Matthew 23
1 Then Jesus addressed the crowds and His disciples.
ହେୱେଡ଼ାଲିଂ ଜିସୁ ମାନାୟାରିଂ ଆରି ଚେଲାରିଂ ଇଚାନ୍,
2 "The Scribes," He said, "and the Pharisees sit in the chair of Moses.
“ଦରମ୍ ଗୁରୁର୍ ଆରି ପାରୁସିର୍ ମସାତି ଗାଦିତ କୁଚ୍ଚାର୍ଣ୍ଣା ।
3 Therefore do and observe everything that they command you; but do not imitate their lives, for though they tell others what to do, they do not do it themselves.
ଲାଗିଂ ହେୱାର୍ ଇନାକା କିଦେଙ୍ଗ୍ ଇନାରା, ହେଦାଂ କିୟାଟ୍ । ମାତର୍ ହେୱାର୍ତି କାମାୟ୍ କାବାଡ଼୍ତାକେ ପାଚେ ହାଲ୍ମାଟ୍ । ଇନାକିଦେଂକି ହେୱାର୍ ନିଜେ ହିତି ହିକ୍ୟା ସମାନ୍ କାମାୟ୍ କିଉର୍ ।
4 Heavy and cumbrous burdens they bind together and load men's shoulders with them, while as for themselves, not with one finger do they choose to lift them.
ହେୱାର୍ ହିକ୍ୟା ସବୁ ଲକାର୍ତି ଗାଗାଡ଼୍ ଜପି ଜବର୍ ବଜ୍ ଲାଦିକିନାର୍, ମାତର୍ ହେୱିଜ଼ୁ ବଜ୍ ପିଣ୍ଡ୍ଦେଂ କାଜିଂ ଜାର୍ତିଂ ୱାଚ୍କା ହୁକେ ପା ଅଲପ୍ ହାଂ କିଉର୍ ।
5 And everything they do they do with a view to being observed by men; for they widen their phylacteries and make the tassels large,
ହେୱାର୍ ଲକାଂ ଚଚ୍ଚେଙ୍ଗ୍ ଇଞ୍ଜି ଜାର୍ ଜାର୍ତି ସବୁ କାମାୟ୍ କିବାନାର୍, ଇନାକିଦେଂକି ହେୱାର୍ ଜାର୍ ସାସ୍ତର୍ ବଚନ୍ ଲେକାଆତି ନିଦାଣ୍ତ ପତାତ ଡରି ଗାଚ୍ୟାତାର୍ନା ଆରି ହେୱାର୍ ହେନ୍ଦ୍ରା କେତେକ୍ ଲାମା କିତାର୍ ଆରି ଆଙ୍ଗିନି ଚେଲିଂ ଗାଜା କିତାର୍,
6 and love the best seats at a dinner party or in the synagogues,
ଆରେ ବଜିତ ମୁଡ଼୍ ବାହା ଆରି କୁଟୁମ୍ ଇଞ୍ଜ ମୁଡ଼୍ ବାହାତ କୁଚ୍ଚେଂ ୱାର୍ୟା ଆନାର୍ ।”
7 and like to be bowed to in places of public resort, and to be addressed by men as 'Rabbi.'
ଆରେ ଆଟ୍ ବାଜାର୍ତ ଜୱାର୍ ପାୟାଦେଂ ଆରି ମାନାୟ୍ତିଂ “ଏ ଗୁରୁ” ଇଞ୍ଜି ଇନ୍ୟା ଆଦେଂ ୱାର୍ୟା ଆନାର୍ ।
8 "As for you, do not accept the title of 'Rabbi,' for one alone is your Teacher, and you are all brothers.
