Luke 23
1 Then the whole assembly rose and brought Him to Pilate, and began to accuse Him.
Síðan lagði allt ráðið af stað með Jesú til Pílatusar landstjóra.
2 "We have found this man," they said, "an agitator among our nation, forbidding the payment of tribute to Caesar, and claiming to be himself an anointed king."
Er þangað kom, byrjuðu þeir strax að ákæra hann: „Þessi maður var að leiða þjóðina afvega. Hann segir að enginn eigi að borga skatta til rómversku yfirvaldanna og sjálfur segist hann vera Kristur konungurinn.“
3 Then Pilate asked Him, "You, then, are the King of the Jews?" "It is as you say," He replied.
„Ert þú Kristur – konungur þeirra?“spurði Pílatus. „Já, “svaraði Jesús, „það er eins og þú segir.“
4 Pilate said to the High Priests and to the crowd, "I can find no crime in this man."
Þá sneri Pílatus sér að æðstu prestunum og mannfjöldanum og sagði: „Ég finn alls enga sök hjá honum.“
5 But they violently insisted. "He stirs up the people," they said, "throughout all Judaea with His teaching--even from Galilee (where He first started) to this city."
Þá æstust þeir um allan helming og sögðu: „Hann æsir til andófs gegn yfirvöldunum hvar sem hann fer, um allt skattlandið, allt frá Galíleu þar sem hann byrjaði og hingað til Jerúsalem.“
6 On hearing this, Pilate inquired, "Is this man a Galilaean?"
„Er hann frá Galíleu?“spurði Pílatus.
7 And learning that He belonged to Herod's jurisdiction he sent Him to Herod, for he too was in Jerusalem at that time.
Þegar þeir játuðu því, sagði hann þeim að fara með Jesú til Heródesar konungs, því að Galílea væri lögsagnarumdæmi hans. Og þannig vildi til að Heródes var staddur í Jerúsalem um þetta leyti.
8 To Herod the sight of Jesus was a great gratification, for, for a long time, he had been wanting to see Him, because he had heard so much about Him. He hoped also to see some miracle performed by Him.
Heródesi þótti gaman að fá tækifæri til að sjá Jesú, því að hann hafði heyrt margt um hann og vonaðist til að sjá hann gera kraftaverk.
9 So he put a number of questions to Him, but Jesus gave him no reply.
Hann spurði Jesú fjölmargra spurninga, en fékk ekkert svar.
10 Meanwhile the High Priests and the Scribes were standing there and vehemently accusing Him.
Á meðan stóðu æðstu prestarnir og hinir trúarleiðtogarnir þar hjá og ákærðu hann harðlega.
11 Then, laughing to scorn the claims of Jesus, Herod (and his soldiers with him) made sport of Him, dressed Him in a gorgeous costume, and sent Him back to Pilate.
Síðan tóku Heródes og hermenn hans að hæða Jesú og spotta. Þeir klæddu hann í konunglega skikkju og sendu hann síðan aftur til Pílatusar.
12 And on that very day Herod and Pilate became friends again, for they had been for some time at enmity.
Þennan dag urðu Heródes og Pílatus vinir – en áður höfðu þeir verið svarnir óvinir.
13 Then calling together the High Priests and the Rulers and the people, Pilate said,
Nú kallaði Pílatus saman æðstu prestana og leiðtoga Gyðinganna, ásamt fólkinu
14 "You have brought this man to me on a charge of corrupting the loyalty of the people. But, you see, I have examined him in your presence and have discovered in the man no ground for the accusations which you bring against him.
og kunngjörði úrskurð sinn: „Þið komuð hingað með þennan mann og ákærðuð hann fyrir að stjórna uppreisn gegn rómversku yfirvöldunum. Ég hef rannsakað mál hans gaumgæfilega og komist að þeirri niðurstöðu að hann sé saklaus.
15 No, nor does Herod; for he has sent him back to us; and, you see, there is nothing he has done that deserves death.
Heródes er mér sammála og hann sendi hann aftur til okkar. Þessi maður hefur ekkert gert sem dauða er vert.
16 I will therefore give him a light punishment and release him."
Ég ætla því að láta húðstrýkja hann og sleppa honum síðan, enda er venja að náða einn fanga á páskunum.“
18 Then the whole multitude burst out into a shout. "Away with this man," they said, "and release Barabbas to us"
Þá kvað við hávært óp frá mannþyrpingunni – allir hrópuðu sem einn maður: „Burt með hann! Krossfestu hann! En slepptu Barrabasi.“
19 --Barabbas! who had been lodged in jail for some time in connexion with a riot which had occurred in the city, and for murder.
