Mark 12
1 And Jhesus bigan to speke to hem in parablis. A man plauntide a vynyerd, and sette an hegge aboute it, and dalf a lake, and bildide a toure, and hiryde it to tilieris, and wente forth in pilgrimage.
Tedy począł do nich mówić w podobieństwach: Człowiek jeden nasadził winnicę, i ogrodził ją płotem, i wykopał prasę, i zbudował wieżę, i najął ją winiarzom, i odjechał precz.
2 And he sente to the erthe tilieris in tyme a seruaunt, to resseyue of the erthe tilieris of the fruyt of the vynyerd.
I posłał, gdy tego był czas, sługę do winiarzy, aby od winiarzy odebrał pożytki onej winnicy.
3 And thei token hym, and beeten, and leften hym voide.
Lecz oni pojmawszy go, ubili, i odesłali próżnego.
4 And eftsoone he sente to hem anothir seruaunt, and thei woundiden hym in the heed, and turmentiden hym.
I zasię posłał do nich sługę drugiego, którego też oni ukamionowawszy, głowę mu zranili, i odesłali obelżonego.
5 And eftsoone he sente another, and thei slowen hym, and othir mo, betynge summe, and sleynge othere.
I zasię posłał inszego sługę; ale i tego zabili, i wiele innych, z których jedne ubili, a drugie pozabijali.
6 But yit he hadde a moost derworth sone, and he sente hym last to hem, and seide, Perauenture thei schulen drede my sone.
A mając jeszcze jednegoż swego miłego syna, posłał na ostatek do nich i tego, mówiąc: Wżdyć się będą wstydzili syna mego.
7 But the erthetilieris seiden togidere, This is the eire; come ye, sle we hym, and the eritage schal be ourun.
Ale oni winiarze rzekli między sobą: Tenci jest dziedzic; pójdźcie, zabijmy go, a będzie nasze dziedzictwo.
8 And thei tokun hym, and killiden, and castiden out without the vynyerd.
I wziąwszy go zabili, a wyrzucili precz z winnicy.
9 Thanne what schal the lord of the vynyerd do? He schal come, and lese the tilieris, and yyue the vynyerd to othere.
Cóż tedy uczyni pan onej winnicy? Przyjdzie, a potraci one winiarze, i da winnicę innym.
10 Whether ye han not red this scripture, The stoon which the bilderis han disspisid, this is maad in to the heed of the corner?
Izaliście nie czytali tego pisma: Kamień, który odrzucili budujący, ten się stał głową węgielną?
11 This thing is doon of the Lord, and is wondirful in oure iyen.
Od Panać się to stało, i jest dziwne w oczach naszych.
12 And thei souyten to holde hym, and thei dredden the puple; for thei knewen that to hem he seide this parable; and thei leften hym,
Starali się tedy, jakoby go pojmać, ale się ludu bali; bo poznali, iż przeciwko nim ono podobieństwo powiedział. I zaniechawszy go, odeszli.
13 and thei wenten awei. And thei senten to hym summe of the Farisees and Erodians, to take hym in word.
Potem posłali do niego niektóre z Faryzeuszów i z Herodyjanów, aby go usidlili w mowie.
14 Whiche camen, and seien to hym, Maistir, we witen that thou art sothfast, and reckist not of ony man; for nethir thou biholdist in to the face of man, but thou techist the weie of God in treuthe. Is it leeueful that tribute be youun to the emperoure, or we schulen not yyue?
A tak oni przyszedłszy rzekli mu: Nauczycielu! wiemy, żeś jest prawdziwy, a nie dbasz na nikogo; albowiem nie patrzysz na osobę ludzką, ale w prawdzie drogi Bożej uczysz; godziż się dać czynsz cesarzowi, czyli nie? Mamyż go dać, czyli nie dać?
15 Which witynge her pryuei falsnesse, seide to hem, What tempten ye me? brynge ye to me a peny, that Y se.
A on poznawszy obłudę ich, rzekł im: Czemuż mię kusicie? Przynieście mi grosz, abym go oglądał.
16 And thei brouyten to hym. And he seide to hem, Whos is this ymage, and the writyng? Thei seien to him, The emperouris.
Tedy mu oni przynieśli; a on im rzekł: Czyjże to jest obraz i napis? A oni mu powiedzieli: Cesarski.
