Luke 18
1 He also taught them by a parable that they must always pray and never lose heart.
Opowiedział im też przypowieść [o tym], że zawsze należy się modlić i nie ustawać;
2 "In a certain town," He said, "there was a judge who had no fear of God and no respect for man.
Mówiąc: W pewnym mieście był sędzia, który Boga się nie bał i z człowiekiem się nie liczył.
3 And in the same town was a widow who repeatedly came and entreated him, saying, "'Give me justice and stop my oppressor.'
Była też w tym mieście wdowa, która przychodziła do niego i mówiła: Pomścij moją [krzywdę] na moim przeciwniku.
4 "For a time he would not, but afterwards he said to himself, "'Though I have neither reverence for God nor respect for man,
On przez długi czas nie chciał, lecz potem powiedział sobie: Chociaż Boga się nie boję i z człowiekiem się nie liczę;
5 yet because she annoys me I will give her justice, to prevent her from constantly coming to pester me.'"
To jednak, ponieważ naprzykrza mi się ta wdowa, pomszczę jej [krzywdę], aby już nie przychodziła i nie zadręczała mnie.
6 And the Lord said, "Hear those words of the unjust judge.
I powiedział Pan: Słuchajcie, co mówi niesprawiedliwy sędzia.
7 And will not God avenge the wrongs of His own People who cry aloud to Him day and night, although He seems slow in taking action on their behalf?
A Bóg, czy nie pomści [krzywdy] swoich wybranych, którzy wołają do niego we dnie i w nocy, chociaż długo zwleka w ich [sprawie]?
8 Yes, He will soon avenge their wrongs. Yet, when the Son of Man comes, will He find faith on earth?"
Mówię wam, że szybko pomści ich [krzywdę]. Lecz czy Syn Człowieczy znajdzie wiarę na ziemi, gdy przyjdzie?
9 And to some who relied on themselves as being righteous men, and looked down upon all others, He addressed this parable.
Powiedział też do tych, którzy ufali sobie, że są sprawiedliwi, a innych mieli za nic, taką przypowieść:
10 "Two men went up to the Temple to pray," He said; "one being a Pharisee and the other a tax-gatherer.
Dwóch ludzi weszło do świątyni, żeby się modlić, jeden faryzeusz, a drugi celnik.
11 The Pharisee, standing erect, prayed as follows by himself: "'O God, I thank Thee that I am not like other people--I am not a thief nor a cheat nor an adulterer, nor do I even resemble this tax-gatherer.
Faryzeusz stanął i tak się w sobie modlił: Dziękuję ci, Boże, że nie jestem jak inni ludzie, zdziercy, niesprawiedliwi, cudzołożnicy albo jak i ten celnik.
12 I fast twice a week. I pay the tithe on all my gains.'
Poszczę dwa razy w tygodniu, daję dziesięcinę ze wszystkiego, co mam.
13 "But the tax-gatherer, standing far back, would not so much as lift his eyes to Heaven, but kept beating his breast and saying, "'O God, be reconciled to me, sinner that I am.'
A celnik, stojąc z daleka, nie chciał nawet oczu podnieść ku niebu, ale bił się w piersi, mówiąc: Boże, bądź miłosierny mnie grzesznemu.
14 "I tell you that this man went home more thoroughly absolved from guilt than the other; for every one who uplifts himself will be humbled, but he who humbles himself will be uplifted."
Mówię wam, że raczej ten odszedł do swego domu usprawiedliwiony, a nie tamten. [Każdy] bowiem, kto się wywyższa, będzie poniżony, a kto się poniża, będzie wywyższony.
15 On one occasion people also brought with them their infants, for Him to touch them; but the disciples, noticing this, proceeded to find fault with them.
Przynoszono też do niego niemowlęta, aby je dotknął. Lecz uczniowie, widząc to, gromili ich.
16 Jesus however called the infants to Him. "Let the little children come to me," He said; "do not hinder them; for it is to those who are childlike that the Kingdom of God belongs.
Ale Jezus przywołał ich i powiedział: Pozwólcie dzieciom przychodzić do mnie i nie zabraniajcie im. Do takich bowiem należy królestwo Boże.
17 I tell you in solemn truth that, whoever does not receive the Kingdom of God like a little child will certainly not enter it."
Zaprawdę powiadam wam: Kto nie przyjmie królestwa Bożego jak dziecko, nie wejdzie do niego.
18 The question was put to Him by a Ruler: "Good Rabbi, what shall I do to inherit the Life of the Ages?" (aiōnios g166)
I zapytał go pewien dostojnik: Nauczycielu dobry, co mam czynić, aby odziedziczyć życie wieczne? (aiōnios g166)
19 "Why do you call me good?" replied Jesus; "there is no one good but One, namely God.
A Jezus mu odpowiedział: Dlaczego nazywasz mnie dobrym? Nikt [nie jest] dobry, tylko jeden – Bóg.
