Proverbs 20

1 Wine is a mocker and beer is a brawler. Whoever is led astray by them is not wise.

شراب انسان را به کارهای احمقانه وا می‌دارد و مشروب باعث عربده‌کشی می‌شود؛ چه نادانند کسانی که خود را اسیر مشروب می‌کنند.

2 The terror of a king is like the roaring of a lion. He who provokes him to anger forfeits his own life.

غضب پادشاه همچون غرش شیر است. هر که خشم او را برانگیزاند جان خود را به خطر می‌اندازد.

3 It is an honor for a man to keep aloof from strife, but every fool will be quarreling.

اجتناب از نزاع برای شخص، عزت می‌آورد. فقط اشخاص نادان نزاع به پا می‌کنند.

4 The sluggard will not plow by reason of the winter; therefore he shall beg in harvest, and have nothing.

آدم تنبل به موقع زمینش را شخم نمی‌زند، پس در هنگام برداشت محصول هر چه می‌گردد چیزی نمی‌یابد.

5 Counsel in the heart of man is like deep water, but a man of understanding will draw it out.

پند نیکو در اعماق دل مشورت دهنده مانند آب در ته چاه است و شخص فهمیده آن را بیرون می‌کشد.

6 Many men claim to be men of unfailing love, but who can find a faithful man?

بسیارند کسانی که ادعا می‌کنند خوب و باوفا هستند، ولی کیست که بتواند شخص واقعاً باوفایی پیدا کند؟

7 A righteous man walks in integrity. Blessed are his children after him.

فرزندان شخص امین و درستکار در زندگی سعادتمند خواهند شد.

8 A king who sits on the throne of judgment scatters away all evil with his eyes.

پادشاهی که بر مسند قضاوت می‌نشیند به دقت جوانب امر را می‌سنجد و حق را از باطل تشخیص می‌دهد.

9 Who can say, “I have made my heart pure. I am clean and without sin”?

کیست که بتواند بگوید: «دل خود را پاک نگه داشته‌ام و از گناه مبرا هستم.»

10 Differing weights and differing measures, both of them alike are an abomination to Yahweh.

خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از وزنه‌ها و پیمانه‌های نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

11 Even a child makes himself known by his doings, whether his work is pure, and whether it is right.

حتی کودک را می‌توان از طرز رفتارش شناخت و فهمید که آنچه انجام می‌دهد پاک و درست است یا نه.

12 The hearing ear, and the seeing eye, Yahweh has made even both of them.

گوش شنوا و چشم بینا، هر دو بخشش خداوند هستند.

13 Don’t love sleep, lest you come to poverty. Open your eyes, and you shall be satisfied with bread.

اگر خواب را دوست داشته باشی فقیر می‌شوی؛ پس بیدار بمان تا سیر شوی.

14 “It’s no good, it’s no good,” says the buyer; but when he is gone his way, then he boasts.

خریدار به جنس نگاه می‌کند و می‌گوید: «بد است!» اما بعد از خرید، از آن تعریف می‌کند.

15 There is gold and abundance of rubies, but the lips of knowledge are a rare jewel.

سخنان حکیمانه گرانبهاتر از طلا و نادرتر از جواهر است.

16 Take the garment of one who puts up collateral for a stranger; and hold him in pledge for a wayward woman.

از کسی که نزد تو ضامن شخص غریبی می‌شود گرو بگیر.

17 Fraudulent food is sweet to a man, but afterwards his mouth is filled with gravel.

نانی که از راه کلاهبرداری به دست می‌آید لذیذ است، اما سرانجام کام را تلخ می‌کند.

18 Plans are established by advice; by wise guidance you wage war!

نقشه‌هایت را بدون مشورت با دیگران عملی نکن و بدون تدبیر به جنگ نرو.

19 He who goes about as a tale-bearer reveals secrets; therefore don’t keep company with him who opens wide his lips.

آدم سخن‌چین رازها را فاش می‌کند، پس با چنین شخصی معاشرت نکن.

20 Whoever curses his father or his mother, his lamp shall be put out in blackness of darkness.

چراغ زندگی کسی که پدر و مادر خود را لعنت کند، خاموش خواهد شد.

21 An inheritance quickly gained at the beginning won’t be blessed in the end.

مالی که آسان به دست آمده باشد برکتی نخواهد داشت.

22 Don’t say, “I will pay back evil.” Wait for Yahweh, and he will save you.

بدی را با بدی تلافی نکن، بلکه منتظر باش تا خداوند عمل کند.

23 Yahweh detests differing weights, and dishonest scales are not pleasing.

خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از ترازو و سنگهای نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

24 A man’s steps are from Yahweh; how then can man understand his way?

خداوند راه زندگی ما را تعیین می‌کند، پس انسان چگونه می‌تواند بفهمد زندگی او به کجا ختم می‌شود؟

25 It is a snare to a man to make a rash dedication, then later to consider his vows.

هرگز نسنجیده قولی به خداوند نده، زیرا ممکن است گرفتار شوی.

26 A wise king winnows out the wicked, and drives the threshing wheel over them.

پادشاه دانا شریران را تشخیص می‌دهد و آنها را به شدت مجازات می‌کند.

27 The spirit of man is Yahweh’s lamp, searching all his innermost parts.

وجدان انسان به منزلهٔ چراغ خداوند است که تمام انگیزه‌های پنهانی او را آشکار می‌سازد.

28 Love and faithfulness keep the king safe. His throne is sustained by love.

هرگاه پادشاهی مهربان و امین باشد، سلطنتش از محبت پایدار می‌ماند.

29 The glory of young men is their strength. The splendor of old men is their gray hair.

شکوه جوانان، قوت ایشان است و عزت پیران، تجربه ایشان.

30 Wounding blows cleanse away evil, and beatings purge the innermost parts.

تنبیه برای بدن دردناک است اما دل را از بدی پاک می‌کند.