Luke 6
1 Now on the second Sabbath after the first, he was going through the grain fields. His disciples plucked the heads of grain and ate, rubbing them in their hands.
ବମିୟ୍ତା ଜିସୁନ୍, ଲୋଲୋନେ ଡିନ୍ନାଇଙନ୍ ଜନ୍ରୋମ୍ଆଲ୍ ଗଡ୍ ଆଜିର୍ରେନ୍ ଆଡିଡ୍, ଆ ଞଙ୍ନେମରଞ୍ଜି ଜନ୍ରୋମନ୍ ଆ ସିସା ତତ୍ତଡ୍ଲେ ଆସିଲୋଙଞ୍ଜି ଗସିଡ୍ଲେ ଜୋମେଞ୍ଜି ।
2 But some of the Pharisees said to them, “Why do you do that which is not lawful to do on the Sabbath day?”
ବନ୍ଡ ଲାଙ୍ଲେଡ୍ ପାରୁସିଞ୍ଜି ବର୍ରଞ୍ଜି, “ଅଙ୍ଗାତେ ଲୋଲୋନେ ଡିନ୍ନାଇଙନ୍ ଏଲୁମ୍ଡଙ୍ ଗାମ୍ଲେ ମୋସାନ୍ ବନାଁୟ୍ବର୍ଲୋଙ୍ ଆଇଡିଡ୍, ତିଆତେ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଇନିବା ଏଲୁମ୍ତେ?”
3 Jesus, answering them, said, “Haven’t you read what David did when he was hungry, he and those who were with him,
ଜିସୁନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଜାଲଙେଞ୍ଜି, “ଦାଉଦନ୍ ଡ ଆ ଗଡ଼ିଞ୍ଜି ଆଡ୍ରୋଲଜେଞ୍ଜି ଆଡିଡ୍ ଆନିନ୍ ଇନି ଏଙ୍ଗାଲନ୍, ତିଆତେ ନିୟ୍ ପଙ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ ଅଣ୍ଡ୍ରଙ୍ ଏପଡ଼େନେ?
4 how he entered into God’s house, and took and ate the show bread, and gave also to those who were with him, which is not lawful to eat except for the priests alone?”
ଆରମଙ୍ତେଞ୍ଜି ଆ ରୁଟି ରାଓଡ଼ାଞ୍ଜି ତୁମ୍ ଜୋମ୍ତଜି, ଆନ୍ନିଙ୍ ଆରି ଅଃଜ୍ଜୋମେଜି ଗାମ୍ଲେ ବନାଁୟ୍ବର୍ଲୋଙନ୍ ଆଇଡିଡ୍, ଏଙ୍ଗାଲେ ଦାଉଦନ୍ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ସରେବାସିଂ ଗନ୍ଲେ, ତି ଆ ରୁଟି ପାଙ୍ଲେ ଜୋମେନ୍ ଆରି ଆ ଗଡ଼ିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ନିୟ୍ ତିୟେଞ୍ଜି ।”
5 He said to them, “The Son of Man is lord of the Sabbath.”
ଆରି, ଜିସୁନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବରେଞ୍ଜି, “ମନ୍ରା ଡାଙ୍ଗଡ଼ାଅନନ୍ ଲୋଲୋନେ ଡିନ୍ନାଇଙନ୍ ଆ ପ୍ରବୁ ।”
6 It also happened on another Sabbath that he entered into the synagogue and taught. There was a man there, and his right hand was withered.
ଜିସୁନ୍ ଆରି ଅବୟ୍ ଲୋଲୋନେ ଡିନ୍ନାଇଙନ୍ ରନୁକ୍କୁସିଙନ୍ ଗନ୍ଲେ ଞନଙନ୍ ତିୟେନ୍; ତେତ୍ତେ ଅବୟ୍ ମନ୍ରାନ୍ ଡକୋଏନ୍, ଆର୍ଜଡ଼ୋମ୍ସିନ୍ ଆସର୍ ଡକୋଏନ୍ ।
7 The scribes and the Pharisees watched him, to see whether he would heal on the Sabbath, that they might find an accusation against him.
