Acts 19
1 During the stay of Apollos in Corinth, Paul, after passing through the inland districts, came to Ephesus, where he found a few disciples.
Ug samtang didto si Apolos sa Corinto, si Pablo, tapus niya malatas ang mga kayutaan sa ibabaw, nahiabut sa Efeso diin iyang gikahibalag ang pipila ka mga tinun-an.
2 "Did you receive the Holy Spirit when you first believed?" he asked them. "No," they replied, "we did not even hear that there is a Holy Spirit."
Ug siya miingon kanila, "Nakadawat ba kamo sa Espiritu Santo sa diha nga mitoo na kamo?" Ug sila miingon kaniya, "Wala. Wala man gani kami makadungog nga aduna diay Espiritu Santo."
3 "Into what then were you baptized?" he asked. "Into John's baptism," they replied.
Ug siya nangutana kanila, "Ngadto ba diay sa unsa ang pagbautismo kaninyo?" Sila mitubag kaniya, "Ngadto sa bautismo ni Juan."
4 "John," he said, "administered a baptism of repentance, bidding the people believe on One who was to come after him; namely, on Jesus."
Ug si Pablo miingon, "Si Juan nagbautismo sa bautismo sa paghinulsol, nga nag-agda sa katawhan sa pagsalig niadtong moabut sa ulahi kaniya, sa ato pa, kang Jesus."
5 On hearing this, they were baptized into the name of the Lord Jesus;
Ug sa ilang pagkadungog niini, sila gipangbautismohan sa ngalan sa Ginoong Jesus.
6 and when Paul laid his hands upon them, the Holy Spirit came on them, and they began to speak in tongues and to prophesy.
Ug sa napandongan na sila ni Pablo sa iyang mga kamot, ang Espiritu Santo mikunsad kanila, ug sila nanagpanulti sa laing mga pinulongan ug nanaghimog mga profesiya.
7 They numbered in all about twelve men.
Ug silang tanan mga napulo ug duha ka tawo.
8 Afterwards he went into the synagogue. There for three months he continued to preach fearlessly, explaining in words which carried conviction the truths which concern the Kingdom of God.
Ug si Pablo miadto sa sinagoga, ug sulod sa tulo ka bulan siya nagsultihan didto sa walay kokahadlok, nga nangatarungan ug nagpatoo kanila mahitungod sa gingharian sa Dios.
9 But some grew obstinate in unbelief and spoke evil of the new faith before all the congregation. So Paul left them, and, taking with him those who were disciples, held discussions daily in Tyrannus's lecture-hall.
Apan sa diha nga ang pipila ka tawo nagpatig-a man gayud ug wala motoo, nga sa atubangan sa katawhan nagsulti na hinoog dautan mahitungod sa maong Dalan, kanila mitalikod siya dala ang mga tinun-an uban kaniya, ug didto na siya magsultihan sa matag-adlaw sa hawanan sa balay ni Tirano, gikan sa napulog usa ang takna sa buntag hangtud sa ikaupat ang takna sa hapon.
10 This went on for two years, so that all the inhabitants of the province of Asia, Jews as well as Greeks, heard the Lord's Message.
Ug kini nagpadayon sulod sa duha ka tuig, nga tungod niana nakadungog sa pulong sa Ginoo ang tanang nanagpuyo sa Asia, mga Judio ug mga Gresyanhon.
11 God also brought about extraordinary miracles through Paul's instrumentality.
Ug ang Dios naghimog dagkung mga milagro pinaagi sa mga kamot ni Pablo,
12 Towels or aprons, for instance, which Paul had handled used to be carried to the sick, and they recovered from their ailments, or the evil spirits left them.
nga tungod niana ang mga masakiton gipanagdad-an ug mga panyo o mga tapis nga nahidapat sa lawas ni Pablo, ug sila nangaayo sa ilang mga sakit ug namahawa kanila ang mga espiritu nga dautan.
13 But there were also some wandering Jewish exorcists who undertook to invoke the name of Jesus over those who had the evil spirits, saying, "I command you by that Jesus whom Paul preaches."
Ug unya dihay mga nanaglibod sa pagpanghingilin ug mga yawa, mga Judio nga misulay sa paglitok sa ngalan sa Ginoong Jesus alang sa mga nanagbaton sa mga espiritu nga dautan, sa paglitok nga nag-ingon, "Ako magasugo kaninyo pinaagi nianang Jesus nga ginamantala ni Pablo."
14 There were seven sons of one Sceva, a Jew of high-priestly family, who were doing this.
Ug nanaghimo niini ang pito ka mga lalaking anak ni Esceva, usa ka labawng sacerdote nga Judio.
