John 11
1 Now a certain man, named Lazarus, of Bethany, was lying ill-- Bethany being the village of Mary and her sister Martha.
A był chory pewien [człowiek], Łazarz z Betanii, z miasteczka Marii i jej siostry Marty.
2 (It was the Mary who poured the perfume over the Lord and wiped His feet with her hair, whose brother Lazarus was ill.)
A to była ta Maria, która namaściła Pana maścią i wycierała jego nogi swoimi włosami. Jej to brat, Łazarz, chorował.
3 So the sisters sent to Him to say, "Master, he whom you hold dear is ill."
Siostry więc posłały do niego [wiadomość]: Panie, oto ten, którego miłujesz, choruje.
4 Jesus received the message and said, "This illness is not to end in death, but is to promote the glory of God, in order that the Son of God may be glorified by it."
A gdy Jezus to usłyszał, powiedział: Ta choroba nie jest na śmierć, ale na chwałę Bożą, aby przez nią był uwielbiony Syn Boży.
5 Now Jesus loved Martha, and her sister, and Lazarus.
Jezus zaś miłował Martę i jej siostrę, i Łazarza.
6 When, however, He heard that Lazarus was ill, He still remained two days in that same place.
A gdy usłyszał, że choruje, został jeszcze dwa dni w miejscu, w którym przebywał.
7 Then, after that, He said to the disciples, "Let us return to Judaea."
Lecz potem powiedział do swoich uczniów: Chodźmy znowu do Judei.
8 "Rabbi," exclaimed the disciples, "the Jews have just been trying to stone you, and do you think of going back there again?"
Uczniowie mu powiedzieli: Mistrzu, Żydzi dopiero co usiłowali cię ukamienować, a znowu tam idziesz?
9 "Are there not twelve hours in the day?" replied Jesus. "If any one walks in the daytime, he does not stumble--because he sees the light of this world.
Jezus odpowiedział: Czyż dzień nie ma dwunastu godzin? Jeśli ktoś chodzi we dnie, nie potknie się, bo widzi światłość tego świata.
10 But if a man walks by night, he does stumble, because the light is not in him."
A jeśli ktoś chodzi w nocy, potknie się, bo nie ma w nim światłości.
11 He said this, and afterwards He added, "Our friend Lazarus is sleeping, but I will go and wake him."
To powiedział, a potem dodał: Łazarz, nasz przyjaciel, śpi, ale idę, aby obudzić go ze snu.
12 "Master," said the disciples, "if he is asleep he will recover."
Wtedy jego uczniowie powiedzieli: Panie, jeśli śpi, będzie zdrowy.
13 Now Jesus had spoken of his death, but they thought He referred to the rest taken in ordinary sleep.
Ale Jezus mówił o jego śmierci, lecz oni myśleli, że mówił o zaśnięciu [zwykłym] snem.
14 So then He told them plainly,
Wówczas Jezus powiedział im otwarcie: Łazarz umarł.
15 "Lazarus is dead; and for your sakes I am glad I was not there, in order that you may believe. But let us go to him."
I ze względu na was raduję się, że mnie tam nie było, abyście uwierzyli. Ale chodźmy do niego.
16 "Let us go also," Thomas, the Twin, said to his fellow disciples, "that we may die with him."
Wtedy Tomasz, zwany Didymos, powiedział do współuczniów: Chodźmy i my, aby z nim umrzeć.
17 On His arrival Jesus found that Lazarus had already been three days in the tomb.
Kiedy Jezus przyszedł, zastał go już cztery dni leżącego w grobie.
18 Bethany was near Jerusalem, the distance being a little less than two miles;
A Betania była niedaleko Jerozolimy, [w odległości] około piętnastu stadiów.
19 and a considerable number of the Jews were with Martha and Mary, having come to express sympathy with them on the death of their brother.
A wielu Żydów przyszło do Marty i Marii, aby je pocieszyć po [stracie] brata.
20 Martha, however, as soon as she heard the tidings, "Jesus is coming," went to meet Him; but Mary remained sitting in the house.
Gdy Marta usłyszała, że Jezus nadchodzi, wybiegła mu naprzeciw. Ale Maria siedziała w domu.
21 So Martha came and spoke to Jesus. "Master, if you had been here," she said, "my brother would not have died.
I powiedziała Marta do Jezusa: Panie, gdybyś tu był, mój brat by nie umarł.