ମାତର୍ ଏପେଙ୍ଗ୍ ଗୁରୁ ଇଞ୍ଜି କୁକ୍ୟାମାଟ୍, ଇନାକିଦେଂକି ମିୱାର୍ତି ରକାନ୍ ଗୁରୁ ଆରି ଏପେଙ୍ଗ୍ ୱିଜ଼ାକାଦେର୍ ଟଣ୍ଡାର୍ ।
9 And call no one on earth your Father, for One alone is your Father--the Heavenly Father.
ଆରେ, ପୁର୍ତିତ ଇନେରିଂ ଏ ଆବା ଇନ୍ମାଟ୍, ଇନାକିଦେଂକି ମିୱାର୍ତି ରୱାନ୍ ଆବା, ହେୱାନ୍ ସାର୍ଗେତ ମାନାନ୍ ।
10 And do not accept the name of 'leader,' for your Leader is one alone--the Christ.
ଆରେ, ମାଲିକ୍ ଇଞ୍ଜି ପା ଇନେର୍ କୁକ୍ତେମେର୍, ଇନାକିଦେଂକି ରକାନ୍ ମତର୍ ମି ମାଲିକ୍ ଆନାନା କ୍ରିସ୍ଟ ।
11 He who is the greatest among you shall be your servant;
ମାତର୍ ମି ବିତ୍ରେ ଇମ୍ଣାକାନ୍ ଗାଜାକାନ୍, ହେୱାନ୍ ମି ହେବା କିନାକାନ୍ ଆନାନ୍ ।
12 and one who exalts himself shall be abased, while one who abases himself shall be exalted.
ଇନେର୍ ଜାର୍ତିଂ ଉଚ୍ କିନାନ୍, ତାଙ୍ଗ୍ ନିଚ୍କିୟା ଆନାତ୍ ଆରି ଇନେର୍ ଜାର୍ତିଂ ନିଚ୍ କିନାନ୍, ହେୱାନିଂ ଉଚ୍ କିୟା ଆନାତ୍ ।
13 "But alas for you, Scribes and Pharisees, hypocrites, for you lock the door of the Kingdom of the Heavens against men; you yourselves do not enter, nor do you allow those to enter who are seeking to do so.
“ହାୟ୍, ଦରମ୍ ଗୁରୁର୍ ଆରେ ପାରୁସିକାଦେର୍, ମି ସେସ୍ ଦସା ଏଚେକ୍ ବଇଁକାର୍! ଆଡ଼େ କାପ୍ଟିୟାର୍ ଦାର୍ମି କୁଦା, ସାର୍ଗେ ରାଜିନି ହଣି ଦୁୱେର୍ ଗେସ୍ତି ଇଡ଼୍ତାଦେର୍ଣ୍ଣା । ନିଜେ ହେବେ ହଣୁଦେରା ଆରି ଇମ୍ଣାକାର୍ ହଣ୍ଡେଙ୍ଗ୍ ସେସ୍ଟା କିନାରା, ହେୱାରିଂ ହାଜ଼ି ପିସ୍ତି ହିଉଦେରା ।
ଏ କାପ୍ଟିୟାର୍ ଦରମ୍ ଗୁରୁର୍ ଆରି ପାରୁସିର୍, ମି ଦସା ବେସି ଆବ୍ଡ଼ୁ ଆନାତ୍ ।”
15 "Alas for you, Scribes and Pharisees, hypocrites, for you scour sea and land in order to win one convert--and when he is gained, you make him twice as much a son of Gehenna as yourselves. (Geenna g1067)
ଏ କାପ୍ଟିୟାର୍ ଆରେ “ସାସ୍ତିର୍ ଆରି ପାରୁସିର୍, ଦସା ବେସି ଆବ୍ଡ଼ୁ । ଏପେଙ୍ଗ୍ ହାମ୍ଦୁର୍ ନାସି ଦେସ୍ତ ହାଲ୍ଜି ରକାନିଂ ମି ଦରମ୍ତ ମୁଚ୍ଚେଂ କାଜିଂ ଡେକ୍ଚି ବୁଲାନାଦେରା । ମାତର୍ ହେ ଲାକେ ରୱାନିଂ ଗାଟା ଆତିସ୍, ତାଙ୍ଗ୍ ନରକ୍ ହାନି କାଜିଂ ମିତାଂ ରି ଗୁଣ୍ ଆଦିକ୍ କିୟ୍କିତାଦେର୍ଣ୍ଣା!” (Geenna g1067)
16 "Alas for you, you blind guides, who say, "'Whoever swears by the Sanctuary it is nothing; but whoever swears by the gold of the Sanctuary, is bound by the oath.'