15 "Jesus I know," the evil spirit answered, "and Paul I have heard of, but who are you?"
Apan ang espiritu nga dautan mitubag kanila, "Kang Jesus nakaila ako ug kang Pablo nakaila ako; apan kamo, si kinsa man kamo?"
16 And the man in whom the evil spirit was sprang on two of them, over-mastered them both, and treated them with such violence, that they fled from the house stripped of their clothes and wounded.
Ug giluksoan sila sa tawo nga gipuy-an sa espiritu nga dautan, ug iyang gidaug silang tanan, ug gibuntog sila, nga tungod niana, sa pagpanalagan na nila gikan niadtong balaya, sila mga hubo ug mga samaran.
17 All the people of Ephesus, Jews as well as Greeks, came to know of this. There was widespread terror, and they began to hold the name of the Lord Jesus in high honour.
Ug kini nahibaloan sa tanang nanagpuyo sa Efeso, mga Judio ug mga Gresyanhon; ug silang tanan giabut ug kahadlok; ug gipakadaku ang ngalan sa Ginoong Jesus.
18 Many also of those who believed came confessing without reserve what their conduct had been,
Daghan usab sa mga nanagpanoo na nangabut, nanagtug-an ug nanagbutyag sa ilang mga binuhatan kanhi.
19 and not a few of those who had practised magical arts brought their books together and burnt them in the presence of all. The total value was reckoned and found to be 50,000 silver coins.
Ug daghan sa mga naghimog mga pagpanglamat kanhi, mipundok sa ilang mga basahon ug kini ilang gisunog sa atubangan sa tanan; ug ilang gikuwenta ang bili niining tanan ug ilang nasuta nga kini mikabat sa kalim-an ka libo ka mga salapi.
20 Thus mightily did the Lord's Message spread and triumph!
Ug sa ingon nga paagi ang pulong sa Ginoo mikaylap ug nagmadaugon.
21 When matters had reached this point, Paul decided in his own mind to travel through Macedonia and Greece, and go to Jerusalem. "After that," he said, "I must also see Rome."
Ug unya tapus niining maong mga hitabo, gilaraw ni Pablo diha sa Espiritu ang pag-agi sa Macedonia ug sa Acaya, ug sa pag-adto sa Jerusalem, nga nag-ingon, "Gikan didto kinahanglan duawon ko usab ang Roma."
22 But he sent two of his assistants, Timothy and Erastus, to Macedonia, while he himself remained for a while in Roman Asia.
Ug iyang gipaadto sa Macedonia ang duha sa iyang mga katabang, si Timoteo ug si Erasto, samtang siya nagpabilin pa una didto sa Asia.
23 Now just at that time there arose no small commotion about the new faith.
Ug niadtong panahona nahitabo ang dili diyutayng kaguliyang mahitungod sa Dalan.
24 There was a certain Demetrius, a silversmith, who made miniature silver sanctuaries of Diana, a business which brought great gain to the mechanics in his employ.
Kay dihay tawo nga ginganlan si Demetrio, usa ka platiro nga namuhat ug mga salapi nga urna nga hulad sa simbahan ni Artemisa, ug kini hingsapian pag-ayo sa iyang mga mananalsal.
25 He called his workmen together, and others who were engaged in similar trades, and said to them, "You men well know that our prosperity depends on this business of ours;
Ug kini sila iyang gipatigum uban sa mga mamumoo nga samag bulohaton, ug kanila miingon siya, "Mga tawo, kamo nasayud nga gikan niining maong patigayon kita nakabaton sa atong bahandi.
26 and you see and hear that, not in Ephesus only but throughout almost the whole province of Asia, this fellow Paul has led away a vast number of people by inducing them to believe that they are not gods at all that are made by men's hands.
Ug kamo nakakita ug nakadungog nga dili lamang dinhi ra sa Efeso kondili hapit sa tibuok Asia, daghan ang mga tawo nga gipangdani ug gipahisalaag niini ni Pablo, nga nag-ingon nga kono ang mga dios nga hinimog mga kamot dili mga dios.
27 There is danger, therefore, not only that this our trade will become of no account, but also that the temple of the great goddess Diana will fall into utter disrepute, and that before long she will be actually deposed from her majestic rank--she who is now worshipped by the whole province of Asia; nay, by the whole world."
Ug namiligro dili lamang nga mahimong talamayon kining atong patigayon, kondili usab nga magawala na lamang unyay hinungdan ang templo sa dakung diosa nga si Artemisa, ug nga tingali gani hinoon mapukan na lamang siya gikan sa iyang kahalangdon, siya nga karon ginasimba sa tibuok Asia ug sa kalibutan."