17 And Jhesus answeride and seide to hem, Thanne yelde ye to the emperour tho thingis that ben of the emperours; and to God tho thingis that ben of God.
I odpowiadając Jezus, rzekł im: Oddawajcież tedy, co jest cesarskiego, cesarzowi, a co jest Bożego, Bogu. I dziwowali mu się.
18 And thei wondriden of hym. And Saduces, that seien that ther is no ressurreccioun, camen to hym, and axeden hym,
I przyszli do niego Saduceuszowie, którzy mówią, iż nie masz zmartwychwstania, i pytali go mówiąc:
19 and seiden, Maister, Moyses wroot to vs, that if the brother of a man were deed, and lefte his wijf, and haue no sones, his brother take his wijf, and reise vp seed to his brother.
Nauczycielu! Mojżesz nam napisał, iż jeźliby czyj brat umarł, i zostawił żonę, a dziatek by nie zostawił, aby brat jego pojął żonę jego, a wzbudził nasienie bratu swemu.
20 Thanne seuene britheren ther weren; and the firste took a wijf, and diede, and lefte no seed.
Było tedy siedm braci; a pierwszy pojąwszy żonę umarł, i nie zostawił nasienia;
21 And the secounde took hir, and he diede, and nether this lefte seed.
A drugi pojąwszy ją, umarł, lecz i ten nie zostawił nasienia; także i trzeci.
22 And the thridde also. And in lijk manere the seuene token hir, and leften not seed. And the womman the laste of alle `is deed.
A tak ją pojęło onych siedm braci, a nie zostawili nasienia. Na ostatek po wszystkich umarła i ona niewiasta.
23 Thanne in the resurreccioun, whanne thei schulen rise ayen, whos wijf of these schal sche be? for seuene hadden hir to wijf.
Przetoż przy zmartwychwstaniu gdy powstaną, któregoż z nich będzie żoną? bo siedm ich mieli ją za żonę.
24 And Jhesus answeride, and seide to hem, Whether ye erren not therfor, that ye knowe not scripturis, nethir the vertu of God?
Na to Jezus odpowiadając rzekł im: Zaż nie dlatego błądzicie, iżeście nie powiadomi Pisma ani mocy Bożej?
25 For whanne thei schulen rise ayen fro deeth, nether thei schulen wedde, nethir schulen be weddid, but thei schulen be as aungels of God in heuenes.
Albowiem gdy zmartwychwstaną, ani się żenią, ani za mąż wydawają; ale są jako Aniołowie w niebiesiech.
26 And of deed men, that thei risen ayen, han ye not red in the book of Moises, on the buysch, hou God spak to hym, and seide, Y am God of Abraham, and God of Isaac, and God of Jacob?
A o umarłych, iż będą wzbudzeni, nie czytaliścież w księgach Mojżeszowych, jako Bóg do niego ze krza mówił, i rzekł: Jam jest Bóg Abrahama, Bóg Izaaka, i Bóg Jakóba?
27 He is not God of deed men, but of lyuynge men; therfor ye erren myche.
Bóg nie jestci Bogiem umarłych, ale Bogiem żywych: przetoż wy bardzo błądzicie.
28 And oon of the scribis, that hadde herde hem dispuytynge togidir, cam nyy, and saiy that Jhesus had wel answeride hem, and axide hym, which was the firste maundement of alle.
A przystąpiwszy jeden z nauczonych w Piśmie, słysząc, że z sobą gadali, a widząc, że im dobrze odpowiedział, spytał go: Które jest najpierwsze ze wszystkich przykazanie?
29 And Jhesus answeride to him, that the firste maundement of alle is, Here thou, Israel, thi Lord God is o God;
A Jezus mu odpowiedział: Najpierwsze ze wszystkich przykazanie jest: Słuchaj, Izraelu! Pan, Bóg nasz, Pan jeden jest.
30 and thou schalt loue thi Lord God of al thin herte, and of al thi soule, and of al thi mynde, and of al thi myyt.
Przetoż będziesz miłował Pana, Boga twego, ze wszystkiego serca twego, i ze wszystkiej duszy twojej, i ze wszystkiej myśli twojej, i ze wszystkiej siły twojej; toć jest pierwsze przykazanie.