“ଆଡ଼େ କାଣା ହାଜ଼ି ଚଚ୍ନାକାଦେର୍, ମି ଦସା ଏଚେକ୍ କସ୍ଟମାନାତ୍ । ଏପେଙ୍ଗ୍ ସିକ୍ୟା ହିଜ଼ି ମାନାଦେର୍, ଇନେର୍ ମନ୍ଦିର୍ ତର୍ଦ ପାର୍ମାଣ୍ କିତିସ୍, ହେଦାଂ ହେୱାନ୍ ମାନିକିଦେଂ ବଲତ୍କାର୍ ଆକାୟ୍, ମାତର୍ ମନ୍ଦିର୍ତ ମାନି ହନା ତର୍ଦ ଇନେର୍ ପାର୍ମାଣ୍ କିତାର୍, ହେୱାନିଂ ହେଦାଂ ମାନିକିଦେଂ ପଡ଼ାନାତ୍ ।
17 "Blind fools! Why, which is greater? --the gold, or the Sanctuary which has made the gold holy?
ଡ଼େ କାଣା ନିର୍ବୁଦିୟାର୍, ହନା ଗାଜା କି ହନାତିଂ ପୁଇପୁୟା କିଜ଼ି ମାନି ମନ୍ଦିର୍ ଗାଜା?”
18 And you say, "'Whoever swears by the altar, it is nothing; but whoever swears by the offering lying on it is bound by the oath.'
ଆରେ ଏପେଙ୍ଗ୍ ଇଞ୍ଜିମାନାଦେର୍, ଇନେର୍ ଗାର୍ଣିତ ପାର୍ମାଣ୍ କିତିସ୍ ହେଦାଂ ଇନାକା ଆକାୟ୍, ମତର୍ ଇମ୍ଣାକାର୍ ତା ଜପି ମାନି ଆକାତ୍ ପାର୍ମାଣ୍ କିନାନ୍, ହେୱାନ୍ ତାକେ ମାନାଦେରା ।
19 "You are blind! Why, which is greater? --the offering, or the altar which makes the offering holy?
ଡ଼େ କାଣାର୍, ଇମ୍ଣାକା ମୁଡ଼୍ଦାକା-ଗାର୍ଣି କି ଆକାତ୍ତିଂ ପୁଇପୁୟା କିଜ଼ି ମାନି ଗାର୍ଣି?
20 He who swears by the altar swears both by it and by everything on it;
ଲାଗିଂ, ଇନେର୍ ଗାର୍ଣି ତର୍ଦ ପାର୍ମାଣ୍ କିନାନ୍, ହେୱାନ୍ ଗାର୍ଣି ଆରି ତା ଜପି ମାନି ୱିଜ଼ୁ ଆକାତ୍ ଆଡ଼୍ମାଡ଼୍ଦିଂ ତର୍ଦ ପାର୍ମାଣ୍ କିନାନ୍ ।
21 he who swears by the Sanctuary swears both by it and by Him who dwells in it;
ଆରେ, ଇନେର୍ ମନ୍ଦିର୍ ତର୍ଦ ପାର୍ମାଣ୍ କିନାନ୍, ହେୱାନ୍ ମନ୍ଦିର୍ ଆରି ହେବେ ବାହାକିତିକାଂ ଇସ୍ୱର୍ ତର୍ଦାଂ ପାର୍ମାଣ୍ କିନାନ୍;
22 and he who swears by Heaven swears both by the throne of God and by Him who sits upon it.
ଆରେ, “ଇନେର୍ ସାର୍ଗେତିଂ ପାର୍ମାଣ୍ କିନାନ୍, ହେୱାନ୍ ଇସ୍ୱର୍ତି ଗାଦି ହେବେ କୁଚ୍ଚି ମାଚି ଇସ୍ୱର୍ ତର୍ଦାଂ ପାର୍ମାଣ୍ କିନାନ୍ ।”
23 "Alas for you, Scribes and Pharisees, hypocrites, for you pay the tithe on mint, dill, and cumin, while you have neglected the weightier requirements of the Law--just judgement, mercy, and faithful dealing. These things you ought to have done, and yet you ought not to have left the others undone.
