Proverbs 22
1 A good name is more desirable than great riches, and loving favor is better than silver and gold.
१चांगले नाव विपुल धनापेक्षा आणि सोने व चांदीपेक्षा प्रीतीयुक्त कृपा निवडणे उत्तम आहे.
2 The rich and the poor have this in common: Yahweh is the maker of them all.
२गरीब आणि श्रीमंत यांच्यात हे सामाईक आहे, त्या सर्वांचा निर्माणकर्ता परमेश्वर आहे.
3 A prudent man sees danger and hides himself; but the simple pass on, and suffer for it.
३शहाणा मनुष्य संकट येताना पाहून लपतो, पण भोळे पुढे जातात आणि त्यामुळे दुःख सोसतात.
4 The result of humility and the fear of Yahweh is wealth, honor, and life.
४परमेश्वराचे भय नम्रता आणि संपत्ती, मान आणि जीवन आणते.
5 Thorns and snares are in the path of the wicked; whoever guards his soul stays far from them.
५कुटिलाच्या मार्गात काटे आणि पाश असतात; जो कोणी आपल्या जिवाची काळजी करतो तो त्यापासून दूर राहतो.
6 Train up a child in the way he should go, and when he is old he will not depart from it.
६मुलाने ज्या मार्गात चालावे त्याचे शिक्षण त्यास दे, आणि जेव्हा तो मोठा होईल तेव्हा त्या मार्गांपासून तो मागे फिरणार नाही.
7 The rich rule over the poor. The borrower is servant to the lender.
७श्रीमंत गरीबावर अधिकार गाजवितो, आणि जो कोणी एक उसने घेतो तो कोणा एका उसने देणाऱ्यांचा गुलाम आहे.
8 He who sows wickedness reaps trouble, and the rod of his fury will be destroyed.
८जो कोणी वाईट पेरतो तो संकटाची कापणी करतो, आणि त्याच्या क्रोधाची काठी तूटून जाईल.
9 He who has a generous eye will be blessed, for he shares his food with the poor.
९जो उदार दृष्टीचा आहे तो आशीर्वादित होईल कारण तो आपले अन्न गरिबांबरोबर वाटून खातो.
10 Drive out the mocker, and strife will go out; yes, quarrels and insults will stop.
१०निंदकाला घालवून दे म्हणजे भांडणे मिटतात, मतभेद आणि अप्रतिष्ठा संपून जातील.
11 He who loves purity of heart and speaks gracefully is the king’s friend.
११ज्याला मनाची शुद्धता आवडते, आणि ज्याची वाणी कृपामय असते; अशांचा मित्र राजा असतो.
12 Yahweh’s eyes watch over knowledge, but he frustrates the words of the unfaithful.
१२परमेश्वराचे नेत्र ज्ञानाचे रक्षक आहेत, परंतु तो विश्वासघातक्यांची वचने उलथून टाकतो.
13 The sluggard says, “There is a lion outside! I will be killed in the streets!”
१३आळशी म्हणतो, “बाहेर रस्त्यावर सिंह आहे! मी उघड्या जागेवर ठार होईल.”
14 The mouth of an adulteress is a deep pit. He who is under Yahweh’s wrath will fall into it.
१४व्यभिचारी स्त्रियांचे तोंड खोल खड्डा आहे; ज्या कोणाच्याविरूद्ध परमेश्वराचा कोप भडकतो तो त्यामध्ये पडतो.
15 Folly is bound up in the heart of a child; the rod of discipline drives it far from him.
१५बालकाच्या हृदयात मूर्खता जखडलेली असते, पण शिक्षेची काठी ती त्याच्यापासून दूर करील.
16 Whoever oppresses the poor for his own increase and whoever gives to the rich, both come to poverty.
१६जो कोणी आपली संपत्ती वाढविण्यासाठी गरीबावर जुलूम करतो, किंवा जो धनवानाला भेटी देतो, तोही गरीब होईल.
17 Turn your ear, and listen to the words of the wise. Apply your heart to my teaching.
१७ज्ञानाची वचने ऐकून घे आणि त्याकडे लक्ष दे, आणि आपले मन माझ्या ज्ञानाकडे लाव.
18 For it is a pleasant thing if you keep them within you, if all of them are ready on your lips.
१८कारण ती जर तू आपल्या अंतर्यामात ठेवशील, आणि ती सर्व तुझ्या ओठावर तयार राहतील. तर किती बरे होईल.
19 I teach you today, even you, so that your trust may be in Yahweh.
१९परमेश्वरावर तुम्ही विश्वास ठेवावा, म्हणून मी तुला ती वचने आज शिकवली आहेत.
20 Haven’t I written to you thirty excellent things of counsel and knowledge,
२०मी तुझ्यासाठी शिक्षण व ज्ञान ह्यातल्या तीस म्हणी लिहिल्या नाहीत काय?
21 To teach you truth, reliable words, to give sound answers to the ones who sent you?
२१या सत्याच्या वचनाचे विश्वासूपण तुला शिकवावे, ज्याने तुला पाठवले त्यास विश्वासाने उत्तरे द्यावीत म्हणून नाहीत काय?
22 Don’t exploit the poor because he is poor; and don’t crush the needy in court;
२२गरीब मनुष्यास लुटू नको, कारण तो गरीबच आहे, किंवा गरजवंतावर वेशीत जुलूम करू नकोस.
23 for Yahweh will plead their case, and plunder the life of those who plunder them.
२३कारण परमेश्वर त्यांचा कैवार घेईल, आणि ज्या कोणी त्यांना लुटले त्यांचे जिवन तो लुटेल.
24 Don’t befriend a hot-tempered man. Don’t associate with one who harbors anger,
२४जो कोणी एक व्यक्ती रागाने राज्य करतो त्याची मैत्री करू नकोस, आणि जो कोणी संतापी आहे त्याच्याबरोबर जाऊ नकोस.
25 lest you learn his ways and ensnare your soul.
२५तुम्ही त्याचे मार्ग शिकाल, आणि गेलात तर तुम्ही स्वतःला जाळ्यात अडकवून घ्याल.
26 Don’t you be one of those who strike hands, of those who are collateral for debts.
२६दुसऱ्याच्या कर्जाला जे जामीन होतात, आणि हातावर हात मारणारे त्यांच्यातला तू एक होऊ नको.
27 If you don’t have means to pay, why should he take away your bed from under you?
२७जर तुझ्याकडे कर्ज फेडण्यास काही नसले, तर त्याने तुमच्या अंगाखालून तुझे अंथरुण का काढून घ्यावे?
28 Don’t move the ancient boundary stone which your fathers have set up.
२८तुझ्या वडिलांनी जी प्राचीन सीमा घालून ठेवली आहे, तो दगड दूर करू नकोस.
29 Do you see a man skilled in his work? He will serve kings. He won’t serve obscure men.
२९जो आपल्या कामात तरबेज अशा मनुष्यास तू पाहिले आहे का? तो राजासमोर उभा राहील; तो सामान्य लोकांसमोर उभा राहणार नाही.