(Barrabas sat í fangelsi fyrir að vekja uppþot í Jerúsalem gegn yfirvöldunum og fyrir manndráp.)
20 But Pilate once more addressed them, wishing to set Jesus free.
Pílatus reyndi nú að sannfæra þá, því að hann vildi sleppa Jesú
21 They, however, persistently shouted, "Crucify, crucify him!"
en þeir hrópuðu á móti: „Krossfestu hann! Krossfestu hann!“
22 A third time he appealed to them: "Why, what crime has the man committed? I have discovered in him nothing that deserves death. I will therefore give him a light punishment and release him."
Enn einu sinni – í þriðja sinn – spurði Pílatus ákveðinn: „Hvers vegna? Hvaða glæp hefur hann drýgt? Ég sé enga ástæðu til að dæma hann til dauða. Ég ætla því að láta húðstrýkja hann og sleppa honum síðan.“
23 But they urgently insisted, demanding with frantic outcries that He should be crucified; and their clamour prevailed.
Þá heimtuðu þeir aftur að Jesús yrði krossfestur og urðu hróp þeirra svo hávær að þau yfirgnæfðu allt annað.
24 So Pilate gave judgement, yielding to their demand.
Þá dæmdi Pílatus Jesú til dauða, eins og fólkið krafðist,
25 The man who was lying in prison charged with riot and murder and for whom they clamoured he set free, but Jesus he gave up to be dealt with as they desired.
en sleppti Barrabasi samkvæmt ósk þess – manninum sem sat í fangelsi fyrir óeirðir og manndráp. Síðan afhenti hann þeim Jesú, svo að þeir gætu gert við hann það sem þeir vildu.
26 As soon as they led Him away, they laid hold on one Simon, a Cyrenaean, who was coming in from the country, and on his shoulders they put the cross, for him to carry it behind Jesus.
Þegar hópurinn var lagður af stað með Jesú til aftökustaðarins, var maður sem var að koma utan úr sveit, Símon frá Kýrene, þvingaður til að bera kross hans.
27 A vast crowd of the people also followed Him, and of women who were beating their breasts and wailing for Him.
Mikill mannfjöldi fylgdi á eftir, þar á meðal margar grátandi konur.
28 But Jesus turned towards them and said, "Daughters of Jerusalem, weep not for me, but weep for yourselves and for your children.
Jesús sneri sér við og sagði við þær: „Jerúsalemdætur, þið skuluð ekki gráta mín vegna, heldur vegna ykkar sjálfra og barna ykkar.
29 For a time is coming when they will say, 'Blessed are the women who never bore children, and the breasts which have never given nourishment.'
Þeir dagar munu koma er barnlausar konur verða taldar heppnar.
30 Then will they begin to say to the mountains, 'Fall on us;' and to the hills, 'Cover us.'
Þá munu menn biðja fjöllin um að hrynja yfir sig og hæðirnar að hylja sig,
31 For if they are doing these things in the case of the green tree, what will be done in that of the dry?"
því að ef þetta er gert við mig, hið lifandi tré, hvernig mun þá fara fyrir ykkur.“
32 They brought also two others, criminals, to put them to death with Him.
Ásamt Jesú voru tveir afbrotamenn leiddir til aftökustaðarins sem hét „Hauskúpa“. Þar voru þeir allir krossfestir, Jesús í miðið, en hinir tveir sinn til hvorrar handar.
33 When they reached the place called 'The Skull,' there they nailed Him to the cross, and the criminals also, one at His right hand and one at His left.
34 Jesus prayed, "Father, forgive them, for they know not what they are doing." And they divided His garments among them, drawing lots for them;
Þá sagði Jesús: „Faðir, fyrirgef þeim, því þeir vita ekki hvað þeir gera.“Hermennirnir köstuðu nú hlutkesti um föt Jesú, eina flík í senn.
35 and the people stood looking on. The Rulers, too, repeatedly uttered their bitter taunts. "This fellow," they said, "saved others: let him save himself, if he is God's Anointed, the Chosen One."
Fólkið stóð og fylgdist með, en leiðtogar þjóðarinnar gerðu gys að honum og sögðu: „Hann gat hjálpað öðrum, en nú ætti hann að hjálpa sjálfum sér og sanna með því að hann sé í raun og veru Kristur, útvalinn konungur Guðs.“
36 And the soldiers also made sport of Him, coming and offering Him sour wine and saying,
Hermennirnir hæddu hann líka með því að rétta honum súrt vín að drekka.
37 "Are you the King of the Jews? Save yourself, then!"
