Luke 23
1 And al the multitude of hem arysen, and ledden hym to Pilat.
Wtedy całe to zgromadzenie powstało i zaprowadzili go do Piłata.
2 And thei bigunnen to accuse hym, and seiden, We han foundun this turnynge vpsodoun oure folk, and forbedynge tributis to be youun to the emperour, and seiynge that hym silf is Crist and kyng.
I zaczęli go oskarżać, mówiąc: Zastaliśmy tego [człowieka], jak odwracał naród i zakazywał płacić podatki cesarzowi, mówiąc, że on jest Chrystusem, królem.
3 And Pilat axide hym, and seide, Art thou kyng of Jewis? And he answeride, and seide, Thou seist.
Piłat zapytał go: Czy ty jesteś królem Żydów? A on mu odpowiedział: Ty [sam to] mówisz.
4 And Pilat seide to the princis of prestis, and to the puple, Y fynde no thing of cause in this man.
Wtedy Piłat powiedział do naczelnych kapłanów i do ludu: Nie znajduję żadnej winy w tym człowieku.
5 And thei woxen stronger, and seiden, He moueth the puple, techynge thorou al Judee, bigynnynge fro Galile til hidir.
Lecz oni [jeszcze] bardziej nastawali, mówiąc: Podburza lud, nauczając po całej Judei, począwszy od Galilei aż dotąd.
6 And Pilat herynge Galile axide, if he were a man of Galile.
Kiedy Piłat usłyszał o Galilei, zapytał, czy człowiek ten jest Galilejczykiem.
7 And whanne he knewe that he was of the powere of Eroude, he sente hym to Eroude; which was at Jerusalem in tho daies.
A gdy się dowiedział, że podlega władzy Heroda, odesłał go do Heroda, który w tych dniach również był w Jerozolimie.
8 And whanne Eroude siy Jhesu, he ioyede ful myche; for long tyme he coueitide to se hym, for he herde many thingis of hym, and hopide to see sum tokene `to be don of hym.
Na widok Jezusa Herod bardzo się ucieszył. Od dawna bowiem pragnął go zobaczyć, ponieważ wiele o nim słyszał i spodziewał się, że ujrzy jakiś cud przez niego dokonany.
9 And he axide hym in many wordis; and he answeride no thing to hym.
I zadawał mu wiele pytań, lecz on mu nic nie odpowiedział.
10 And the princis of preestis and the scribis stoden, stidfastli accusynge hym.
A naczelni kapłani i uczeni w Piśmie stali [tam] i gwałtownie go oskarżali.
11 But Eroude with his oost dispiside hym, and scornede hym, and clothide with a white cloth, and sente hym ayen to Pilat.
Wtedy Herod ze swymi żołnierzami wzgardził nim i naśmiewał się z niego, ubierając go w białą szatę, i odesłał z powrotem do Piłata.
12 And Eroude and Pilat weren maad freendis fro that dai; for bifor thei weren enemyes togidre.
W tym dniu Piłat i Herod stali się przyjaciółmi. Przedtem bowiem byli sobie wrogami.
13 And Pilat clepide togider the princis of prestis and the maiestratis of the puple, and seide to hem,
A Piłat, zwoławszy naczelnych kapłanów, przełożonych oraz lud;
14 Ye han brouyt to me this man, as turnynge awey the puple, and lo! Y axynge bifor you fynde no cause in this man of these thingis, in whiche ye accusen hym;
Powiedział do nich: Przyprowadziliście mi tego człowieka jako podburzającego lud. Otóż ja przesłuchałem [go] wobec was i nie znalazłem w tym człowieku żadnej winy w sprawach, o które go oskarżacie;
15 nether Eroude, for he hath sent hym ayen to vs, and lo! no thing worthi of deth is don to hym.
Ani też Herod. Odesłałem was bowiem do niego i nie znalazł w nim nic, co zasługiwałoby na śmierć.
16 And therfor Y schal amende hym, and delyuere hym.
Ubiczuję go więc i wypuszczę.
17 But he moste nede delyuer to hem oon bi the feest dai.
Piłat bowiem miał obowiązek wypuszczać im jednego [więźnia] na święto.
18 And al the puple criede togidir, and seide, Do `awei hym, and delyuer to vs Barabas;
Wtedy wszyscy razem zawołali: Strać tego [człowieka], a wypuść nam Barabasza!
19 which was sent `in to prisoun for disturblyng maad in the cite, and for mansleynge.