“ଡ଼େ କାପ୍ଟିୟାର୍ ଦରମ୍ ଗୁରୁର୍ ଆରି ପାରୁସିର୍ ଇନାକିଦେଂକି ଏପେଙ୍ଗ୍ ପଦିନା, ସଁପ୍, ଆରି ଜିରାତିଂ ଦସ୍ବାଗ୍ ର ବାଗ୍ ଇସ୍ୱର୍ତିଂ ଦାନ୍ ହିନାଦେରା । ଆରେ ବିଦିନି ଆଗେ ବିସ୍ରେକାଂ ହୁଡ଼୍ୱାଙ୍ଗ୍ ଆତିସ୍ପା ଅବ୍ୟାସ୍ କିନାକା ଲଡ଼ା, ନ୍ୟାୟ୍ ବିଚାର୍, ଦୟା, ଆରେ ପାର୍ତିତିଂ ଇ ସବୁ ପିସ୍ତାର୍ଣ୍ଣା; ମାତର୍ ଇ ୱିଜ଼ୁ ମାନି କିନାକା ଆରି ବିନ୍ ସବୁ ପିହ୍ନାକା ମାନାତ୍ ।”
24 You blind guides, straining out the gnat while you gulp down the camel!
“ଡ଼େ କାଣା ହାଜ଼ି ଚଚ୍ନାକାଦେର୍, ଏପେଙ୍ଗ୍ ପ୍ରାଚ୍ତିଂ ପୁଚାଦେର୍ଣ୍ଣା, ମାତର୍ ଉଟ୍ତିଂ ଗୁସ୍ସି ମାନାଦେର୍ ।”
25 "Alas for you, Scribes and Pharisees, hypocrites, for you wash clean the outside of the cup or dish, while within they are full of greed and self-indulgence.
“ଏ କାପ୍ଟିୟାର୍ ଦରମ୍ ଗୁରୁର୍ କେତେକ୍ ବଇଁକାର୍ ମି ସେସ୍ ହାଜ଼ି, ଡ଼େ ଦରମ୍ ଗୁରୁ ଆରି ପାରୁସିର୍ । ଏପେଙ୍ଗ୍ ଗିନା ଆରି ତାଡ଼ିଆନି ବାର୍ ବାଗାଙ୍ଗ୍ ସକଟ୍ କିଜ଼ି ମାନାଦେର୍, ମାତର୍ ହେୱାକାଂ ବିତ୍ରେ ଆକର୍ ଆରି ଦାରିକାମ୍ତ ବାର୍ତି ।”
26 Blind Pharisee, first wash clean the inside of the cup or dish, and then the outside will be clean also.
“କାଣା ପାରୁସିର୍! ଆଗେ ଗିନାନି ବିତ୍ରେ ସକଟ୍ କିୟାଟ୍, ଇନେସ୍ ହେବେନିକା ବାର୍ତ ପା ନିର୍ମଲ୍ ଆନାତ୍ ।”
27 "Alas for you, Scribes and Pharisees, hypocrites, for you are just like whitewashed sepulchres, the outside of which pleases the eye, though inside they are full of dead men's bones and of all that is unclean.
“ହାୟ୍, ଦରମ୍ ଗୁରୁର୍ କାପ୍ଟିୟାର୍ ସାସ୍ତିର୍ ଆରି ପାରୁସିର୍, ଇନେକିଦେଂକି ଏପେଙ୍ଗ୍ ଡ଼ିଞ୍ଜିନି ରଙ୍ଗ୍ନି ଦୁଗେର୍ ଲାକେ । ହେଦାଂ ବାର୍ତ ହଲ୍ନାକା ଚଞ୍ଚାନାତ୍, ମାତର୍ ବିତ୍ରେ ହାତାକାର୍ତି ମେର୍ଗାଣା ପ୍ଡେକୁ ଆରି ସବୁ ବାନି ବିଟାଡ଼୍ତ ବାର୍ତି;
28 The same is true of you: outwardly you seem to the human eye to be good and honest men, but, within, you are full of insincerity and disregard of God's Law.