Þeir hrópuðu: „Ef þú ert konungur Gyðinga, bjargaðu þá sjálfum þér.“
38 There was moreover a writing over His head: THIS IS THE KING OF THE JEWS.
Fyrir ofan hann var neglt spjald á krossinn. Þar stóð: „Þessi er konungur Gyðinga.“
39 Now one of the criminals who had been crucified insulted Him, saying, "Are not you the Christ? Save yourself and us."
Annar afbrotamannanna, sem hékk við hlið hans, sendi honum háðsglósu og sagði: „Svo þú ert Kristur, er það ekki? Sannaðu það þá með því að bjarga sjálfum þér – og okkur.“
40 But the other, answering, reproved him. "Do you also not fear God," he said, "when you are actually suffering the same punishment?
Hinn glæpamaðurinn mótmælti þeim fyrri og sagði: „Óttastu ekki einu sinni Guð á dauðastundinni? Við höfum unnið til þessarar þungu refsingar, en þessi maður hefur ekkert rangt aðhafst.“
41 And we indeed are suffering justly, for we are receiving due requital for what we have done. But He has done nothing amiss."
42 And he said, "Jesus, remember me when you come in your Kingdom."
Síðan sneri hann sér að Jesú og sagði: „Jesú, minnstu mín þegar þú kemur í ríki þitt.“
43 "I tell you in solemn truth," replied Jesus, "that this very day you shall be with me in Paradise."
Jesús svaraði: „Ég lofa þér því, að í dag skaltu vera með mér í Paradís.“
44 It was now about noon, and a darkness came over the whole country till three o'clock in the afternoon.
Nú var komið hádegi, en þá varð dimmt um allt landið fram til klukkan þrjú,
45 The sun was darkened, and the curtain of the Sanctuary was torn down the middle,
því að sólin myrkvaðist. Þá gerðist það að fortjaldið í musterinu rifnaði í tvennt.
46 and Jesus cried out in a loud voice, and said, "Father, to Thy hands I entrust my spirit." And after uttering these words He yielded up His spirit.
Þá hrópaði Jesús: „Faðir, í þínar hendur fel ég anda minn, “og að svo mæltu dó hann.
47 The Captain, seeing what had happened, gave glory to God, saying, "Beyond question this man was innocent."
Þegar rómverski herforinginn, sem stjórnaði aftökunum, sá hvað gerðist, varð hann hræddur og sagði: „Ég er viss um að þessi maður hefur verið saklaus.“
48 And all the crowds that had come together to this sight, after seeing all that had occurred, returned to the city beating their breasts.
Þegar fólkið, sem kom til að fylgjast með krossfestingunni, sá að Jesús var dáinn, fór það heim harmi slegið.
49 But all His acquaintances, and the women who had been His followers after leaving Galilee, continued standing at a distance and looking on.
Meðan þetta gerðist, stóðu vinir Jesú og konurnar, sem fylgt höfðu honum frá Galíleu, álengdar og fylgdust með.
50 There was a member of the Council of the name of Joseph, a kind-hearted and upright man,
Maður nokkur frá Arímaþeu, Jósef að nafni, kunnur ráðherra, fór til Pílatusar og bað um líkama Jesú. Hann var guðrækinn maður, sem vænti komu Krists og hafði verið ósammála hinum um hvað gera skyldi við Jesú.
51 who came from the Jewish town of Arimathaea and was awaiting the coming of the Kingdom of God. He had not concurred in the design or action of the Council,
52 and now he went to Pilate and asked for the body of Jesus.
53 Then, taking it down, he wrapped it in a linen sheet and laid it in a tomb in the rock, where no one else had yet been put.
Hann tók því líkama Jesú niður af krossinum og vafði í léreftsdúk og lagði síðan í nýja gröf sem höggvin hafði verið í klett.
54 It was the Preparation Day, and the Sabbath was near at hand.
Þetta gerðist síðdegis á föstudegi, aðfangadegi páska, á sama tíma og fólk var að undirbúa hátíðina.
55 The women--those who had come with Jesus from Galilee--followed close behind, and saw the tomb and how His body was placed.
Konurnar sáu er líkaminn var tekinn niður og fylgdust með þegar hann var lagður í gröfina.
56 Then they returned, and prepared spices and perfumes. On the Sabbath they rested in obedience to the Commandment.
Síðan fóru þær heim og tilreiddu kryddjurtir og smyrsl til að smyrja hann með. Í þann mund er þær höfðu lokið verki sínu, gekk hátíðin í garð. Þær héldu kyrru fyrir það kvöld og næsta dag, eins og krafist var í lögunum.