Był on wtrącony do więzienia za jakiś rozruch wywołany w mieście i za zabójstwo.
20 And eftsoone Pilat spak to hem, and wolde delyuer Jhesu.
Wtedy Piłat znowu przemówił, chcąc wypuścić Jezusa.
21 And thei vndurcrieden, and seiden, Crucifie, crucifie hym.
Oni jednak wołali: Ukrzyżuj, ukrzyżuj go!
22 And the thridde tyme he seide to hem, For what yuel hath this don? Y fynde no cause of deeth in hym; therfor Y schal chastise hym, and Y schal delyuer.
A on po raz trzeci powiedział do nich: Cóż on złego uczynił? Nie znalazłem w nim nic, co zasługuje na śmierć. Ubiczuję go więc i wypuszczę.
23 And thei contynueden with greet voicis axynge, that he schulde be crucified; and the voicis of hem woxen stronge.
Lecz oni nalegali donośnym głosem, domagając się, aby go ukrzyżowano. I wzmagały się głosy ich i naczelnych kapłanów.
24 And Pilat demyde her axyng to be don.
Piłat więc zawyrokował, aby stało się według ich żądania.
25 And he delyueride to hem hym, that for mansleyng and sedicioun was sent in to prisoun, whom thei axiden; but he bitook Jhesu to her wille.
I uwolnił im [tego], o którego prosili, a który został wtrącony do więzienia za rozruch i zabójstwo. Jezusa zaś zdał na ich wolę.
26 And whanne thei ledden hym, thei token a man, Symon of Syrenen, comynge fro the toun, and thei leiden on hym the cross to bere aftir Jhesu.
A gdy go prowadzili, zatrzymali niejakiego Szymona z Cyreny, który szedł z pola, i włożyli na niego krzyż, aby [go] niósł za Jezusem.
27 And there suede hym myche puple, and wymmen that weiliden, and bymorneden hym.
I szło za nim wielkie mnóstwo ludzi i kobiet, które płakały nad nim i zawodziły.
28 And Jhesus turnede to hem, and seide, Douytris of Jerusalem, nyle ye wepe on me, but wepe ye on youre silf and on youre sones.
Ale Jezus zwrócił się do nich i powiedział: Córki Jerozolimy, nie płaczcie nade mną, ale raczej płaczcie nad sobą i nad waszymi dziećmi.
29 For lo! daies schulen come, in whiche it schal be seid, Blessid be bareyn wymmen, and wombis that han not borun children, and the tetis that han not youun souke.
Oto bowiem idą dni, kiedy będą mówić: Błogosławione niepłodne, łona, które nie rodziły, i piersi, które nie karmiły.
30 Thanne thei schulen bigynne to seie to mounteyns, Falle ye doun on vs, and to smale hillis, Keuere ye vs.
Wtedy zaczną mówić do gór: Padnijcie na nas! A do pagórków: Przykryjcie nas!
31 For if in a greene tre thei don these thingis, what schal be don in a drie?
Bo jeśli na zielonym drzewie tak się dzieje, cóż będzie na suchym?
32 Also othere twei wickid men weren led with hym, to be slayn.
Prowadzono też dwóch innych, złoczyńców, aby razem z nim zostali straceni.
33 And `aftir that thei camen in to a place, that is clepid of Caluerie, there thei crucifieden hym, and the theues, oon on the riyt half, and `the tother on the left half.
A gdy przyszli na miejsce zwane [Miejscem] Czaszki, ukrzyżowali tam jego i złoczyńców, jednego po prawej, a drugiego po lewej stronie.
34 But Jhesus seide, Fadir, foryyue hem, for thei witen not what thei doon.
Wtedy Jezus powiedział: Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią. Potem podzielili jego szaty i rzucali [o nie] losy.
35 And thei departiden his clothis, and kesten lottis. And the puple stood abidynge; and the princis scorneden hym with hem, and seiden, Othere men he maad saaf; make he hym silf saaf, if this be Crist, the chosun of God.
A lud stał i przypatrywał się, i wraz z przełożonymi naśmiewał się z niego, mówiąc: Innych ratował, niech ratuje samego siebie, jeśli on jest Chrystusem, wybranym Boga.
36 And the knyytis neiyeden, and scorneden hym, and profreden vynegre to hym,
Naśmiewali się z niego również żołnierze, podchodząc i podając mu ocet;
37 and seiden, If thou art king of Jewis, make thee saaf.