ଆରି, ସାସ୍ତ୍ରିଞ୍ଜି ଡ ପାରୁସିଞ୍ଜି, ଏଙ୍ଗାଲ୍ଡେନ୍ ଜିସୁନ୍ଆଡଙ୍ ଅନବ୍ଡୋସାନ୍ ଆସନ୍ ରୟଙନ୍ ଞାଙ୍ଲେ ରପ୍ତିଏଜି, ତିଆସନ୍ ଜିସୁନ୍ ଲୋଲୋନେ ଡିନ୍ନାଇଙନ୍ ତି ମନ୍ରାନ୍ଆଡଙ୍ ମବ୍ନଙ୍ତେ ଜାଆରୋ, ଗାମ୍ଲେ ଆନିଞ୍ଜି ଜିସୁନ୍ଆଡଙ୍ ଡଲ୍ଡଲେଞ୍ଜି ।
8 But he knew their thoughts; and he said to the man who had the withered hand, “Rise up and stand in the middle.” He arose and stood.
ବନ୍ଡ ଜିସୁନ୍, ଆମନ୍ନଲୋଙଞ୍ଜି ଆନିଃୟମ୍ ଜନଡାଲେ, ଅଙ୍ଗା ମନ୍ରା ଆସି ଆସର୍ ଡକୋଏନ୍, ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ବରେନ୍, “ଡୋନା, ମଡ୍ଡିନ୍ ତନଙା ।” ଆରି, ଆନିନ୍ ଡୋଲନ୍ ତନଙେନ୍ ।
9 Then Jesus said to them, “I will ask you something: Is it lawful on the Sabbath to do good, or to do harm? To save a life, or to kill?”
ସିଲଡ୍ଲ୍ଲନ୍ ଜିସୁନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବରେଞ୍ଜି, “ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବର୍ତବେନ୍, ଅଙ୍ଗାତେ ଲୋଲୋନେ ଡିନ୍ନାଇଙନ୍ ଲନୁମନ୍ ଆସନ୍ ବନାଁୟ୍ବର୍ଲୋଙନ୍ ଆଇଡିଡ୍? ମନଙ୍ କାବ୍ବାଡ଼ାନ୍ ଲନୁମନ୍ ଆସନ୍ ଅଡ଼େ ଏର୍ମନଙ୍ କାବ୍ବାଡ଼ାନ୍ ଲନୁମନ୍ ଆସନ୍? ପରାନ୍ନାନ୍ ଡୋବ୍ଡୋବନ୍ ଆସନ୍ ଅଡ଼େ ପରାନ୍ନାନ୍ ଅନବ୍ସେଡନ୍ ଆସନ୍?”
10 He looked around at them all, and said to the man, “Stretch out your hand.” He did, and his hand was restored as sound as the other.
ଆରି, ଆନିନ୍ ଏର୍ରେ ଅଡ଼୍କୋଞ୍ଜି ଆମଙ୍ ଆଙାଙ୍ଡାଲେ ତି ମନ୍ରାନ୍ଆଡଙ୍ ବରେନ୍, “ତେକ୍କେସିନା ।” ସିଲତ୍ତେ ତି ମନ୍ରାନ୍ ଆସିନ୍ ତେକ୍କେଏନ୍, ଆରି ଆସିନ୍ ମନଙେନ୍ ।
11 But they were filled with rage, and talked with one another about what they might do to Jesus.
ବନ୍ଡ ଆନିଞ୍ଜି ବରାବନ୍ ବାତ୍ତେ ପସୋୟ୍ଲଗୋ ଡେଏଞ୍ଜି, ଆରି ଏଙ୍ଗାଡାଲେ ଜିସୁନ୍ଆଡଙ୍ ରପ୍ତିବୋ ଗାମ୍ଲେ, ଆନିଞ୍ଜି ତର୍ଡମ୍ କଡାଡ଼ିଲଞ୍ଜି ।
