John 6
1 After these things, Jesus went away to the other side of the sea of Galilee, which is also called the Sea of Tiberias.
Tapus niini si Jesus mitabok ngadto sa pikas nga daplin sa Lanaw sa Galilea, nga mao ang Lanaw sa Tiberiades.
2 A great multitude followed him, because they saw his signs which he did on those who were sick.
Ug miapas kaniya ang usa ka dakung panon sa katawhan, kay nakita man ugod nila ang mga milagro nga iyang nahimo ngadto sa mga masakiton.
3 Jesus went up into the mountain, and he sat there with his disciples.
Ug si Jesus mitungas sa kabungturan, ug didto milingkod siya uban sa iyang mga tinun-an.
4 Now the Passover, the feast of the Jews, was at hand.
Ug karon ang Pasko, ang fiesta sa mga Judio, nagsingabut na.
5 Jesus therefore, lifting up his eyes and seeing that a great multitude was coming to him, said to Philip, “Where are we to buy bread, that these may eat?”
Ug sa pagyahat niya sa iyang mga mata, ug sa pagkakita niya sa dakung panon sa katawhan nga nagpadulong kaniya, si Jesus miingon kang Felipe, "Asa man kita magpalit ug tinapay aron makakaon kini sila?"
6 He said this to test him, for he himself knew what he would do.
Kini iyang gipamulong sa pagsulay kaniya, kay siya gayud nahibalo man kon unsay iyang buhaton.
7 Philip answered him, “Two hundred denarii worth of bread is not sufficient for them, that every one of them may receive a little.”
Ug si Felipe mitubag kaniya, "Ang duha ka gatus ka denario dili pa igong ipalit ug tinapay aron ang matag-usa kanila makadawat ug diyutayng ikatimo."
8 One of his disciples, Andrew, Simon Peter’s brother, said to him,
Usa sa iyang mga tinun-an, si Andres nga igsoon ni Simon Pedro, miingon kang Jesus,
9 “There is a boy here who has five barley loaves and two fish, but what are these among so many?”
"Ania dinhiy usa ka batang lalaki nga may lima ka pan nga sebada ug duha ka isda, apan mag-unsa man kana alang niining hilabihan ka daghan?"
10 Jesus said, “Have the people sit down.” Now there was much grass in that place. So the men sat down, in number about five thousand.
Ug si Jesus miingon, "Palingkora ang mga tawo." Ug didtoy daghang balili niadtong dapita, busa ang mga tawo nanglingkod nga may gidaghanon nga mga lima ka libo.
11 Jesus took the loaves, and having given thanks, he distributed to the disciples, and the disciples to those who were sitting down, likewise also of the fish as much as they desired.
Ug unya gikuha ni Jesus ang mga tinapay, ug sa nakapasalamat na siya, iyang giapod-apod kini ngadto kanila nga nanaglingkod; maingon man usab ang isda, kutob sa ilang gusto.
12 When they were filled, he said to his disciples, “Gather up the broken pieces which are left over, that nothing be lost.”
Ug sa nangabusog na sila, siya miingon sa iyang mga tinun-an, "Hipusa ninyo ang mga tipik nga nanghibilin aron walay mausik."
13 So they gathered them up, and filled twelve baskets with broken pieces from the five barley loaves, which were left over by those who had eaten.
Busa ilang gihipos kini, ug napulog-duha ka bukag ang napuno nila sa mga tipik gikan sa lima ka tinapay nga sebada, nga nahibilin tapus sa pagpangaon sa mga tawo.
14 When therefore the people saw the sign which Jesus did, they said, “This is truly the prophet who comes into the world.”
Ug sa pagkakita nila sa milagro nga iyang gibuhat, ang mga tawo nanag-ingon, "Sa pagkatinuod kini siya mao gayud ang profeta nga moanhi sa kalibutan!"
15 Jesus therefore, perceiving that they were about to come and take him by force to make him king, withdrew again to the mountain by himself.
