Proverbs 11
1 A false balance is an abomination to the LORD, but accurate weights are his delight.
Ang usa ka timbangan nga limbongan maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Apan ang matarung nga bato sa timbangan maoy iyang kalipay.
2 When pride comes, then comes shame, but with humility comes wisdom.
Kong ang pagkamapahitas-on moabut, nan modangat unya ang kaulaw; Apan sa mapinaubsanon mao ang kaalam.
3 The integrity of the upright shall guide them, but the perverseness of the treacherous shall destroy them.
Ang kaligdong sa matul-id maoy magamando kanila; Apan ang pagkamasukihon sa maluibon maoy malaglag kanila.
4 Riches don’t profit in the day of wrath, but righteousness delivers from death.
Ang kadato dili magapulos adlaw sa kaligutgut; Apan ang pagkamatarung magaluwas sa tawo gikan sa kamatayon.
5 The righteousness of the blameless will direct his way, but the wicked shall fall by his own wickedness.
Ang pagkamatarung sa tawong hingpit maoy magamando sa iyang dalan; Apan ang dautan mahulog pinaagi sa iyang kaugalingong pagkadautan.
6 The righteousness of the upright shall deliver them, but the unfaithful will be trapped by evil desires.
Ang pagkamatarung sa tawong matul-id maoy magaluwas kanila; Apan ang maluibon malit-ag sa ilang kaugalingong kasal-anan.
7 When a wicked man dies, hope perishes, and expectation of power comes to nothing.
Kong ang dautang tawo mamatay, ang iyang ginapaabut mahanaw; Ug ang paglaum sa kasal-anan mahanaw;
8 A righteous person is delivered out of trouble, and the wicked takes his place.
Ang tawong matarung maluwas gikan sa kasamok; Ug ang dautan moabut ilis kaniya.
9 With his mouth the godless man destroys his neighbor, but the righteous will be delivered through knowledge.
Pinaagi sa iyang baba ang tawo nga dili-diosnon magalaglag sa iyang isigkatawo; Apan pinaagi sa kahibalo ang tawong matarung mamaluwas.
10 When it goes well with the righteous, the city rejoices. When the wicked perish, there is shouting.
Kong maayo ang paglakat sa mga matarung, ang ciudad magakalipay; Ug sa mawala na ang dautan, adunay panaghugyaw.
11 By the blessing of the upright, the city is exalted, but it is overthrown by the mouth of the wicked.
Tungod sa panalangin sa tawong matul-id ang ciudad igatuboy sa kahitas-an; Apan kini magun-ob tungod sa baba sa dautan.
12 One who despises his neighbor is void of wisdom, but a man of understanding holds his peace.
Kadtong nagatamay sa iyang isigkatawo walay kaalam; Apan ang tawo nga may salabutan nagahilum.
13 One who brings gossip betrays a confidence, but one who is of a trustworthy spirit is one who keeps a secret.
Kadtong nagasuroy-suroy ingon sa usa ka tabian nagabutyag sa mga tinago; Apan kadtong may pagkamatinumanon sa espiritu nagatago sa usa ka butang.
14 Where there is no wise guidance, the nation falls, but in the multitude of counselors there is victory.
Diin walay maalamon nga pagmando, ang katawohan mangapukan; Apan diha sa panon sa mga magtatambag adunay kasigurohan.
15 He who is collateral for a stranger will suffer for it, but he who refuses pledges of collateral is secure.
Kadtong maoy pasalig alang sa usa ka dumuloong magaantus ug kalisud; Apan kadtong magadumot sa pagkapasalig anaa sa kasigurohan.
16 A gracious woman obtains honor, but violent men obtain riches.
Ang usa ka maloloy-ong babaye makabaton ug kadungganan; Ug ang tawo nga malupigon makabaton ug mga bahandi.
17 The merciful man does good to his own soul, but he who is cruel troubles his own flesh.
Ang tawo nga maloloy-on naga buhat ug maayo sa iyang kaugalingong kalag; Apan kadtong tigdagmal nagasakit sa iyang kaugalingong unod.
18 Wicked people earn deceitful wages, but one who sows righteousness reaps a sure reward.
Ang mga dautan nagadawat sa limbong nga mga suhol; Apan kadtong nagapugas ug pagkamatarung may balus nga siguro.
19 He who is truly righteous gets life. He who pursues evil gets death.
Kadtong kanunay sa pagkamatarung makadangat ngadto sa kinabuhi; Ug kadtong nagapangita sa dautan nagahimo niana alang sa iyang kaugalingong kamatayon.
20 Those who are perverse in heart are an abomination to the LORD, but those whose ways are blameless are his delight.
Kadtong masukihon diha sa kasingkasing maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Apan ang mga mahingpit sa ilang dalan maoy iyang kalipay.
21 Most certainly, the evil man will not be unpunished, but the offspring of the righteous will be delivered.
Bisan ang kamot madugtong sa kamot, ang dautang tawo dili makagawas sa silot; Apan ang kaliwat sa mga matarung pagaluwason.
22 Like a gold ring in a pig’s snout, is a beautiful woman who lacks discretion.
Maingon sa usa ka singsing nga bulawan diha sa simod sa baboy, Mao man ang usa ka maanyag nga babaye nga walay kabuot.
23 The desire of the righteous is only good. The expectation of the wicked is wrath.
Ang tinguha sa tawong matarung mao lamang ang maayo; Apan ang paalabuton sa dautan mao ang kaligutgut.
24 There is one who scatters, and increases yet more. There is one who withholds more than is appropriate, but gains poverty.
Adunay nagasabulak ug nagadugang pa gayud; Ug adunay nagatipig nga labi pa kay sa gikinahanglan, apan kini nagadugang hinoon sa kawalad-on.
25 The liberal soul shall be made fat. He who waters shall be watered also himself.
Ang kalag nga mahinatagon mahimong matambok; Ug kadtong nagabisibis pagabisibisan usab sa iyang kaugalingon.
26 People curse someone who withholds grain, but blessing will be on the head of him who sells it.
Kadtong nagahikaw sa makaon, pagatunglohon siya sa katawohan; Apan ang panalangin anaa sa ibabaw sa ulo niya nga nagabaligya niini.
27 He who diligently seeks good seeks favor, but he who searches after evil, it shall come to him.
Kadtong nagapangita sa masingkamoton gayud sa maayo nagapangita ug kalooy; Apan kadtong nagapangita ug kadautan, kini modangat kaniya.
28 He who trusts in his riches will fall, but the righteous shall flourish as the green leaf.
Kadtong nagasalig sa iyang mga bahandi mapukan; Apan ang matarung magamauswagon ingon sa lunhaw nga dahon.
29 He who troubles his own house shall inherit the wind. The foolish shall be servant to the wise of heart.
Kadtong nagasamok sa iyang kaugalingong balay magapanunod sa hangin; Ug ang buang mahimong ulipon sa manggialamon ug kasingkasing.
30 The fruit of the righteous is a tree of life. He who is wise wins souls.
Ang bunga sa matarung maoy usa ka kahoy sa kinabuhi; Ug kadtong manggialamon makadani ug mga kalag.
31 Behold, the righteous shall be repaid in the earth, how much more the wicked and the sinner!
Ania karon, ang matarung pagabalusan dinhi sa yuta; Labi pa gayud ang dautan ug ang makasasala!