ହେ ଲାକେ ଏପେଙ୍ଗ୍ ପା ବାର୍ତ ମାନାୟାର୍ କାଣ୍କୁକାଂ ଦାର୍ମି ଚନ୍ଞ୍ଜାନାଦେର୍, ମାତର୍ ମି ବିତ୍ରେ କୁଟ୍ ଆରି ପାପ୍ତ ବାର୍ତି ।”
29 "Alas for you, Scribes and Pharisees, hypocrites, for you repair the sepulchres of the Prophets and keep in order the tombs of the righteous,
“ଏ କାପ୍ଟିୟାର୍ ଦରମ୍ ଗୁରୁ ଆରି ପାରୁସିର୍ ମି ଦସା କେତେକ୍ ବଇଁକାର୍ ଆନାତ୍! ଇନାକିଦେଂକି ଏପେଙ୍ଗ୍ ବେଣ୍ବାକ୍ଣାୟ୍ କିନାକାର୍ତି ଦୁଗେର୍ ହଲ୍ନାକା ରଚ୍ଚି ଆରି ଦାର୍ମିର୍ତି ଦୁଗେର୍କାମ୍ ହଲିକିଜ଼ି ମାନାଦେର୍,
30 and your boast is, "'If we had lived in the time of our forefathers, we should not have been implicated with them in the murder of the Prophets.'
ଆସେଙ୍ଗ୍ ଏଚେକାଡ଼୍ଦ ମା ଆବା ଲାତ୍ରା ସମୁତ ମାଚିସ୍, ତେବେ ବେଣ୍ବାକ୍ଣାୟ୍ କିନାକାର୍ତାଂ ନେତେର୍ତ ହେୱାର୍ତି ମେହାଣ୍ ଆମାଟ୍ ।
31 "So that you bear witness against yourselves that you are descendants of those who murdered the Prophets.
ଲାଗିଂ ଏପେଙ୍ଗ୍ ଜେ ବେଣ୍ବାକ୍ଣାୟ୍ କିନାକାର୍ ପାଗ୍ନାକାର୍ ଲାତ୍ରାକାଦେର୍, ହେ ବିସ୍ରେ ଏପେଙ୍ଗ୍ ଆଁ ଜାର୍ ଜାର୍ କାଜିଂ ସାକି ହିନାଦେରା ।”
32 Fill up the measure of your forefathers' guilt.
“ବାଟିଙ୍ଗ୍ ଏପେଙ୍ଗ୍ ଆଗେ ତାଙ୍ଗାଟ୍, ମି ଆବାଲାତ୍ରାତି ବାକି କାମାୟ୍ତିଂ ପୁରା କିୟାଟ୍ ।”
“ଡ଼େ ରାଚ୍କୁ! କାଲାଟିରାଚ୍ନି ବସ୍ୟାର୍! ନରକ୍ ଡାଣ୍ଡ୍ତାଂ ରାକ୍ୟା ପାୟା ଆନାପ୍ ଇଞ୍ଜି ଇନେସ୍ ଆହା କିନାଦେରା? (Geenna g1067)
34 "For this reason I am sending to you Prophets and wise men and Scribes. Some of them you will put to death--nay, crucify; some of them you will flog in your synagogues and chase from town to town;
ଲାଗିଂ ଆନ୍ ଇଞ୍ଜ୍ନାଙ୍ଗା; ମି ତାକେ ବେଣ୍ବାକ୍ଣାୟ୍କିନାକାର୍, ହିକାୟ୍କିନି ଗୁରୁ ଆରି ଗିଆନିରିଂ ପକ୍ତାନାଂ । ହେୱାର୍ ବିତ୍ରେ କେତେଜାଣ୍ତିଂ ଏପେଙ୍ଗ୍ ଟୁଣାଦେର୍, କେତେକ୍ ଜାଣ୍ତିଂ କ୍ରୁସ୍ତ ଦୁପ୍ନାଦେର୍, ଆରି ବିନ୍ଲୁଗାଂ କୁଟୁମ୍ ଇଞ୍ଜ କର୍ଡା ହୁକେ ଇଡ଼୍ଜି ର ଗାଡ଼୍ଦାଂ ଆରେ ର ଗାଡ଼୍ଦ ପେସ୍ନାଦେର୍ ।
35 that all the innocent blood shed upon earth may come on you, from the blood of righteous Abel to the blood of Zechariah the son of Berechiah whom you murdered between the Sanctuary and the altar.