Ug sa pagkamatikud ni Jesus nga sila moduol na sa pagsakmit kaniya aron sa paghimo kaniya nga hari, siya mipahilit pag-usab nga nag-inusara ngadto sa kabungturan.
16 When evening came, his disciples went down to the sea.
Ug sa pagkasawomsom na, ang iyang mga tinun-an nanglugsong ngadto sa lanaw,
17 They entered into the boat, and were going over the sea to Capernaum. It was now dark, and Jesus had not come to them.
ug misakayg sakayan, ug mitabok sa lanaw ngadto sa Capernaum. Mangitngit na ug si Jesus wala pa mahiabut kanila.
18 The sea was tossed by a great wind blowing.
Ug ang lanaw misugod na sa pagbalud tungod sa makusog nga hangin nga naghuros.
19 When therefore they had rowed about twenty-five or thirty stadia, they saw Jesus walking on the sea and drawing near to the boat; and they were afraid.
Ug sa nakagaud na silag mga lima o unom ka kilometro, nakita nila si Jesus nga naglakaw ibabaw sa tubig ug nagkahiduol sa sakayan. Ug sila nangalisang,
20 But he said to them, “It is I. Don’t be afraid.”
apan siya miingon kanila, "Ako kini; ayaw kamo kalisang."
21 They were willing therefore to receive him into the boat. Immediately the boat was at the land where they were going.
Ug gikalipay nila ang pagdawat kaniya ngadto sa sakayan, ug dihadiha ang sakayan nahidunggo sa yuta nga ilang gipadulngan.
22 On the next day, the multitude that stood on the other side of the sea saw that there was no other boat there, except the one in which his disciples had embarked, and that Jesus hadn’t entered with his disciples into the boat, but his disciples had gone away alone.
Ug sa pagkasunod nga adlaw ang panon sa katawhan nga nagpabilin sa pikas nga daplin sa lanaw nakamatngon nga usa ra man kabuok ang sakayan nga nahiadto didto, ug nga si Jesus wala man makasakay sa sakayan uban sa iyang mga tinun-an, hinonoa nga ang iyang mga tinun-an nanggikan nga silasila ra.
23 However, boats from Tiberias came near to the place where they ate the bread after the Lord had given thanks.
Apan didtoy mga bote gikan sa Tiberiades nga nahidunggo duol niadtong dapit diin nanagpangaon gani silag tinapay tapus makapasalamat ang Ginoo.
24 When the multitude therefore saw that Jesus wasn’t there, nor his disciples, they themselves got into the boats and came to Capernaum, seeking Jesus.
Ug sa pagkakita sa panon sa katawhan nga wala didto si Jesus, ni ang iyang mga tinun-an, sila misakay sa mga bote ug miadto sa Capernaum aron sa pagpangita kang Jesus.
25 When they found him on the other side of the sea, they asked him, “Rabbi, when did you come here?”
Ug sa nakita na nila siya didto sa pikas nga daplin sa lanaw, sila miingon kaniya, "Rabi, kanus-a ka pa man mahiabut dinhi?"
26 Jesus answered them, “Most certainly I tell you, you seek me, not because you saw signs, but because you ate of the loaves and were filled.
Ug si Jesus mitubag kanila, "Sa pagkatinuod, sa pagkatinuod, magaingon ako kaninyo, nga kamo nangita kanako dili tungod kay nakakita kamo sa mga milagro, kondili tungod kay kamo nakakaon man ug nangabusog sa tinapay.
27 Don’t work for the food which perishes, but for the food which remains to eternal life, which the Son of Man will give to you. For God the Father has sealed him.” (aiōnios g166)
Ayaw ninyo paghagoi ang kalan-on nga mawagtang ra, kondili mao hinooy hagoi ninyo kanang kalan-on nga molungtad ngadto sa kinabuhing dayon nga igahatag kaninyo sa Anak sa Tawo; kay sa Dios nga Amahan gikapadayag siya nga tinuod." (aiōnios g166)
28 They said therefore to him, “What must we do, that we may work the works of God?”
Ug sila miingon kaniya, "Unsa may kinahanglan among buhaton aron sa pagbuhat sa ipabuhat sa Dios?"
