Proverbs 6

1 My son, if thou art surety for thy friend, [if] thou hast stricken thy hand with a stranger,

۱ ای پسرم، اگر برای همسایه خود ضامن شده، و به جهت شخص بیگانه دست داده باشی،

2 Thou art snared with the words of thy mouth, thou art taken with the words of thy mouth.

۲ و از سخنان دهان خود در دام افتاده، و ازسخنان دهانت گرفتار شده باشی،

3 Do this now, my son, and deliver thyself, when thou art come into the hand of thy friend; go, humble thyself, and make sure thy friend.

۳ پس‌ای پسرمن، این را بکن و خویشتن را رهایی ده چونکه به‌دست همسایه ات افتاده‌ای. برو و خویشتن رافروتن ساز و از همسایه خود التماس نما.

4 Give not sleep to thy eyes, nor slumber to thy eyelids.

۴ خواب را به چشمان خود راه مده، و نه پینکی رابه مژگان خویش.

5 Deliver thyself as a roe from the hand [of the hunter], and as a bird from the hand of the fowler.

۵ مثل آهو خویشتن را از کمندو مانند گنجشک از دست صیاد خلاص کن.

6 Go to the ant, thou sluggard; consider her ways, and be wise:

۶ ‌ای شخص کاهل نزد مورچه برو، و درراههای او تامل کن و حکمت را بیاموز،

7 Which having no guide, overseer, or ruler,

۷ که وی را پیشوایی نیست و نه سرور و نه حاکمی.

8 Provideth her provisions in the summer, [and] gathereth her food in the harvest.

۸ اماخوراک خود را تابستان مهیا می‌سازد و آذوقه خویش را در موسم حصاد جمع می‌کند.

9 How long wilt thou sleep, O sluggard? when wilt thou arise out of thy sleep?

۹ ‌ای کاهل، تا به چند خواهی خوابید و از خواب خودکی خواهی برخاست؟

10 [Yet] a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep:

۱۰ اندکی خفت و اندکی خواب، و اندکی بر هم نهادن دستها به جهت خواب.

11 So shall thy poverty come as one that traveleth, and thy want as an armed man.

۱۱ پس فقر مثل راهزن بر تو خواهد آمد، و نیازمندی بر تو مانند مرد مسلح.

12 A naughty person, a wicked man, walketh with a froward mouth.

۱۲ مرد لئیم و مرد زشت خوی، با اعوجاج دهان رفتار می‌کند.

13 He winketh with his eyes, he speaketh with his feet, he teacheth with his fingers;

۱۳ با چشمان خود غمزه می‌زند و با پایهای خویش حرف می‌زند. باانگشتهای خویش اشاره می‌کند.

14 Frowardness [is] in his heart, he deviseth mischief continually; he soweth discord.

۱۴ در دلش دروغها است و پیوسته شرارت را اختراع می‌کند. نزاعها را می‌پاشد.

15 Therefore shall his calamity come suddenly; suddenly shall he be broken without remedy.

۱۵ بنابراین مصیبت بر او ناگهان خواهد آمد. در لحظه‌ای منکسر خواهد شد وشفا نخواهد یافت.

16 These six [things] doth the LORD hate: yes, seven [are] an abomination to him:

۱۶ شش چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد، بلکه هفت چیز که نزد جان وی مکروه است.

17 A proud look, a lying tongue, and hands that shed innocent blood.

۱۷ چشمان متکبر و زبان دروغگو، ودستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزد.

18 A heart that deviseth wicked imaginations, feet that are swift in running to mischief,

۱۸ دلی که تدابیر فاسد را اختراع می‌کند. پایهایی که درزیان کاری تیزرو می‌باشند.

19 A false witness [that] speaketh lies, and him that soweth discord among brethren.

۱۹ شاهد دروغگو که به کذب متکلم شود. و کسی‌که در میان برادران نزاعها بپاشد.

20 My son, keep thy father's commandment, and forsake not the law of thy mother:

۲۰ ‌ای پسر من اوامر پدر خود را نگاه دار وتعلیم مادر خویش را ترک منما.

21 Bind them continually upon thy heart, [and] tie them about thy neck.

۲۱ آنها را بر دل خود دائم ببند، و آنها را بر گردن خویش بیاویز.

22 When thou goest, it shall lead thee; when thou sleepest, it shall keep thee; and [when] thou awakest, it shall talk with thee.

۲۲ حینی که به راه می‌روی تو را هدایت خواهد نمود، و حینی که می‌خوابی بر تو دیده بانی خواهد کرد، و وقتی که بیدار شوی با تو مکالمه خواهد نمود.

23 For the commandment [is] a lamp; and the law [is] light; and reproofs of instruction [are] the way of life:

۲۳ زیرا که احکام (ایشان ) چراغ وتعلیم (ایشان ) نور است، و توبیخ تدبیرآمیز طریق حیات‌است.

24 To keep thee from the evil woman, from the flattery of the tongue of a strange woman.

۲۴ تا تو را از زن خبیثه نگاه دارد، و ازچاپلوسی زبان زن بیگانه.

25 Lust not after her beauty in thy heart; neither let her take thee with her eyelids.

۲۵ در دلت مشتاق جمال وی مباش، و از پلکهایش فریفته مشو،

26 For by means of a lewd woman [a man is brought] to a piece of bread: and the adulteress will hunt for the precious life.

۲۶ زیرا که به‌سبب زن زانیه، شخص برای یک قرص نان محتاج می‌شود، و زن مرد دیگر، جان گرانبها را صید می‌کند.

27 Can a man take fire in his bosom, and his clothes not be burned?

۲۷ آیا کسی آتش را درآغوش خود بگیرد و جامه‌اش سوخته نشود؟

28 Can one go upon hot coals, and his feet not be burned?

۲۸ یا کسی بر اخگرهای سوزنده راه رود وپایهایش سوخته نگردد؟

29 So he that goeth in to his neighbor's wife; whoever toucheth her shall not be innocent.

۲۹ همچنین است کسی‌که نزد زن همسایه خویش داخل شود، زیرا هر‌که او را لمس نماید بی‌گناه نخواهد ماند.

30 [Men] do not despise a thief, if he stealeth to satisfy his soul when he is hungry;

۳۰ دزد را اهانت نمی کنند اگر دزدی کند تاجان خود را سیر نماید وقتی که گرسنه باشد.

31 But [if] he is found, he shall restore seven-fold; he shall give all the substance of his house.

۳۱ لیکن اگر گرفته شود، هفت چندان رد خواهدنمود و تمامی اموال خانه خود را خواهد داد.

32 [But] whoever committeth adultery with a woman lacketh understanding: he [that] doeth it destroyeth his own soul.

۳۲ اما کسی‌که با زنی زنا کند، ناقص العقل است وهر‌که چنین عمل نماید، جان خود را هلاک خواهد ساخت.

33 A wound and dishonor shall he get; and his reproach shall not be wiped away.

۳۳ او ضرب و رسوایی خواهدیافت، و ننگ او محو نخواهد شد.

34 For jealousy [is] the rage of a man: therefore he will not spare in the day of vengeance.

۳۴ زیرا که غیرت، شدت خشم مرد است و در روز انتقام، شفقت نخواهد نمود.

35 He will not regard any ransom; neither will he rest content, though thou givest many gifts.

۳۵ بر هیچ کفاره‌ای نظرنخواهد کرد و هر‌چند عطایا را زیاده کنی، قبول نخواهد نمود.