I mówili: Jeśli ty jesteś królem Żydów, ratuj samego siebie.
38 And the superscripcioun was writun ouer hym with Greke lettris, and of Latyn, and of Ebreu, This is the kyng of Jewis.
Był też nad nim napis sporządzony w języku greckim, łacińskim i hebrajskim: To jest król Żydów.
39 And oon of these theues that hangiden, blasfemyde hym, and seide, If thou art Crist, make thi silf saaf and vs.
A jeden z tych złoczyńców, którzy z nim wisieli, urągał mu: Jeśli ty jesteś Chrystusem, ratuj siebie i nas.
40 But `the tothir answerynge, blamyde hym, and seide, Nether thou dredist God, that art in the same dampnacioun?
Lecz drugi odezwał się, gromiąc go słowami: I ty się Boga nie boisz, chociaż ponosisz tę samą karę?
41 And treuli we iustli, for we han resseiued worthi thingis to werkis; but this dide no thing of yuel.
My doprawdy – sprawiedliwie, bo odbieramy należną zapłatę za nasze uczynki, ale on nic złego nie zrobił.
42 And he seide to Jhesu, Lord, haue mynde of me, whanne thou comest `in to thi kyngdom.
I powiedział do Jezusa: Panie, wspomnij na mnie, gdy przyjdziesz do swego królestwa.
43 And Jhesus seide to hym, Treuli Y seie to thee, this dai thou schalt be with me in paradise.
A Jezus mu odpowiedział: Zaprawdę powiadam ci: Dziś będziesz ze mną w raju.
44 And it was almest the sixte our, and derknessis weren maad in al the erthe `in to the nynthe our.
A było około godziny szóstej i ciemność ogarnęła całą ziemię aż do godziny dziewiątej.
45 And the sun was maad derk, and the veile of the temple was to-rent atwo.
I zaćmiło się słońce, a zasłona świątyni rozerwała się przez środek.
46 And Jhesus criynge with a greet vois, seide, Fadir, in to thin hoondis Y bitake my spirit. And he seiynge these thingis, yaf vp the goost.
Wtedy Jezus zawołał donośnym głosem: Ojcze, w twoje ręce powierzam mego ducha. Gdy to powiedział, skonał.
47 And the centurien seynge that thing that was don, glorifiede God, and seide, Verili this man was iust.
A setnik, widząc, co się działo, chwalił Boga, mówiąc: Istotnie, to był sprawiedliwy człowiek.
48 And al the puple of hem that weren there togidir at this spectacle, and sayn tho thingis that weren don, smyten her brestis, and turneden ayen.
Także i wszyscy ludzie, którzy zeszli się na to widowisko, gdy zobaczyli, co się stało, bili się w piersi i zawracali.
49 But alle his knowun stoden afer, and wymmen that sueden hym fro Galile, seynge these thingis.
Wszyscy zaś jego znajomi stali z daleka, przypatrując się temu, również kobiety, które przyszły za nim z Galilei.
50 And lo! a man, Joseph bi name, of Aramathie, a cite of Judee, that was a decurien, a good man and a iust,
A był tam człowiek imieniem Józef, który był członkiem Rady, człowiek dobry i sprawiedliwy.
51 this man concentide not to the counseil and to the dedis of hem; and he abood the kyngdom of God.
Nie zgadzał się on z ich uchwałą i czynem. Pochodził z Arymatei, miasta żydowskiego, i oczekiwał królestwa Bożego.
52 This Joseph cam to Pilat, and axide the bodi of Jhesu,
Przyszedł on do Piłata i poprosił o ciało Jezusa.
53 and took it doun, and wlappide it in a cleene lynen cloth, and leide hym in a graue hewun, in which not yit ony man hadde be leid.
Zdjął je, owinął płótnem i położył w grobowcu wykutym [w skale], w którym jeszcze nikt nigdy nie był złożony.
54 And the dai was the euen of the halidai, and the sabat bigan to schyne.
A był to dzień przygotowania i zbliżał się szabat.
55 And the wymmen suynge, that camen with hym fro Galile, sayn the graue, and hou his bodi was leid.
Poszły też za nim kobiety, które przybyły z nim z Galilei. Zobaczyły grobowiec i jak złożono jego ciało.
56 And thei turneden ayen, and maden redi swete smellynge spicis, and oynementis; but in the sabat thei restiden, aftir the comaundement.
A gdy wróciły, przygotowały wonności i olejki. Lecz w szabat odpoczywały zgodnie z przykazaniem.