12 In these days, he went out to the mountain to pray, and he continued all night in prayer to God.
ତି ଆ ଡିନ୍ନାରେଙ୍ ବମିୟ୍ତା ଜିସୁନ୍ ପାର୍ତନାନେନ୍ ଆସନ୍ ତୋଣ୍ଡୋ ବରୁନ୍ ଜିରେନ୍, ଆନିନ୍ ତେତ୍ତେ ତମ୍ପଗଲ୍ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆମଙ୍ ପାର୍ତନାଲନ୍ ଡକୋଲନେ ।
13 When it was day, he called his disciples, and from them he chose twelve, whom he also named apostles:
ଆସ୍ରାଆରେନ୍, ଆନିନ୍ ଆ ଞଙ୍ନେମରଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଓଡ୍ଡେଡାଲେ, ଆନିଞ୍ଜିଲୋଙ୍ ସିଲଡ୍ ବାରଜଣଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ସେଡାଏନ୍; ଜିସୁନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଅନାପ୍ପାୟ୍ ଞଙ୍ନେମର୍ଜି ଗାମ୍ଲେ ଅବ୍ଞୁମେଞ୍ଜି;
14 Simon, whom he also named Peter; Andrew, his brother; James; John; Philip; Bartholomew;
ସିମନନ୍, ଆଞୁମନ୍ ପିତ୍ର ଗାମ୍ଲେ ଅବ୍ଞୁମେନ୍, ଆରି ଆ ବୋଞାଙନ୍ ଆନ୍ଦ୍ରିଅନ୍, ଜାକୁବନ୍, ଜନନ୍, ପିଲିପନ୍, ବାର୍ତଲମିନ୍,
15 Matthew; Thomas; James the son of Alphaeus; Simon who was called the Zealot;
ମାତିଉନ୍, ତୋମାନ୍, ଆଲପିନ୍ ଆ ଡାଙ୍ଗଡ଼ାଅନ୍ ଜାକୁବନ୍, ସିମନନ୍, ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ଉୟୁବ୍ମର୍ ଗାମ୍ଲେ ଓଡ୍ଡେତଜି,
16 Judas the son of James; and Judas Iscariot, who also became a traitor.
ଜାକୁବନ୍ ଆ ଡାଙ୍ଗଡ଼ାଅନ୍ ଜିଉଦାନ୍ ଆରି ଇସ୍କାରିତ ଜିଉଦାନ୍, ଆନିନ୍ ଜିସୁନ୍ଆଡଙ୍ ବନେରାଞ୍ଜି ଆସିଲୋଙ୍ ଅବ୍ଞମ୍ଞମେନ୍ ।
17 He came down with them and stood on a level place, with a crowd of his disciples and a great number of the people from all Judea and Jerusalem and the sea coast of Tyre and Sidon, who came to hear him and to be healed of their diseases,
ଆରି, ଜିସୁନ୍ ଅନାପ୍ପାୟ୍ ଞଙ୍ନେମରଞ୍ଜି ସରିନ୍ ବରୁନ୍ ସିଲଡ୍ ପଡ୍ଲନ୍ ଅବୟ୍ ମୋଡ଼ୋଁୟ୍ଲୋଙନ୍ ଇୟ୍ଲାୟ୍ ତନଙେଜି, ଆରି ଗୋଗୋୟ୍ଡମ୍ ଞଙ୍ନେମରଞ୍ଜି ଡ ସମ୍ପରା ଜିଉଦା ରାଜ୍ୟନ୍, ଜିରୁସାଲମନ୍, ଆରି ଆନେଙ୍ ସମେଁୟ୍ଣ୍ଡ୍ରାଲୋଙନ୍ ଆଡ୍ରକୋଏନ୍ ସୋରନ୍ ଡ ସିଦୋନନ୍ ସିଲଡ୍ ଗୋଗୋୟ୍ଡମ୍ ମନ୍ରାଞ୍ଜି ଜିସୁନ୍ ଆମଙ୍ ଇୟ୍ଲାଜି ।
18 as well as those who were troubled by unclean spirits; and they were being healed.
ଆନିଞ୍ଜି ଜିସୁନ୍ ଆ ବର୍ନେ ଅନମ୍ଡଙନ୍ ଆସନ୍ ଡ ରମ୍ମଙ୍ ରମ୍ମଙ୍ ଆ ରୋଗଜି ମନନଙନ୍ ଆସନ୍ ଇୟ୍ଲାଜି, ଆରି ଆନାଜି ଏର୍ମଡ଼ିର୍ ପୁରାଡ଼ାଞ୍ଜି ବାତ୍ତେ ପରାନ୍ଡଣ୍ଡନ୍ ଡେଏଞ୍ଜି, ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ନିୟ୍ ଜିସୁନ୍ ମବ୍ନଙେଞ୍ଜି ।