22 And even now I know that whatever you ask God for, God will give you."
Ale i teraz wiem, że Bóg da tobie, o cokolwiek go poprosisz.
23 "Your brother shall rise again," replied Jesus.
Jezus jej odpowiedział: Twój brat zmartwychwstanie.
24 "I know," said Martha, "that he will rise again at the resurrection, on the last day."
Marta mu powiedziała: Wiem, że zmartwychwstanie przy zmartwychwstaniu w dniu ostatecznym.
25 "I am the Resurrection and the Life," said Jesus; "he who believes in me, even if he has died, he shall live;
I powiedział do niej Jezus: Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem. Kto we mnie wierzy, choćby i umarł, będzie żył.
26 and every one who is living and is a believer in me shall never, never die. Do you believe this?" (aiōn g165)
A każdy, kto żyje i wierzy we mnie, nigdy nie umrze. Czy wierzysz w to? (aiōn g165)
27 "Yes, Master," she replied; "I thoroughly believe that you are the Christ, the Son of God, who was to come into the world."
Odpowiedziała mu: Tak, Panie. Ja uwierzyłam, że ty jesteś Chrystusem, Synem Bożym, który miał przyjść na świat.
28 After saying this, she went and called her sister Mary privately, telling her, "The Rabbi is here and is asking for you."
A to powiedziawszy, poszła i potajemnie zawołała swoją siostrę Marię, i powiedziała: Jest tu Nauczyciel i woła cię.
29 So she, on hearing that, rose up quickly to go to Him.
Gdy tylko ona to usłyszała, zaraz wstała i poszła do niego.
30 Now Jesus was not yet come into the village, but was still at the place where Martha had met Him.
A Jezus jeszcze nie wszedł do miasteczka, lecz był na tym miejscu, gdzie Marta wyszła mu naprzeciw.
31 So the Jews who were with Mary in the house sympathizing with her, when they saw that she had risen hastily and had gone out, followed her, supposing that she was going to the tomb to weep aloud there.
Wtedy Żydzi, którzy byli z nią w domu i pocieszali ją, widząc, że Maria szybko wstała i wyszła, poszli za nią, mówiąc: Idzie do grobu, aby tam płakać.
32 Mary then, when she came to Jesus and saw Him, fell at His feet and exclaimed, "Master, if you had been here, my brother would not have died."
A gdy Maria przyszła tam, gdzie był Jezus, ujrzała go, przypadła mu do nóg i powiedziała: Panie, gdybyś tu był, mój brat by nie umarł.
33 Seeing her weeping aloud, and the Jews in like manner weeping who had come with her, Jesus, curbing the strong emotion of His spirit,
Kiedy Jezus zobaczył ją płaczącą i płaczących Żydów, którzy z nią przyszli, rozrzewnił się w duchu i zasmucił się.
34 though deeply troubled, asked them, "Where have you laid him?" "Master, come and see," was their reply.
I zapytał: Gdzie go położyliście? Odpowiedzieli mu: Panie, chodź i zobacz.
35 Jesus wept.
I Jezus zapłakał.
36 "See how dear he held him," said the Jews.
Wtedy Żydzi powiedzieli: Patrzcie, jak go miłował.
37 But others of them asked, "Was this man who opened the blind man's eyes unable to prevent this man from dying?"
A niektórzy z nich mówili: Czyż ten, który otworzył oczy ślepego, nie mógł sprawić, aby on nie umarł?
38 Jesus, however, again restraining His strong feeling, came to the tomb. It was a cave, and a stone had been laid against the mouth of it.
Jezus zaś [ponownie] się rozrzewnił i przyszedł do grobu. Była to jaskinia, a u jej [wejścia] był położony kamień.
39 "Take away the stone," said Jesus. Martha, the sister of the dead man, exclaimed, "Master, by this time there is a foul smell; for it is three days since he died."
I powiedział Jezus: Usuńcie ten kamień. Powiedziała do niego Marta, siostra zmarłego: Panie, już cuchnie, bo od czterech dni [leży] w grobie.
40 "Did I not promise you," replied Jesus, "that if you believe, you shall see the glory of God?"
Jezus jej rzekł: Czyż nie powiedziałem ci, że jeśli uwierzysz, ujrzysz chwałę Bożą?