ଇନେସ୍କି ଦର୍ମି ହେବଲ୍ତାଂ ନେତେର୍ତାଂ, ଇମ୍ଣି ବେରିକିୟତି ମେହି ଜିକରିୟ ଏପେଙ୍ଗ୍ ମନ୍ଦିର୍ନି ପୁଇପୁୟା ବାହାତ ଆରି ଗାର୍ଣି ମାଦ୍ନି ବାହାତ ଅସ୍ତାଦେର୍, ତା ଅସ୍ତି ପାତେକ୍ ପୁର୍ତିତ ଜେତେକ୍ ଦାର୍ମି ଲଗାରିଂ ଅସ୍ତାର୍ଣ୍ଣା, ହେ ୱିଜ଼ାକାର୍ତି ହାନି ଦାଣ୍ଡ୍ ମି ଜପି ଆର୍ଦାନାତ୍ ।
36 I tell you in solemn truth that all these things will come upon the present generation.
ଆନ୍ ମିଙ୍ଗ୍ ହାତ୍ପା ଇଞ୍ଜ୍ନାଙ୍ଗା, ଇ ୱିଜ଼ାର୍ ମାନାୟାରିଂ ଅସ୍ତିଲେ ନଂନି ମାନାୟ୍ ଜପି ଇ ସବୁ ପଡ଼ାନାତ୍ ।”
37 "O Jerusalem, Jerusalem! thou who murderest the Prophets and stonest those who have been sent to thee! how often have I desired to gather thy children to me, just as a hen gathers her chickens under her wings, and you would not come!
“ଏ ଜିରୁସାଲମ୍, ଏ ଜିରୁସାଲମ୍ । ଏନ୍ ବେଣ୍ବାକ୍ଣାୟ୍କିନାକାରିଂ ଟୁଟାୟ୍ନା ଆରି ଇସ୍ୱର୍ ପକ୍ତି କାବୁର୍ ହିନାକାରିଂ କାଲ୍କୁ ଇଡ଼୍ନାର୍ । କୁଜ଼ୁ ତା ମାରା ତାରେନ୍ ହିମ୍ଣାକାଂ ଆସ୍ତି ଇଡ୍ତି ଲାକେ, ନି ଲକ୍ତିଂ ନା କାକା ତାରେନ୍ ରାକ୍ୟାକିଦେଂ କାଜିଂ ଆନ୍ କେତେହଟ୍ ସେସ୍ଟା କିତାଂନ୍ନା । ମାତର୍ ଏନ୍ନାଙ୍ଗ୍ ହେଦାଂ କିଦେଙ୍ଗ୍ ହିଦ୍ୱାତାୟ୍ନା ।
38 See, your house will now be left to you desolate!
ହୁଡ଼ା, ମି ମନ୍ଦିର୍ ମି କେଇଦ ପିସ୍ତି ହିଦ୍ୟାଆନାତା ।
39 For I tell you that you will never see me again until you say, 'Blessed be He who comes in the name of the Lord.'"
ଆନ୍ ମିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍ ହାତ୍ପା ଇଞ୍ଜି ଇଟ୍ନାଙ୍ଗା, ‘ମାପ୍ରୁ ତର୍ଦ ଇନେର୍ ୱାନାରା, ହେୱାନ୍ ଦନ୍ୟ’ ଇଦାଂ ଏଚେକାଡ଼୍ଦ ପାତେକ୍ ଇନ୍ୱାତାଂନ୍ନା, ନଙ୍ଗ୍ ତାଙ୍ଗ୍ ଏନ୍ନାଙ୍ଗ୍ ଆରେ ହୁଡ଼୍ଦେଂ ଆଡୁୟ୍ ।”