19 All the multitude sought to touch him, for power came out of him and healed them all.
ଆରି, ମନ୍ରାଞ୍ଜି ଜିସୁନ୍ଆଡଙ୍ ସନୁଙେନ୍ ଆସନ୍ ଏରେଞ୍ଜି ଗୋଜେଞ୍ଜି, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆମଙନ୍ ସିଲଡ୍ ବୋର୍ସାନ୍ ଜିର୍ରେ ଅଡ଼୍କୋଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ମବ୍ନଙେଞ୍ଜି ।
20 He lifted up his eyes to his disciples, and said: “Blessed are you who are poor, for God’s Kingdom is yours.
ଜିସୁନ୍ ଆ ଞଙ୍ନେମରଞ୍ଜି ଆମଙ୍ରେଙ୍ ଆଙାଙ୍ଡାଲେ ବର୍ରନେ, “ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଡୋଲେୟ୍ମର୍ଜି, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ସନେନ୍ସେନ୍, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଇସ୍ୱରନ୍ ଆ ରାଜ୍ୟ ଆମ୍ୱେନ୍ଆତେ ।
21 Blessed are you who hunger now, for you will be filled. Blessed are you who weep now, for you will laugh.
ନମି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆଡୋଲେୟ୍ଜି, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ସନେନ୍ସେନ୍, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ବୋଓତବେନ୍ । ନମି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଏୟେୟେଡାତନ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ସନେନ୍ସେନ୍, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଏକିୟ୍ତେ ।”
22 Blessed are you when men hate you, and when they exclude and mock you, and throw out your name as evil, for the Son of Man’s sake.
“ମନ୍ରାଞ୍ଜି ଆଙ୍ଗା ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଏଡ଼ୁର୍ମଡ୍ତବେଞ୍ଜି ଆରି ମନ୍ରା ଡାଙ୍ଗଡ଼ାଅନନ୍ ଆ ଲତ୍ତେଙ୍ଲୋଙ୍ ଆନ୍ନାତବେଞ୍ଜି, ଆରି ନିଣ୍ଡୟ୍ଡାଲେ ଅଞୁମ୍ବେନ୍ ମନଙ୍ ତଡ୍ ଗାମ୍ଲେ ବାସ୍ସେତବେଞ୍ଜି, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ସନେନ୍ସେନ୍ ।
23 Rejoice in that day and leap for joy, for behold, your reward is great in heaven, for their fathers did the same thing to the prophets.
ତିଆଡିନ୍ନା ସର୍ଡାଲନ୍ ତଙ୍ସେଙ୍ନାବା, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଗିୟ୍ବା, ରୁଆଙ୍ଲୋଙନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ ଆସନ୍ ବର୍ତନ୍ନାନ୍ ଗୋଗୋୟ୍ଡମ୍ ଡକୋ; ଆରି, ଏତ୍ତେଲେମା ଆ ପୁର୍ବା ଜୋଜୋଞ୍ଜି ପୁର୍ବାଃତେ ବର୍ନେମରଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ପରାନ୍ଡଣ୍ଡନ୍ ଏମ୍ମେଏଞ୍ଜି ।”
24 “But woe to you who are rich! For you have received your consolation.
“ବନ୍ଡ ୟୋଙ୍, ଗମାଙ୍ମର୍ଜି, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ପନବ୍ରଡନ୍ ଏଞାଙ୍ତେ, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ରମ୍ମଙ୍ ରମ୍ମଙ୍ ଆ ସୁକ୍କା ଏଞାଙେନ୍ ।
25 Woe to you, you who are full now, for you will be hungry. Woe to you who laugh now, for you will mourn and weep.
ନମି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆବୋଓଜି, ୟୋଙ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ପନବ୍ରଡନ୍ ଏଞାଙ୍ତେ, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଡୋଲେୟ୍ତବେନ୍ । ୟୋଙ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ପନବ୍ରଡନ୍ ଏଞାଙ୍ତେ, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ନମି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଏକିୟ୍ତେ, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ୟେୟେଡାନ୍ ଡ ଅନିଃୟମନ୍ ଡେତବେନ୍ ।”