31 This is the firste maundement. And the secounde is lijk to this, Thou schalt loue thi neiybore as thi silf. Ther is noon other maundement gretter than these.
A wtóre temu podobne to jest: Będziesz miłował bliźniego twego, jako samego siebie. Większego przykazania innego nad to nie masz.
32 And the scribe seide to hym, Maister, in treuthe thou hast wel seid; for o God is, and ther is noon other, outakun hym;
Tedy mu rzekł on nauczony w Piśmie: Nauczycielu! zaprawdę dobrześ powiedział, iż jeden jest Bóg, a nie masz inszego oprócz niego.
33 that he be loued of al the herte, and of al the mynde, and of al the vndurstondynge, and of al the soule, and of al strengthe, and to loue the neiybore as hym silf, is gretter than alle brent offryngis and sacrifices.
I miłować go ze wszystkiego serca i ze wszystkiej myśli i ze wszystkiej duszy i ze wszystkiej siły, a miłować bliźniego jako samego siebie, więcej jest nad wszystkie całopalenia i ofiary.
34 And Jhesus seynge that he hadde answerid wiseli, seide to hym, Thou art not fer fro the kyngdom of God.
A widząc Jezus, że on mądrze odpowiedział, rzekł mu: Niedalekoś jest od królestwa Bożego. I nie śmiał go nikt dalej pytać.
35 And thanne no man durste axe hym no more ony thing. And Jhesus answeride and seide, techynge in the temple, Hou seien scribis, that Crist is the sone of Dauid?
Tedy Jezus odpowiadając rzekł, gdy uczył w kościele: Jakoż mówią nauczeni w Piśmie, iż Chrystus jest Syn Dawida?
36 For Dauid hym silf seide in the Hooli Goost, the Lord seide to my lord, Sitte on my riythalf, til Y putte thin enemyes the stool of thi feet.
Bo sam Dawid przez Ducha Świętego powiedział: Rzekł Pan Panu memu, siądź po prawicy mojej, aż położę nieprzyjacioły twoje podnóżkiem nóg twoich.
37 Thanne Dauid hym silf clepith him lord, hou thanne is he his sone? And myche puple gladli herde hym.
Ponieważ go sam Dawid nazywa Panem, jakoż tedy jest synem jego? a wielki lud rad go słuchał.
38 And he seide to hem in his techyng, Be ye war of scribis, that wolen wandre in stolis,
I mówił do nich w nauce swojej: Strzeżcie się nauczonych w Piśmie, którzy chcą w długich szatach chodzić, a być pozdrawiani na rynkach;
39 and be salutid in chepyng, and sitte in synagogis in the firste chaieris, and the firste sittyng placis in soperis;
I na pierwszych stołkach siadać w bóżnicach, i pierwsze miejsca mieć na wieczerzach;
40 whiche deuouren the housis of widewis vndur colour of long preier; thei schulen take the longer doom.
Którzy pożerają domy wdów, a to pod pokrywką długich modlitw; cić odniosą cięższy sąd.
41 And Jhesus sittynge ayens the tresorie, bihelde hou the puple castide monei in to the tresorie; and many riche men castiden many thingis.
A Jezus siedząc przeciwko skarbnicy, przypatrywał się, jako lud rzucał pieniądze do skarbnicy, i jako wiele bogaczów wiele rzucało.
42 But whanne a pore widewe was comun, sche keste two mynutis, that is, a ferthing.
I przyszedłszy jedna wdowa uboga, wrzuciła dwa drobne pieniążki, co czyni kwartnik.
43 And he clepide togidere hise disciplis, and seide to hem, Treuli Y seie to you, that this pore widewe keste more thanne alle, that kesten in to the tresorie.
Tedy zwoławszy uczniów swoich rzekł im: Zaprawdę wam powiadam, że ta uboga wdowa więcej wrzuciła, niżeli ci wszyscy, którzy rzucali do skarbnicy.
44 For alle kesten of that thing that thei hadden plente of; but this of her pouert keste alle thingis that sche hadde, al hir lyuelode.
Albowiem ci wszyscy z tego, co im zbywało, rzucali; ale ta z ubóstwa swego wszystko, co miała, wrzuciła, wszystkę żywność swoję.
