە زێڕ باشترە، دەستکەوتنی تێگەیشتنیش لە زیو پەسەندترە.

17 The path of iust men bowith awei yuelis; the kepere of his soule kepith his weie.

ڕێگای سەرڕاستان دوورکەوتنەوەیە لە خراپە، ئەوەی ڕێگای خۆی بپارێزێت گیانی خۆی دەپارێزێت.

18 Pride goith bifore sorewe; and the spirit schal be enhaunsid byfor fallyng.

لەپێش شکان لووتبەرزییە، لەپێش ڕووخانیش ڕۆحزلییە.

19 It is betere to be maad meke with mylde men, than to departe spuylis with proude men.

باشترە بێفیز بیت و لەگەڵ ستەملێکراوان بیت، لە دابەشکردنی دەستکەوت لەگەڵ لووتبەرزان.

20 A lerned man in word schal fynde goodis; and he that hopith in the Lord is blessid.

ئەوەی بایەخ بە ئامۆژگاری بدات چاکەی دەست دەکەوێت، ئەوەی پشت بە یەزدان ببەستێت خۆزگەی پێ دەخوازرێت.

21 He that is wijs in herte, schal be clepid prudent; and he that is swete in speche, schal fynde grettere thingis.

ئەوەی لە دڵدا دانا بێت پێی دەگوترێت تێگەیشتوو، شیرینی لێوەکانیش فێربوون زیاد دەکات.

22 The welle of lijf is the lernyng of him that weldith; the techyng of foolis is foli.

وریایی سەرچاوەی ژیانە بۆ خاوەنەکەی، بەڵام گێلەکان بە گێلایەتی خۆیان سزا دەدرێن.

23 The herte of a wijs man schal teche his mouth; and schal encreesse grace to hise lippis.

دڵی کەسی دانا ڕێنمایی دەمی دەکات و بەسەر لێوان فێربوون زیاد دەکات.

24 Wordis wel set togidere is a coomb of hony; helthe of boonys is the swetnesse of soule.

قسەی جوان شانەی هەنگوینە، بۆ دەروون شیرینە و بۆ ئێسک چاکبوونەوەیە.

25 A weye is that semeth riytful to a man; and the laste thingis therof leden to deth.

ڕێگا هەیە لەبەرچاوی مرۆڤ ڕاست دیارە، بەڵام کۆتاییەکەی بەرەو مردنە.

26 The soule of a man trauelinge trauelith to hym silf; for his mouth compellide hym.

نەوسی کرێکار بۆ خۆی ڕەنج دەدات، برسیێتییەکەی پاڵی پێوەدەنێت.

27 An vnwijs man diggith yuel; and fier brenneth in hise lippis.

کەسی دڵڕەش کای کۆن بە با دەکات و لەسەر لێوەکانیشی ئاگری کڵپەدارن.

28 A weiward man reisith stryues; and a man ful of wordis departith princis.

کەسی درۆزن دووبەرەکی دەوروژێنێت و دەمشڕ دۆستی نزیک لە یەکتر جیا دەکاتەوە.

29 A wickid man flaterith his frend; and ledith hym bi a weie not good.

کەسی توندڕەو دراوسێی خۆی تەفرە دەدات و بە ڕێگایەکدا دەیبات کە باش نییە.

30 He that thenkith schrewid thingis with iyen astonyed, bitith hise lippis, and parformeth yuel.

ئەوەی چاو دەقوچێنێت پیلان بۆ درۆ دادەڕێژێت، ئەوەی لێوی دەکرۆژێت خراپە بە ئەنجام دەگەیەنێت.

31 A coroun of dignyte is eelde, that schal be foundun in the weies of riytfulnesse.

ڕیش سپیێتی تاجی شانازییە، لە ڕێگای ڕاستودروستییەوە دەستدەکەوێت.

32 A pacient man is betere than a stronge man; and he that `is lord of his soule, is betere than an ouercomere of citees.

ئەوەی درەنگ تووڕە بێت لە پاڵەوان باشترە، ئەوەی بەسەر خۆیدا زاڵ بێت باشترە لەوەی شارێک دەگرێت.

33 Lottis ben sent into the bosum; but tho ben temperid of the Lord.

تیروپشک هەڵدەدرێتە کۆش، بەڵام هەموو بڕیارێکی لەلایەن یەزدانەوەیە.