26 Woe, when men speak well of you, for their fathers did the same thing to the false prophets.
“ଅଙ୍ଗା ଆଡିଡ୍ ଅଡ଼୍କୋ ମନ୍ରାନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ମନଙ୍ ଗାମ୍ତବେଞ୍ଜି, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ୟୋଙ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ପନବ୍ରଡନ୍ ଏଞାଙ୍ତେ, ଏତ୍ତେଲେମା ଆ ପୁର୍ବା ଜୋଜୋଞ୍ଜି କଣ୍ଡାୟ୍ ପୁର୍ବାଃତେ ବର୍ନେମରଞ୍ଜି ଆ ବର୍ନେ ବର୍ରଞ୍ଜି ।”
27 “But I tell you who hear: love your enemies, do good to those who hate you,
“ବନ୍ଡ ଏରମ୍ଡଙ୍ତେନ୍ ଆ ମନ୍ରାଜି, ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ବର୍ତବେନ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ବନେରାବେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଡୁଙ୍ୟମ୍ବାଜି, ଆନାଜି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଏଡ଼ୁର୍ମଡ୍ତବେଞ୍ଜି, ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଅବ୍ସୁକ୍କାବାଜି ।
28 bless those who curse you, and pray for those who mistreat you.
ଆନାଜି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ସୟ୍ପତବେଞ୍ଜି, ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଆସିର୍ବାଦବାଜି; ଆନାଜି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଅଲ୍ଲଗନ୍ଡ୍ରୟ୍ ଏମ୍ମେତବେଞ୍ଜି, ଆନିଞ୍ଜି ଆସନ୍ ପାର୍ତନାନାବା ।
29 To him who strikes you on the cheek, offer also the other; and from him who takes away your cloak, don’t withhold your coat also.
ଆନ୍ନିଙ୍ ଅବୟ୍ନେ ଅବୟ୍ କୋତାୟ୍ତମ୍ଲୋଙ୍ବେନ୍ ତିଡ୍ଲବେନ୍ ଡେନ୍, ଆରି ଆନ୍ନା କୋତାୟ୍ତମ୍ ନିୟ୍ ଅବ୍ତୁୟ୍ବା; ଆରି, ଆନା ମାଟବେନ୍ ପାଙ୍ତେ, ଆନିନ୍ ଅଙ୍ଗିବେନ୍ ନିୟ୍ ପାଙେତୋ, ଆନିନ୍ ଏରଙ୍ଡଙ୍ ।
30 Give to everyone who asks you, and don’t ask him who takes away your goods to give them back again.
ଆନା ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ବେଡ୍ତବେନ୍, ଆନିନ୍ଆଡଙ୍ ତିୟ୍ବା; ଆରି, ଆନା ଅନର୍ଜେବେନ୍ ପାଙ୍ତେ, ତିଆତେ ଆରି ଆନିନ୍ ଏବେଡ୍ଡଙ୍ ।
31 “As you would like people to do to you, do exactly so to them.
ମନ୍ରାଞ୍ଜି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଏଙ୍ଗାଲେ ଞଣ୍ଡ୍ରମ୍ଲେନ୍ତଜି ଗାମ୍ଲେ ଲଡୟ୍ତବେନ୍, ଏତ୍ତେଲେମା ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଞଣ୍ଡ୍ରମ୍ବାଜି ।”
32 “If you love those who love you, what credit is that to you? For even sinners love those who love them.
“ଆରି, ଆନାଜି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଡୁଙ୍ୟମ୍ତବେଞ୍ଜି, ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ତୁମ୍ ଏଡୁଙ୍ୟମେଞ୍ଜି ଡେନ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଇନି ଆ ସନାୟୁମ୍ ଏଞାଙ୍ତେ? ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଇର୍ସେମରଞ୍ଜି ନିୟ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଆଡ୍ରୁଙ୍ୟମ୍ତେଞ୍ଜି ଆ ମନ୍ରାଜିଆଡଙ୍ ଡୁଙ୍ୟମ୍ତଜି!
33 If you do good to those who do good to you, what credit is that to you? For even sinners do the same.
ଆରି, ଆନାଜି ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଅବ୍ସୁକ୍କାତବେଞ୍ଜି ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ତୁମ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଏବ୍ସୁକ୍କାଏଞ୍ଜି ଡେନ୍, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଇନି ଆ ସନାୟୁମ୍ ଏଞାଙ୍ତେ? ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଇର୍ସେମରଞ୍ଜି ନିୟ୍ ତିଆତେ ଲୁମ୍ତଜି ।
34 If you lend to those from whom you hope to receive, what credit is that to you? Even sinners lend to sinners, to receive back as much.
