Proverbs 30
1 The words of Agur the son of Jakeh, [even] the prophecy: the man spoke to Ithiel, even to Ithiel and Ucal,
Te są słowa Agóra, syna Jakiego, i zebranie mów tegoż męża do Ityjela, do Ityjela i Uchala.
2 Surely I [am] more brutish than [any] man, and have not the understanding of a man.
Zaistem jest głupszy nad innych, a rozumu człowieczego nie mam.
3 I neither learned wisdom, nor have the knowledge of the holy.
I nie nauczyłem się mądrości, a umiejętności świętych nie umiem.
4 Who hath ascended into heaven, or descended? who hath gathered the wind in his fists? who hath bound the waters in a garment? who hath established all the ends of the earth? what [is] his name, and what [is] his son's name, if thou canst tell?
Któż wstąpił na niebo, i zasię zstąpił? któż zgromadził wiatr do garści swych? Któż zagarnął wody do szaty swej? któż utwierdził wszystkie kończyny ziemi? Cóż za imię jego? i co za imię syna jego? Wieszże?
5 Every word of God [is] pure: he [is] a shield to them that put their trust in him.
Wszelka mowa Boża jest czysta; on jest tarczą tym, którzy ufają w nim.
6 Add thou not to his words, lest he reprove thee, and thou be found a liar.
Nie przydawaj do słów jego, aby cię nie karał, a byłbyś znaleziony w kłamstwie.
7 Two [things] have I required of thee; deny [them] not to me before I die:
Dwóch rzecz żądam od ciebie, nie odmawiajże mi pierwej niż umrę.
8 Remove far from me vanity and lies; give me neither poverty nor riches; feed me with food convenient for me:
Marność i słowo kłamliwe oddal odemnie; ubóstwa i bogactwa nie dawaj mi; żyw mię tylko pokarmem według potrzeby mojej;
9 Lest I be full, and deny [thee], and say, Who [is] the LORD? or lest I be poor, and steal, and take the name of my God [in vain].
Abym snać nasyconym będąc nie zaprzał się ciebie, i nie rzekł: Któż jest Pan? Albo zubożawszy żebym nie kradł, i nie brał nadaremno imienia Boga mego.
10 Accuse not a servant to his master, lest he curse thee, and thou be found guilty.
Nie podwodź na sługę przed Panem jego, być snać nie złorzeczył, a ty abyś nie zgrzeszył.
11 [There is] a generation [that] curseth their father, and doth not bless their mother.
Jest rodzaj, który ojcu swemu złorzeczy, a matce swojej nie błogosławi.
12 [There is] a generation [that are] pure in their own eyes, and [yet] are not washed from their filthiness.
Jest rodzaj, który się zda sobie być czystym, choć od plugastwa swego nie jest omyty.
13 [There is] a generation, O how lofty are their eyes! and their eyelids are lifted up.
Jest rodzaj, którego są wyniosłe oczy, i powieki jego wywyższone są.
14 [There is] a generation, whose teeth [are as] swords, and their jaw-teeth [as] knives, to devour the poor from off the earth, and the needy from [among] men.
Jest rodzaj, którego zęby są jako miecze, a trzonowe zęby jego jako noże na pożarcie ubogich na ziemi, a nędzników między ludźmi.
15 The horse-leech hath two daughters, [crying], Give, give. There are three [things that] are never satisfied, [yes], four [things] say not, [It is] enough:
Pijawka ma dwie córki, które mówią: Przynieś, przynieś. Trzy rzeczy są, które nie bywają nasycone, owszem cztery, które nie mówią: Dosyć.
16 The grave; and the barren womb; the earth [that] is not filled with water; and the fire [that] saith not, [It is] enough. (Sheol h7585)
Grób, i żywot niepłodny, ziemia też nie bywa nasycona wodą, a ogień nie mówi: Dosyć. (Sheol h7585)
17 The eye [that] mocketh at [its] father, and despiseth to obey [its] mother, the ravens of the valley shall pick it out, and the young eagles shall eat it.
Oko, które się naśmiewa z ojca, i wzgardza posłuszeństwem macierzyńskiem, wykłują kruki u potoków, i orlęta je wyjedzą.
18 There are three [things which] are too wonderful for me, yes, four which I know not:
Te trzy rzeczy są ukryte przedemną, owszem cztery, których nie wiem:
19 The way of an eagle in the air; the way of a serpent upon a rock; the way of a ship in the midst of the sea; and the way of a man with a maid.
Drogi orlej na powietrzu, drogi wężowej na skale, drogi okrętowej w pośród morza, i drogi mężowej z panną.
20 Such [is] the way of an adulterous woman; she eateth, and wipeth her mouth, and saith, I have done no wickedness.
Takać jest droga niewiasty cudzołożącej: je, a uciera usta swoje, i mówi: Nie popełniłam złego uczynku.
21 For three [things] the earth is disquieted, and for four [which] it cannot bear:
Dla trzech rzeczy porusza się ziemia, owszem dla czterech, których znieść nie może:
22 For a servant when he reigneth; and a fool when he is filled with food.
Dla sługi, kiedy panuje, i dla głupiego, kiedy się nasyci chleba;
23 For an odious [woman] when she is married; and a handmaid that is heir to her mistress.
Dla przemierzłej niewiasty, kiedy za mąż idzie, i dla dziewki, kiedy dziedziczy po pani swojej.
24 There are four [things which are] little upon the earth, but they [are] very wise:
Teć są cztery rzeczy najmniejsze na ziemi, wszakże są mędrsze nad mędrców:
25 The ants [are] a people not strong, yet they prepare their food in the summer;
Mrówki, huf słaby, które sobie jednak w lecie gotują pokarm swój;
26 The conies [are but] a feeble people, yet they make their houses in the rocks;
Króliki, twór słaby, którzy jednak budują w skale dom swój;
27 The locusts have no king, yet go they forth all of them by bands;
Szarańcze króla nie mają, a wszakże wszystkie hufami wychodzą;
28 The spider taketh hold with her hands, and is in king's palaces.
Pająk rękoma robi, a bywa w pałacach królewskich.
29 There are three [things] which go well, yes, four are comely in going:
Te trzy rzeczy są, które wspaniale chodzą, owszem cztery, które zmężyle chodzą:
30 A lion, [which is] strongest among beasts, and turneth not away for any;
Lew najmocniejszy między zwierzętami, który przed nikim nie ustępuje:
31 A greyhound; a he-goat also; and a king, against whom [there is] no rising up.
Koń na biodrach przepasany, i kozieł, i król, przeciw któremu żaden nie powstaje.
32 If thou hast done foolishly in lifting up thyself, or if thou hast thought evil, [lay] thy hand upon thy mouth.
Jeźliś głupio uczynił, gdyś się wynosił, albo jeźliś źle myślił, połóżże rękę na usta.
33 Surely the churning of milk bringeth forth butter, and the wringing of the nose bringeth forth blood: so the forcing of wrath bringeth forth strife.
Kto tłucze śmietanę, wybija masło; a kto bardzo nos wyciera, wyciska krew; tak kto wzbudza gniew, wszczyna zwadę.
