Proverbs 13

1 A wijs sone is the teching of the fadir; but he that is a scornere, herith not, whanne he is repreuyd.

فرزند عاقل تأدیب پدر خود را می‌پذیرد، ولی کسی که همه چیز را به باد مسخره می‌گیرد از پذیرفتن توبیخ سر باز می‌زند.

2 A man schal be fillid with goodis of the fruit of his mouth; but the soule of vnpitouse men is wickid.

سخنان مرد نیک حتی برای خود او نیکوست و جانش را سیر می‌کند، اما شخص بداندیش فقط تشنهٔ ظلم است.

3 He that kepith his mouth, kepith his soule; but he that is vnwar to speke, schal feel yuels.

هر که زبان خود را نگه دارد جان خود را حفظ می‌کند، اما کسی که نسنجیده سخن بگوید خود را هلاک خواهد کرد.

4 A slow man wole, and wole not; but the soule of hem that worchen schal be maad fat.

آدم تنبل آنچه را که آرزو می‌کند به دست نمی‌آورد، اما شخص کوشا کامیاب می‌شود.

5 A iust man schal wlate a fals word; but a wickid man schendith, and schal be schent.

درستکار از دروغ گفتن نفرت دارد، اما شرور رسوا و خوار می‌شود.

6 Riytfulnesse kepith the weie of an innocent man; but wickidnesse disseyueth a synnere.

صداقت درستکاران آنها را حفظ می‌کند، اما شرارت بدکاران آنها را به نابودی می‌کشاند.

7 A man is as riche, whanne he hath no thing; and a man is as pore, whanne he is in many richessis.

هستند کسانی که وانمود می‌کنند ثروتمندند در حالی که چیزی ندارند، و هستند کسانی که خود را فقیر نشان می‌دهند اما صاحب ثروت هنگفتی می‌باشند.

8 Redempcioun of the soule of man is hise richessis; but he that is pore, suffrith not blamyng.

ثروت شخص پولدار صرف حفاظت جان او می‌شود، اما جان آدم فقیر را خطری تهدید نمی‌کند.

9 The liyt of iust men makith glad; but the lanterne of wickid men schal be quenchid.

زندگی شخص نیک مانند چراغی نورانی می‌درخشد، ولی زندگی شریران مثل چراغی است که در حال خاموشی است.

10 Stryues ben euere a mong proude men; but thei that don alle thingis with counsel, ben gouerned bi wisdom.

تکبر باعث نزاع می‌شود، ولی شخص دانا نصیحت را می‌پذیرد.

11 Hastid catel schal be maad lesse; but that that is gaderid litil and litil with hond, schal be multiplied.

ثروتی که از راه نادرست به دست بیاید طولی نمی‌کشد که از دست می‌رود؛ اما دارایی که با کار و کوشش جمع شود، به تدریج زیاد می‌گردد.

12 Hope which is dilaied, turmentith the soule; a tre of lijf is desir comyng.

آرزویی که انجام آن به تعویق افتاده باشد دل را بیمار می‌کند، اما برآورده شدن مراد، درخت حیات است.

13 He that bacbitith ony thing, byndith hym silf in to tyme to comynge; but he that dredith the comaundement, schal lyue in pees.

هر که دستوری را که به او داده‌اند خوار بشمارد بی‌سزا نخواهد ماند، اما کسی که آن را اطاعت کند پاداش خواهد یافت.

14 The lawe of a wise man is a welle of lijf; that he bowe awei fro the falling of deth.

تعلیم مرد دانا چشمهٔ حیات است و شخص را از دامهای مرگ می‌رهاند.

15 Good teching schal yyue grace; a swolowe is in the weie of dispiseris.

دانایی، احترام می‌آورد ولی خیانت به هلاکت منتهی می‌شود.

16 A fel man doith alle thingis with counsel; but he that is a fool, schal opene foli.

مرد دانا سنجیده عمل می‌کند، اما جاهل حماقت خود را بروز می‌دهد.

17 The messanger of a wickid man schal falle in to yuel; a feithful messanger is helthe.

قاصدی که قابل اعتماد نباشد باعث گرفتاری می‌شود، اما پیک امین شفا به ارمغان می‌آورد.

18 Nedynesse and schenschip is to him that forsakith techyng; but he that assentith to a blamere, schal be glorified.

فقر و رسوایی دامنگیر کسی می‌شود که تأدیب را نمی‌پذیرد، اما شخصی که آن را بپذیرد مورد احترام واقع خواهد شد.

19 Desir, if it is fillid, delitith the soule; foolis wlaten hem that fleen yuels.

برآورده شدن آرزوها لذتبخش است، اما افراد نادان در پی آرزوهای ناپاک خود هستند و نمی‌خواهند از آنها دست بردارند.

20 He that goith with wijs men, schal be wijs; the freend of foolis schal be maad lijk hem.

با اشخاص دانا معاشرت کن و دانا خواهی شد، با احمقان بنشین و زیان خواهی دید.

21 Yuel pursueth synneris; and goodis schulen be yoldun to iust men.

بلا دامنگیر گناهکاران می‌شود، اما چیزهای خوب نصیب نیکان می‌گردد.

22 A good man schal leeue aftir him eiris, sones, and the sones of sones; and the catel of a synnere is kept to a iust man.

شخص نیک حتی برای نوه‌هایش میراث باقی می‌گذارد، اما ثروتی که گناهکاران اندوخته‌اند به درستکاران می‌رسد.

23 Many meetis ben in the new tilid feeldis of fadris; and ben gaderid to othere men with out doom.

مزرعۀ شخص فقیر ممکن است محصول فراوان بدهد، ولی ظالمان آن را از چنگ او در می‌آورند.

24 He that sparith the yerde, hatith his sone; but he that loueth him, techith bisili.

کسی که فرزند خود را تنبیه نمی‌کند او را دوست ندارد، اما کسی که فرزندش را دوست دارد از تأدیب او کوتاهی نمی‌کند.

25 A iust man etith, and fillith his soule; but the wombe of wickid men is vnable to be fillid.

شخص درستکار از خوراکی که دارد می‌خورد و سیر می‌شود، ولی آدم بدکار گرسنگی می‌کشد.