ଆରି, ଆନାଜି ଆମଙ୍ ସିଲଡ୍ ଏଞାଙ୍ତାୟ୍ ଗାମ୍ଲେ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଏଆସାତନ୍, ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ତୁମ୍ ରେୟାନ୍ ଏତିୟେଞ୍ଜି ଡେନ୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଇନି ଆ ସନାୟୁମ୍ ଏଞାଙ୍ତେ? ଇର୍ସେମରଞ୍ଜି ନିୟ୍ ଡିୟ୍ତେ ମା ସୁଜ୍ଜାୟ୍ନେନ୍ ଆଞନାଙ୍ ଆସନ୍ ଇର୍ସେମରଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ରେୟାନ୍ ତିୟ୍ତଜି ।
35 But love your enemies, and do good, and lend, expecting nothing back; and your reward will be great, and you will be children of the Most High; for he is kind towards the unthankful and evil.
ବନ୍ଡ ବନେରାବେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଡୁଙ୍ୟମ୍ବାଜି ଆରି ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଅବ୍ସୁକ୍କାବାଜି, ଆରି ସୁଜ୍ଜାୟ୍ନେନ୍ ଆଞନାଙ୍ ଆସନ୍ ଏର୍ନାସାନେନ୍ ରେୟାନ୍ ତିୟ୍ବା; ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ବର୍ତନ୍ନାବେନ୍ ଗୋଗୋୟ୍ତେ ଆରି ଆମ୍ୱେନ୍ ଅଡ଼୍କୋନ୍ ସିଲଡ୍ ତୋଣ୍ଡୋନ୍ ଆ ପସିୟ୍ଜି ଡେତବେନ୍, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଆନିନ୍ ଆଲ୍ଲେମରଞ୍ଜି ଡ ପେଲ୍ଲାମରଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ନିୟ୍ ସାୟୁମ୍ତଜି ।
36 “Therefore be merciful, even as your Father is also merciful.
ଆପେୟ୍ବେନ୍ ଏଙ୍ଗାଲେ ସନାୟୁମ୍ମର୍, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ନିୟ୍ ଏତ୍ତେଗୋ ସନାୟୁମ୍ମର୍ ଡେବା ।”
37 Don’t judge, and you won’t be judged. Don’t condemn, and you won’t be condemned. Set free, and you will be set free.
“ଆରି, ଅବୟ୍ନେନ୍ଆଡଙ୍ ଏବ୍ପନ୍ସୁଆତିଡଙ୍, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ପନ୍ସୁଆତିନ୍ ଅଃଡ୍ଡେଏ; ଏବ୍ଡୋସାଡଙେ, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ଅଃନ୍ନବ୍ଡୋସାବେଞ୍ଜି । କେମାନ୍ ତିୟ୍ବାଜି, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି କେମାନ୍ ଏଞାଙ୍ତେ ।
38 “Give, and it will be given to you: good measure, pressed down, shaken together, and running over, will be given to you. For with the same measure you measure it will be measured back to you.”
ତିୟ୍ବାଜି, ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ଆମ୍ୱେନ୍ଆଡଙ୍ ତନିୟନ୍ ଡେତେ; ଇସ୍ୱରନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆସନ୍ ମାଡ଼ିଞନ୍ ବବ୍ରିୟ୍ଡାଲେ ତିଆତେ ଲଲ୍ଲଡ୍ଲେ, ଆଙ୍ଗସୋଲେ, ଡବ୍ଲାଲେ, ଜନିରାଲୋଙ୍ବେନ୍ ତିୟ୍ତବେନ୍; ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଅଙ୍ଗା ଆ ତନରେଡ୍ଲୋଙ୍ ଏତରେଡ୍ତେ, ତି ଆ ତନରେଡ୍ଲୋଙ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଆସନ୍ ଆରି ତରେଡ୍ଲେ ତନିୟନ୍ ଡେତେ ।”
39 He spoke a parable to them. “Can the blind guide the blind? Won’t they both fall into a pit?
ଜିସୁନ୍ ଆନିଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଅବୟ୍ ଅନବ୍ଜଙ୍ବରନ୍ ନିୟ୍ ବରେଞ୍ଜି, “କାଡ଼ୁମରନ୍ ଇନି କାଡ଼ୁମରନ୍ଆଡଙ୍ ତୁରିୟ୍ଲେ ରପ୍ତିଏ ପଙ୍? ଏତ୍ତେଲ୍ଡେନ୍ ଆନିଞ୍ଜି ଇନି ବାଗୁଞ୍ଜି ଲୋଓଙ୍ଲୋଙନ୍ ଅଃଗଲୋଏଜି ପଙ୍?
