Acts 14
1 But it bifelde at Yconye, that thei entriden togidir in to the synagoge of Jewis, and spaken, so that ful greet multitude of Jewis and Grekis bileueden.
W Ikonium również weszli do synagogi żydowskiej i mówili tak, że uwierzyła wielka liczba Żydów i Greków.
2 But the Jewis that weren vnbileueful, reiseden persecucioun, and stiriden to wraththe the soulis of hethene men ayens the britheren; but the Lord yaf soone pees.
Lecz Żydzi, którzy nie uwierzyli, podburzyli i rozjątrzyli serca pogan przeciwko braciom.
3 Therfor thei dwelliden myche tyme, and diden tristili in the Lord, berynge witnessyng to the word of his grace, yyuynge signes and wondris to be maad bi the hondis of hem.
I byli tam przez długi czas, odważnie mówiąc w Panu, który dawał świadectwo słowu swojej łaski, sprawiając, że przez ich ręce dokonywały się znaki i cuda.
4 But the multitude of the citee was departid, and sum weren with the Jewis, and sum with the apostlis.
I mieszkańcy miasta podzielili się: jedni byli z Żydami, a drudzy z apostołami.
5 But whanne ther was maad `an asaute of the hethene men and the Jewis, with her princis, to turmenten and to stonen hem,
Kiedy jednak wszczął się rozruch zarówno wśród pogan, jak i Żydów wraz z przełożonymi, i chcieli ich znieważyć, i ukamienować;
6 thei vndurstoden, and fledden togidere to the citees of Licaonye, and Listris, and Derben, and into al the cuntre aboute.
Dowiedzieli się o tym i uciekli do miast Likaonii: do Listry i Derbe oraz w ich okolice;
7 And thei prechiden there the gospel, and al the multitude was moued togider in the teching of hem. Poul and Barnabas dwelten at Listris.
I tam głosili ewangelię.
8 And a man at Listris was sijk in the feet, and hadde sete crokid fro his modris wombe, which neuer hadde goen.
A w Listrze był pewien człowiek o bezwładnych nogach, chromy już w łonie swojej matki i nigdy nie chodził.
9 This herde Poul spekinge; and Poul biheld hym, and siy that he hadde feith, that he schulde be maad saaf,
Słuchał on przemawiającego Pawła, który przyglądając mu się uważnie i widząc, że ma wiarę, aby zostać uzdrowionym;
10 and seide with a greet vois, Rise thou `vp riyt on thi feet. And he lippide, and walkide.
Powiedział donośnym głosem: Stań prosto na nogach! A on zerwał się i zaczął chodzić.
11 And the puple, whanne thei hadde seyn that that Poul dide, reriden her vois in Licaon tunge, and seiden, Goddis maad lijk to men ben comun doun to vs.
A ludzie, widząc, co uczynił Paweł, zaczęli wołać po likaońsku: Bogowie przybrali postać ludzi i zstąpili do nas!
12 And thei clepiden Barnabas Jubiter, and Poul Mercurie, for he was ledere of the word.
I nazwali Barnabę Jowiszem, a Pawła Merkurym, ponieważ on był głównym mówcą.
13 And the preest of Jubiter that was bifor the citee, brouyte boolis and crownes bifor the yatis, with puplis, and wolde haue maad sacrifice.
Wtedy kapłan [ze świątyni] Jowisza, która była przed miastem, przyprowadził do wrót woły i wieńce i razem z ludem chciał złożyć ofiarę.
14 And whanne the apostlis Barnabas and Poul herden this, thei to-renten her cootis; and thei skipten out among the puple,
Gdy usłyszeli o tym apostołowie Barnaba i Paweł, rozdarli swoje szaty i wpadli między tłum, wołając;
15 and crieden, and seiden, Men, what don ye this thing? and we ben deedli men lijk you, and schewen to you, that ye be conuertid fro these veyn thingis to the lyuynge God, that maad heuene, and erthe, and the see, and alle thingis that ben in hem;
Ludzie, co robicie? My też jesteśmy ludźmi, podlegamy tym samym doznaniom co wy. Głosimy wam, abyście się odwrócili od tych marności do Boga żywego, który stworzył niebo, ziemię, morze i wszystko, co się w nich znajduje.
16 which in generaciouns passid suffride alle folkis to gon in to her owne weies.
Za czasów minionych pozwalał on, aby wszystkie narody chodziły własnymi drogami.
17 And yit he lefte not hym silf with out witnessing in wel doyng, for he yaf reyns fro heuene, and times beringe fruyt, and fulfillide youre hertis with meete and gladnesse.
Nie przestawał jednak dawać o sobie świadectwa, czyniąc dobrze. Zsyłał nam z nieba deszcz i urodzajne lata, karmił nas i napełniał radością nasze serca.
18 And thei seiynge these thingis, vnnethis swagiden the puple, that thei offriden not to hem.
Tymi słowami ledwie powstrzymali lud od złożenia im ofiary.
19 But sum Jewis camen ouer fro Antioche and Iconye, and counseilden the puple, and stonyden Poul, and drowen out of the citee, and gessiden that he was deed.
Tymczasem z Antiochii i Ikonium nadeszli Żydzi, którzy namówiwszy lud, ukamienowali Pawła i wywlekli go za miasto, myśląc, że umarł.
20 But whanne disciplis weren comun aboute him, he roos, and wente in to the citee; and in the dai suynge he wente forth with Barnabas in to Derben.
Lecz gdy otoczyli go uczniowie, podniósł się i wrócił do miasta, a nazajutrz udał się z Barnabą do Derbe.
21 And whanne thei hadden prechid to the ilk citee, and tauyte manye, thei turneden ayen to Listris, and Iconye, and to Antioche; confermynge the soulis of disciplis,
Kiedy głosili ewangelię temu miastu i pozyskali wielu uczniów, wrócili do Listry, Ikonium i do Antiochii;
22 and monestinge, that thei schulden dwelle in feith, and seiden, That bi many tribulaciouns it bihoueth vs to entre in to the kingdom of heuenes.
Umacniając dusze uczniów i zachęcając do trwania w wierze, [mówili], że przez wiele utrapień musimy wejść do królestwa Bożego.
23 And whanne thei hadden ordeined prestis to hem bi alle citees, and hadden preied with fastyngis, thei bitoken hem to the Lord, in whom thei bileueden.
A gdy w każdym kościele ustanowili starszych, modląc się i poszcząc, powierzyli ich Panu, w którego uwierzyli.
24 And thei passiden Persidie, and camen to Pamfilie;
Potem przeszli przez Pizydię i przybyli do Pamfilii.
25 and thei spaken the word `of the Lord in Pergen, and camen doun in to Italie.
I opowiedziawszy słowo Boże w Perge, zeszli do Attalii.
26 And fro thennys thei wenten bi boot to Antiochie, fro whennus thei weren takun to the grace of God, in to the werk that thei filliden.
Stamtąd popłynęli do Antiochii, gdzie [przedtem] zostali poruczeni łasce Boga do dzieła, które wykonali.
27 And whanne thei weren comun, and hadden gaderid the chirche, thei telden hou grete thingis God dide with hem, and that he hadde openyde to hethene men the dore of feith.
A gdy tam przyszli i zebrali kościół, opowiedzieli, co Bóg przez nich uczynił i jak otworzył poganom drzwi wiary.
28 And thei dwelliden not a litil tyme with the disciplis.
I mieszkali tam dość długo z uczniami.