29 Jesus answered them, “This is the work of God, that you believe in him whom he has sent.”
Si Jesus mitubag kanila, "Ang ipabuhat sa Dios mao kini, nga kinahanglan mosalig kamo kaniya nga iyang gipadala."
30 They said therefore to him, “What then do you do for a sign, that we may see and believe you? What work do you do?
Ug sila miingon kaniya, "Nan, unsa man ang imong nabuhat nga milagro, aron makita namo kini ug motoo kami kanimo? Unsa man ang imong ginabuhat?
31 Our fathers ate the manna in the wilderness. As it is written, ‘He gave them bread out of heaven to eat.’”
Ang among mga ginikanan nanagpangaon sa mana didto sa kamingawan, sumala sa nahisulat, `Kanila gihatag niya ang tinapay gikan sa langit aron ilang pagakan-on.'"
32 Jesus therefore said to them, “Most certainly, I tell you, it wasn’t Moses who gave you the bread out of heaven, but my Father gives you the true bread out of heaven.
Ug si Jesus miingon kanila, "Sa pagkatinuod, sa pagkatinuod, magaingon ako kaninyo, nga si Moises dili mao ang naghatag kaninyo niadtong tinapay nga gikan sa langit; ang akong Amahan mao ang nagahatag kaninyo sa tinuod nga tinapay nga gikan sa langit.
33 For the bread of God is that which comes down out of heaven and gives life to the world.”
Kay ang tinapay sa Dios mao kadtong nanaug gikan sa langit, ug nagahatag ug kinabuhi ngadto sa kalibutan."
34 They said therefore to him, “Lord, always give us this bread.”
Ug sila miingon kaniya, "Ginoo, hatagi kami kanunay nianang tinapaya."
35 Jesus said to them, “I am the bread of life. Whoever comes to me will not be hungry, and whoever believes in me will never be thirsty.
Ug si Jesus mitubag kanila, "Ako mao ang tinapay nga nagahatag ug kinabuhi; siya nga moari kanako dili gutomon, ug siya nga mosalig kanako dili gayud uhawon.
36 But I told you that you have seen me, and yet you don’t believe.
Apan giingon ko na kaninyo nga kamo nakakita na kanako, apan wala kamo mosalig.
37 All those whom the Father gives me will come to me. He who comes to me I will in no way throw out.
Ang tanan nga gihatag kanako sa Amahan moari gayud kanako, ug siya nga moari kanako dili ko gayud igasalikway.
38 For I have come down from heaven, not to do my own will, but the will of him who sent me.
Kay ako nanaug gikan sa langit, dili sa pagbuhat sa akong kaugalingong kabubut-on, kondili sa kabubut-on sa nagpadala kanako.
39 This is the will of my Father who sent me, that of all he has given to me I should lose nothing, but should raise him up at the last day.
Ug ang kabubut-on sa nagpadala kanako mao kini, nga dili ako kawad-an bisag usa sa tanan nga iyang gikahatag kanako, hinonoa nga mabanhaw kini sa kaulahian nga adlaw.
40 This is the will of the one who sent me, that everyone who sees the Son and believes in him should have eternal life; and I will raise him up at the last day.” (aiōnios g166)
Kay ang kabubut-on sa akong Amahan mao kini, nga ang matag-usa nga makakita sa Anak ug mosalig kaniya makabaton sa kinabuhing dayon, ug pagabanhawon ko siya sa kaulahian nga adlaw." (aiōnios g166)
41 The Jews therefore murmured concerning him, because he said, “I am the bread which came down out of heaven.”
Ug siya gibagotbutan sa mga Judio tungod sa iyang pag-ingon, "Ako mao ang tinapay nga nanaug gikan sa langit."