40 A disciple is not above his teacher, but everyone when he is fully trained will be like his teacher.
ଞନଙ୍ତିୟ୍ମରନ୍ ସିଲଡ୍ ଞଙ୍ନେମରନ୍ ତୋଣ୍ଡୋନ୍ ତଡ୍; ବନ୍ଡ ଅଡ଼୍କୋ ଞଙ୍ନେମରଞ୍ଜି ସତଙ୍ଡାଲେ, ଆ ଞନଙ୍ତିୟ୍ମରନ୍ ଅନ୍ତମ୍ ଡେତଜି ।”
41 Why do you see the speck of chaff that is in your brother’s eye, but don’t consider the beam that is in your own eye?
“ଆରି, ଇନିବା ବୋଞାଙ୍ନମ୍ ଆମଡ୍ଲୋଙ୍ ଆଗ୍ରସେମଡେନ୍ ଆ ଉମ୍ରି ଗିୟ୍ତେ, ବନ୍ଡ ଅଙ୍ଗା ଆଙ୍ସନିବ୍ ଅମଡ୍ଲୋଙ୍ନମ୍ ଡକୋ, ତିଆତେ ଗିୟ୍ଲେ ଅଃନ୍ନିୟମେ?
42 Or how can you tell your brother, ‘Brother, let me remove the speck of chaff that is in your eye,’ when you yourself don’t see the beam that is in your own eye? You hypocrite! First remove the beam from your own eye, and then you can see clearly to remove the speck of chaff that is in your brother’s eye.
ଆମନ୍ ଅମଡ୍ଲୋଙ୍ନମ୍ ଡକୋନ୍ ଆଙ୍ସନିବ୍ ଏର୍ଗନିଜନ୍, ‘ଏ ବୋଞାଙ୍, ୟାଆ, ଅମଡ୍ଲୋଙ୍ନମ୍ ଆ ଉମ୍ରି ତବ୍ତାୟ୍,’ ଗାମ୍ଲେ ଏଙ୍ଗାଡାଲେ ବୋଞାଙ୍ବେନ୍ଆଡଙ୍ ବର୍ରେ ରପ୍ତିତେ? ଏ ଇସ୍କତ୍ତାମର୍, ଆମ୍ମୁଙ୍ ଅମଡ୍ଲୋଙ୍ନମ୍ ସିଲଡ୍ ଆଙ୍ସନିବନ୍ ତବା, ସିଲଡ୍ଲ୍ଲନ୍ ବୋଞାଙ୍ନମ୍ ଆମଡ୍ଲୋଙ୍ ଡକୋନ୍ ଆ ଉମ୍ରି ତବ୍ତବନ୍ ଆସନ୍ ମନଙ୍ ଗିୟ୍ଲେ ରପ୍ତିତେ ।”
43 “For there is no good tree that produces rotten fruit, nor again a rotten tree that produces good fruit.
“ମନଙ୍ ଅରାନୁବନ୍ ମନଙ୍ତଡନ୍ ଆଜ ଅଃନ୍ନଜଏ, ଆରି ମନଙ୍ତଡନ୍ ଆରାନୁବ୍ ମନଙ୍ ଜଅନ୍ ଅଃନ୍ନଜଏ ।
44 For each tree is known by its own fruit. For people don’t gather figs from thorns, nor do they gather grapes from a bramble bush.
ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଅଡ଼୍କୋ ଅରାନୁବନ୍ ଆଜନ୍ ଗିୟ୍ଲେ ଅମ୍ମଡ୍ତବୋ, ଅବ୍ବାନୁବନ୍ ସିଲଡ୍ ମନ୍ରାଞ୍ଜି ଲୁଆଜନ୍ ଅଃର୍ରୋଡେଜି, ଆରି କିନ୍ରେଙ୍ଅବ୍ବାଙନ୍ ସିଲଡ୍ ଦ୍ରାକ୍ୟାଜନ୍ ଅଃର୍ରୋଡେଜି ।
45 The good man out of the good treasure of his heart brings out that which is good, and the evil man out of the evil treasure of his heart brings out that which is evil, for out of the abundance of the heart, his mouth speaks.