28 After listening to this harangue, they became furiously angry and kept calling out, "Great is the Ephesian Diana!"
Ug sa ilang pagkadungog niini sila nasilag ug naninggit, "Dakuan ang Artemisa sa mga taga-Efeso!"
29 The riot and uproar spread through the whole city, till at last with one accord they rushed into the Theatre, dragging with them Gaius and Aristarchus, two Macedonians who were fellow travellers with Paul.
Ug ang siyudad napuno sa kagubot; ug sila nagdungan sa pagpanalagan ngadto sa sulod sa tiyatro, nga nanagtaral kang Gayo ug kang Aristarco, ang mga taga-Macedonia nga mga kauban ni Pablo sa panaw.
30 Then Paul would have liked to go in and address the people, but the disciples would not let him do so.
Ug si Pablo buot unta moadto ipon sa katilingban, apan gidid-an siya sa mga tinun-an;
31 A few of the public officials, too, who were friendly to him, sent repeated messages entreating him not to venture into the Theatre.
ug ang pipila usab sa mga punoan sa Asia nga iyang mga higala, nagsugo ngadto kaniya sa paghangyo nga dili unta niya pangahasan ang pagsulod sa tiyatro.
32 The people, meanwhile, kept shouting, some one thing and some another; for the assembly was all uproar and confusion, and the greater part had no idea why they had come together.
Ug ang mga tawo nagsinggitay, ang pipila mao kini ang singgit ug ang uban mao kadto; kay ang katilingban ugod nagkaguliyang na man, ug ang kadaghanan kanila wala gani makasabut nganong nagkatigum sila.
33 Then some of the people crowded round Alexander, whom the Jews had pushed forward; and Alexander, motioning with his hand to get silence, was prepared to make a defence to the people.
Ug ang pipila ka tawo sa panon mihatag ug mga tugon kang Alejandro, ang gitudlo sa mga Judio sa pagpangatubang. Ug si Alejandro misinyas sa iyang kamot, buot untang mosulti sa pagpanalipod diha sa atubangan sa katawhan.
34 No sooner, however, did they see that he was a Jew, than there arose from them all one roar of shouting, lasting about two hours. "Great is the Ephesian Diana," they said.
Apan sa ilang pagkamatikod nga siya Judio man diay, sulod sa mga duha ka takna silang tanan nanagsinggit sa usa ka tingog nga nag-ingon, "Dakuan ang Artemisa sa mga taga-Efeso!"
35 At length the Recorder quieted them down. "Men of Ephesus," he said, "who is there of all mankind that needs to be told that the city of Ephesus is the guardian of the temple of the great Diana and of the image which fell down from Zeus?
Ug sa diha nga ang kalihim sa lungsod nakapahilum na sa katawhan, siya miingon kanila, "Mga tawo sa Efeso, kinsa ba ugod nga tawhana ang wala masayud nga ang siyudad sa mga taga-Efeso mao ang magbabantay sa templo sa dakung Artemisa ug sa larawan nga natagak gikan sa langit?
36 These facts, then, being unquestioned, it becomes you to maintain your self-control and not act recklessly.
Ug kay dili man malalis kining mga butanga, kinahanglan nga magpakahilum kamo ug dili magpatakag buhat ug bisan unsa.
37 For you have brought these men here, who are neither robbers of temples nor blasphemers of our goddess.
Kay inyong gipanagtaral dinhi kining mga tawhana nga wala manamastamas sa mga templo ug wala magpasipala sa atong diosa.
38 If, however, Demetrius and the mechanics who support his contention have a grievance against any one, there are Assize-days and there are Proconsuls: let the persons interested accuse one another.
Busa, kon ugaling si Demetrio ug ang iyang mga kaubang mananalsal aduna may sumbong batok kang bisan kinsa, anaa ang mga hukmanan nga binuksan, ug anaay mga gobernador; pakihaa sila, ang usa sa usa.
39 But if you desire anything further, it will have to be settled in the regular assembly.
Hinoon, kon kamo aduna may uban pang mga sumbong, kini mahusay sa nabatasang tigum sa katilingban.
40 For in connexion with to-day's proceedings there is danger of our being charged with attempted insurrection, there having been no real reason for this riot; nor shall we be able to justify the behaviour of this disorderly mob."
Kay sa pagkatinuod kita lagmit nga ikasumbong nga nanaghimog kagubot niining adlawa, sanglit wala man kitay ikapakitang hinungdan nga ikapakamatarung niining maong kaguliyang."
41 With these words he dismissed the assembly.
Ug sa nakasulti na siya niini, iyang gipapauli ang katilingban.