42 They said, “Isn’t this Jesus, the son of Joseph, whose father and mother we know? How then does he say, ‘I have come down out of heaven’?”
Ug sila miingon, "Dili ba kini siya mao man si Jesus, ang kang Jose nga anak, kinsang amahan ug inahan atong nahibaloan? Naunsa ba nga nagaingon na man siya karon, `Ako nanaug gikan sa langit'?"
43 Therefore Jesus answered them, “Don’t murmur among yourselves.
Ug si Jesus mitubag kanila, "Ayaw na kamo pagbagutbot ngadto sa usag usa.
44 No one can come to me unless the Father who sent me draws him; and I will raise him up in the last day.
Walay makahimo sa pag-ari kanako gawas lamang kon siya pagadanihon sa Amahan nga mao ang nagpadala kanako; ug pagabanhawon ko siya sa kaulahian nga adlaw.
45 It is written in the prophets, ‘They will all be taught by God.’ Therefore everyone who hears from the Father and has learned, comes to me.
Diha sa mga profeta nahisulat kini nga nagaingon, `Ug sa Dios pagatudloan silang tanan.' Ang tanan nga nakadungog ug nakakat-on gikan sa Amahan magaari kanako.
46 Not that anyone has seen the Father, except he who is from God. He has seen the Father.
Dili sabton nga adunay nakakita sa Amahan gawas kaniya nga gikan sa Dios; kini siya nakakita sa Amahan.
Sa pagkatinuod, sa pagkatinuod, magaingon ako kaninyo, nga ang mosalig may kinabuhing dayon. (aiōnios g166)
48 I am the bread of life.
Ako mao ang tinapay nga nagahatag ug kinabuhi.
49 Your fathers ate the manna in the wilderness and they died.
Ang inyong mga ginikanan nanagkaon sa mana didto sa kamingawan, ngani nangamatay sila.
50 This is the bread which comes down out of heaven, that anyone may eat of it and not die.
Ania kining tinapay nga nanaug gikan sa langit, aron ang tawo makakaon niini ug dili mamatay.
51 I am the living bread which came down out of heaven. If anyone eats of this bread, he will live forever. Yes, the bread which I will give for the life of the world is my flesh.” (aiōn g165)
Ako mao ang buhing tinapay nga nanaug gikan sa langit; bisan kinsa nga mokaon niining maong tinapay, siya mabuhi sa dayon; ug ang tinapay nga akong igahatag alang sa kinabuhi sa kalibutan mao ang akong unod." (aiōn g165)
52 The Jews therefore contended with one another, saying, “How can this man give us his flesh to eat?”
Ug ang mga Judio naglalisay tali sa ilang kaugalingon, nga nanag-ingon "Unsaon man niining tawhana sa paghatag kanato sa iyang unod aron atong kan-on?"
53 Jesus therefore said to them, “Most certainly I tell you, unless you eat the flesh of the Son of Man and drink his blood, you don’t have life in yourselves.
Busa si Jesus miingon kanila, "Sa pagkatinuod, sa pagkatinuod, magaingon ako kaninyo, gawas kon mokaon kamo sa unod sa Anak sa Tawo ug moinom sa iyang dugo, wala kamoy kinabuhi diha kaninyo.
54 He who eats my flesh and drinks my blood has eternal life, and I will raise him up at the last day. (aiōnios g166)
Siya nga mokaon sa akong unod ug moinom sa akong dugo may kinabuhi nga dayon, ug pagabanhawon ko siya sa kaulahian nga adlaw. (aiōnios g166)
55 For my flesh is food indeed, and my blood is drink indeed.
Kay ang akong unod tinuod nga kalan-on ug ang akong dugo tinuod nga ilimnon.
56 He who eats my flesh and drinks my blood lives in me, and I in him.
Siya nga mokaon sa akong unod ug moinom sa akong dugo magapuyo sa sulod nako, ug ako sa sulod niya.