20 You know the Commandments: 'Do not commit adultery;' 'Do not murder;' 'Do not steal;' 'Do not lie in giving evidence;' 'Honour thy father and thy mother.'"
Znasz przykazania: Nie cudzołóż, nie zabijaj, nie kradnij, nie dawaj fałszywego świadectwa, czcij swego ojca i swoją matkę.
21 "All of those," he replied, "I have kept from my youth."
A on odpowiedział: Tego wszystkiego przestrzegałem od młodości.
22 On receiving this answer Jesus said to him, "There is still one thing wanting in you. Sell everything you possess and give the money to the poor, and you shall have wealth in Heaven; and then come, follow me."
Gdy Jezus to usłyszał, powiedział do niego: Jednego ci jeszcze brakuje. Sprzedaj wszystko, co masz, i rozdaj ubogim, a będziesz miał skarb w niebie. Potem przyjdź i chodź za mną.
23 But on hearing these words he was deeply sorrowful, for he was exceedingly rich.
A on, usłyszawszy to, ogromnie się zasmucił, bo był bardzo bogaty.
24 Jesus saw his sorrow, and said, "With how hard a struggle do the possessors of riches ever enter the Kingdom of God!
Kiedy Jezus zobaczył go bardzo zasmuconego, powiedział: Jakże trudno tym, którzy mają pieniądze, wejść do królestwa Bożego!
25 Why, it is easier for a camel to go through a needle's eye than for a rich man to enter the Kingdom of God."
Łatwiej bowiem jest wielbłądowi przejść przez ucho igielne, niż bogatemu wejść do królestwa Bożego.
26 "Who then can be saved?" exclaimed the hearers.
Wtedy ci, którzy to słyszeli, mówili: Któż więc może być zbawiony?
27 "Things impossible with man," He replied, "are possible with God."
A on odpowiedział: Co niemożliwe jest u ludzi, możliwe jest u Boga.
28 Then Peter said, "See, we have given up our homes and have followed you."
Wówczas Piotr powiedział: Oto my opuściliśmy wszystko i poszliśmy za tobą.
29 "I solemnly tell you," replied Jesus, "that there is no one who has left house or wife, or brothers or parents or children, for the sake of God's Kingdom,
On zaś im odpowiedział: Zaprawdę powiadam wam, że nie ma nikogo, kto by opuścił dom, rodziców lub braci, żonę lub dzieci dla królestwa Bożego;
31 Then He drew the Twelve to Him and said, "See, we are going up to Jerusalem, and everything written in the Prophets which refers to the Son of Man will be fulfilled.
Potem wziął ze sobą dwunastu i powiedział do nich: Oto idziemy do Jerozolimy i wypełni się wszystko, co zostało napisane przez proroków o Synu Człowieczym.
32 For He will be given up to the Gentiles, and be mocked, outraged and spit upon.
Będzie bowiem wydany poganom, wyśmiany, zelżony i opluty;
33 They will scourge Him and put Him to death, and on the third day He will rise to life again."
Ubiczują go i zabiją, ale trzeciego dnia zmartwychwstanie.
34 Nothing of this did they understand. The words were a mystery to them, nor could they see what He meant.
Lecz oni nic z tego nie zrozumieli. Te słowa były przed nimi zakryte i nie wiedzieli, o czym była mowa.
35 As Jesus came near to Jericho, there was a blind man sitting by the way-side begging.
A gdy zbliżał się do Jerycha, pewien ślepiec siedział przy drodze i żebrał.
36 He heard a crowd of people going past, and inquired what it all meant.
A usłyszawszy przechodzący tłum, pytał, co się dzieje.
37 "Jesus the Nazarene is passing by," they told him.
I powiedziano mu, że przechodzi Jezus z Nazaretu.
38 Then, at the top of his voice, he cried out, "Jesus, son of David, take pity on me."
Wtedy zawołał: Jezusie, Synu Dawida, zmiłuj się nade mną!
39 Those in front reproved him and tried to silence him; but he continued shouting, louder than ever, "Son of David, take pity on me."
Lecz ci, którzy szli z przodu, gromili go, aby milczał. On jednak jeszcze głośniej wołał: Synu Dawida, zmiłuj się nade mną!
40 At length Jesus stopped and desired them to bring the man to Him; and when he had come close to Him He asked him,
Wtedy Jezus zatrzymał się i kazał go przyprowadzić do siebie. A gdy się zbliżył, zapytał go:
41 "What shall I do for you?" "Sir," he replied, "let me recover my sight."
Co chcesz, abym ci uczynił? A on odpowiedział: Panie, żebym przejrzał.
42 "Recover your sight," said Jesus: "your faith has cured you."
Jezus mu powiedział: Przejrzyj, twoja wiara cię uzdrowiła.
43 No sooner were the words spoken than the man regained his sight and followed Jesus, giving glory to God; and all the people, seeing it, gave praise to God.
Zaraz też odzyskał wzrok i szedł za nim, wielbiąc Boga. A wszyscy ludzie, widząc to, oddawali chwałę Bogu.