ମନଙ୍ମରନ୍ ମନଙ୍ ଡରକ୍କୋସିଂ ଆ ଉଗରନ୍ ସିଲଡ୍ ମନଙନ୍ଆତେଜି ଅମ୍ଡୁଙ୍ତାୟ୍, ଆରି ମନଙ୍ତଡନ୍ ଆ ମନ୍ରା ଏର୍ମନଙ୍ ଡରକ୍କୋସିଂ ଆ ଉଗରନ୍ ସିଲଡ୍ ଏର୍ମନଙନ୍ଆତେଜି ଅମ୍ଡୁଙ୍ତାୟ୍; ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ଉଗରନ୍ ଆ ବରିୟ୍ଲୋଙ୍ ତଅଡନ୍ ବର୍ନେନ୍ ବର୍ତନେ ।”
46 “Why do you call me, ‘Lord, Lord,’ and don’t do the things which I say?
“ଆରି, ଆମ୍ୱେଞ୍ଜି ଇନିବା ଞେନ୍ଆଡଙ୍ ‘ପ୍ରବୁ, ପ୍ରବୁ,’ ଗାମ୍ଲେ ଏଓଡ୍ଡେତିଁୟ୍, ବନ୍ଡ ବର୍ନେଞେନ୍ ଅନ୍ତମ୍ ଏଃଞଣ୍ଡ୍ରମ୍ନେ?
47 Everyone who comes to me, and hears my words and does them, I will show you who he is like.
ଆନା ଅମଙ୍ଞେନ୍ ଇୟ୍ଲେ ବର୍ନେଞେନ୍ ଅମ୍ଡଙ୍ଡାଲେ ତିଆତେଜି ଞଣ୍ଡ୍ରମ୍ତନେ, ଆନିନ୍ ଆନା ଅନ୍ତମ୍, ତିଆତେ ଞେନ୍ ଆମ୍ୱେଞ୍ଜିଆଡଙ୍ ଅବ୍ଜନାତବେନ୍ ।
48 He is like a man building a house, who dug and went deep and laid a foundation on the rock. When a flood arose, the stream broke against that house, and could not shake it, because it was founded on the rock.
ଆନିନ୍ ଏନ୍ନେଗୋ ଅବୟ୍ ଗୁସିଂମରନ୍ ଅନ୍ତମ୍, ଆନିନ୍ ଜରୁଡମ୍ ଅମ୍ମେଲେ ଗାୟ୍ଲେ, ତୋଣ୍ଡୋ ଅରେଙନ୍ ଜିମ୍ମିନ୍ ତମ୍ମିଜେନ୍; ଆରି, ରିଙ୍ଗେତିରନ୍ ଆରଡ଼ୋଲାଞନ୍, ସିନ୍ସାଡାନ୍ ତି ଆସିଂ ଆକ୍ରାନ୍ ଇୟ୍ଲାୟ୍ ତଙ୍ଞାଏ, ବନ୍ଡ ତିଆତେ ଅଃଗୋଙ୍ଲୋ, ଇନିଆସନ୍ଗାମେଣ୍ଡେନ୍ ତିଆତେ ମନଙ୍ଡମ୍ ଆଗୁଗୁ ଡକୋଏନ୍ ।
49 But he who hears and doesn’t do, is like a man who built a house on the earth without a foundation, against which the stream broke, and immediately it fell; and the ruin of that house was great.”
ବନ୍ଡ ଆନା ବର୍ନେନ୍ ଅମ୍ଡଙ୍ଡାଲେ ତିଆତେ ଅଃଞଣ୍ଡ୍ରମ୍ନେ, ଆନିନ୍ ଜିମ୍ମିନ୍ ଏର୍ତନମ୍ମିଜନ୍ ତୋଣ୍ଡୋ ଲବନ୍ ଅସିଙନ୍ ଆଗ୍ରୁଏନ୍ ଆ ମନ୍ରା ଅନ୍ତମ୍ ଡେତେ, ତି ଆସିଂ ସିନ୍ସାଡାନ୍ ଆକ୍ରାନ୍ ଆତ୍ରଙ୍ଞାଏନ୍, ସିଲତ୍ତେମା ତିଆତେ ଗୋଙେନ୍ ଆରି ତି ଆନସେଡନ୍ ବରନ୍ତଙ୍ଡାନ୍ ଡେଏନ୍ ।”