41 So they removed the stone. Then Jesus lifted up His eyes and said, "Father, I thank Thee that Thou hast heard me.
Wtedy usunęli kamień [z miejsca], gdzie był położony zmarły. Jezus zaś podniósł oczy w górę i powiedział: Ojcze, dziękuję ci, że mnie wysłuchałeś.
42 I know that Thou always hearest me; but for the sake of the crowd standing round I have said this--that they may believe that Thou didst send me."
A ja wiedziałem, że mnie zawsze wysłuchujesz, ale powiedziałem to ze względu na stojących wokoło ludzi, aby uwierzyli, że ty mnie posłałeś.
43 After speaking thus, He called out in a loud voice, "Lazarus, come out."
Gdy to powiedział, zawołał donośnym głosem: Łazarzu, wyjdź na zewnątrz!
44 The dead man came out, his hands and feet wrapped in cloths, and his face wrapped round with a towel. "Untie him," said Jesus, "and let him go free."
I wyszedł ten, który umarł, mając ręce i nogi powiązane opaskami, a twarz obwiązaną chustką. Powiedział do nich Jezus: Rozwiążcie go i pozwólcie mu odejść.
45 Thereupon a considerable number of the Jews--namely those who had come to Mary and had witnessed His deeds--became believers in Him;
Wielu więc z Żydów, którzy przyszli do Marii i widzieli to, czego Jezus dokonał, uwierzyło w niego.
46 though some of them went off to the Pharisees and told them what He had done.
Lecz niektórzy z nich odeszli do faryzeuszy i powiedzieli im, co Jezus uczynił.
47 Therefore the High Priests and the Pharisees held a meeting of the Sanhedrin. "What steps are we taking?" they asked one another; "for this man is performing a great number of miracles.
Wtedy naczelni kapłani i faryzeusze zebrali się na naradę i mówili: Co zrobimy? Bo ten człowiek czyni wiele cudów.
48 If we leave him alone in this way, everybody will believe in him, and the Romans will come and blot out both our city and our nation."
Jeśli go tak zostawimy, wszyscy uwierzą w niego i przyjdą Rzymianie, i zabiorą [nam] to nasze miejsce i naród.
49 But one of them, named Caiaphas, being High Priest that year, said, "You know nothing about it.
A jeden z nich, Kajfasz, który był tego roku najwyższym kapłanem, powiedział do nich: Wy nic nie wiecie;
50 You do not reflect that it is to your interest that one man should die for the people rather than the whole nation perish."
I nie bierzecie pod uwagę, że pożyteczniej jest dla nas, żeby jeden człowiek umarł za lud, a żeby cały ten naród nie zginął.
51 It was not as a mere man that he thus spoke. But being High Priest that year he was inspired to declare that Jesus was to die for the nation,
A nie mówił tego sam od siebie, ale będąc tego roku najwyższym kapłanem, prorokował, że Jezus miał umrzeć za ten naród;
52 and not for the nation only, but in order to unite into one body all the far-scattered children of God.
A nie tylko za ten naród, ale też [po to], aby zgromadzić w jedno rozproszone dzieci Boże.
53 So from that day forward they planned and schemed in order to put Him to death.
Od tego więc dnia naradzali się wspólnie [nad tym], aby go zabić.
54 Therefore Jesus no longer went about openly among the Jews, but He left that neighbourhood and went into the district near the Desert, to a town called Ephraim, and remained there with the disciples.
A Jezus już nie chodził jawnie wśród Żydów, ale odszedł stamtąd do krainy, która leży w pobliżu pustyni, do miasta zwanego Efraim, i tam mieszkał ze swoimi uczniami.
55 The Jewish Passover was coming near, and many from that district went up to Jerusalem before the Passover, to purify themselves.
A zbliżała się Pascha żydowska. I wielu z tej okolicy szło do Jerozolimy przed Paschą, aby się oczyścić.
56 They therefore looked out for Jesus, and asked one another as they stood in the Temple, "What do you think? --will he come to the Festival at all?"
Szukali Jezusa i stojąc w świątyni, mówili jedni do drugich: Czy myślicie, że nie przyjdzie na święto?
57 Now the High Priests and the Pharisees had issued orders that if any one knew where He was, he should give information, so that they might arrest Him.
A naczelni kapłani i faryzeusze wydali nakaz, [aby], jeśli ktoś się dowie, gdzie jest, oznajmił [to], żeby go [mogli] schwytać.