57 As the living Father sent me, and I live because of the Father, so he who feeds on me will also live because of me.
Maingon nga ang buhing Amahan nagpadala kanako, ug ako nabuhi tungod sa Amahan, maingon man usab niana, siya nga mokaon kanako mabuhi tungod kanako.
58 This is the bread which came down out of heaven—not as our fathers ate the manna and died. He who eats this bread will live forever.” (aiōn g165)
Mao kini ang tinapay nga nanaug gikan sa langit, dili ingon niadtong gikaon sa inyong mga ginikanan, nga bisan pa niini nangamatay sila. Siya nga mokaon niining maong tinapay mabuhi sa dayon." (aiōn g165)
59 He said these things in the synagogue, as he taught in Capernaum.
Kini iyang gisulti sulod sa sinagoga, sa pagpanudlo niya didto sa Capernaum.
60 Therefore many of his disciples, when they heard this, said, “This is a hard saying! Who can listen to it?”
Daghan sa iyang mga tinun-an, sa ilang pagkadungog niini, nanag-ingon, "Lisud kining sultiha; kinsa may makapatalinghug niini?"
61 But Jesus knowing in himself that his disciples murmured at this, said to them, “Does this cause you to stumble?
Apan sa pagkahibalo ni Jesus sulod sa iyang kaugalingon nga ang iyang mga tinun-an nanagbagutbot mahitungod niini, siya miingon kanila, "Nakapaluya ba kini kaninyo?
62 Then what if you would see the Son of Man ascending to where he was before?
Nan, maunsa man kaha diay kon inyo nang makita ang Anak sa Tawo nga magasaka ngadto sa dapit diin didto siya kaniadto?
63 It is the spirit who gives life. The flesh profits nothing. The words that I speak to you are spirit, and are life.
Ang nagahatag ug kinabuhi mao ang espiritu; ang unod walay kapuslanan. Ang mga pulong nga akong gisulti kaninyo-kini espiritu ug kinabuhi.
64 But there are some of you who don’t believe.” For Jesus knew from the beginning who they were who didn’t believe, and who it was who would betray him.
Apan aduna kaninyoy wala managpanoo." Kay si Jesus nasayud man sukad sa sinugdan kinsa kadto sila nga wala mosalig, ug kinsa kadto siya nga maoy magbudhi kaniya.
65 He said, “For this cause I have said to you that no one can come to me, unless it is given to him by my Father.”
Ug siya miingon, "Mao man gani nga giingnan ko kamo nga walay bisan kinsa nga makaari kanako gawas kon itugot kini kaniya sa Amahan."
66 At this, many of his disciples went back and walked no more with him.
Tapus niini daghan sa iyang mga tinun-an mitalikod ug wala na managpanglakaw uban kaniya.
67 Jesus said therefore to the twelve, “You don’t also want to go away, do you?”
Ug si Jesus nangutana sa Napulog-Duha, "Buot ba usab kamong mobiya kanako?"
68 Simon Peter answered him, “Lord, to whom would we go? You have the words of eternal life. (aiōnios g166)
Si Simon Pedro mitubag kaniya, "Ginoo, kang kinsa man kami moadto? Ikaw mao ang may mga pulong mahitungod sa kinabuhing dayon. (aiōnios g166)
69 We have come to believe and know that you are the Christ, the Son of the living God.”
Ug kami nagatoo, ug among nasinati, nga ikaw mao ang Balaan sa Dios."
70 Jesus answered them, “Didn’t I choose you, the twelve, and one of you is a devil?”
Si Jesus mitubag kanila, "Dili ba gipili ko man kamo, ang Napulog-Duha? Ngani ang usa kaninyo yawa."
71 Now he spoke of Judas, the son of Simon Iscariot, for it was he who would betray him, being one of the twelve.
Nagpasabut siya niini mahitungod sa kang Simon Iscariote nga anak nga si Judas; kay kini siya, usa sa Napulog-Duha, mao man ang magbudhi kaniya.
