Proverbs 3
1 My son, forget not my law; but let thy heart keep my commandments;
Anakko, saanmo a liplipatan dagiti bilbilinko, ken tungpalem dagiti sursurok dita pusom,
2 For length of days, and long life, and peace, shall they add to thee.
ta inayonda kenka ti atiddog nga al-aldaw, ken tawtawen ti panagbiag, ken talna.
3 Let not mercy and truth forsake thee: bind them about thy neck; write them upon the table of thy heart:
Saanmo nga ipalubos a panawannaka ti kinapudno ti tulag ken kinamatalek, maiyarig dagitoy iti kwintas nga igalutmo iti tengngedmo, isuratmo dagitoy dita pusom.
4 So shalt thou find favor and good understanding in the sight of God and man.
Iti kasta makasarakkanto iti pabor ken nasayaat a pakasaritaan iti imatang ti Dios ken tao.
5 Trust in the LORD with all thy heart; and lean not to thy own understanding.
Agtalekka kenni Yahweh iti amin a pusom ken saanka nga agtalek iti bukodmo a pannakaawat;
6 In all thy ways acknowledge him, and he will direct thy paths.
iti amin a dalanmo, bigbigem isuna ket palintegennanto dagiti pagnaam.
7 Be not wise in thy own eyes: fear the LORD, and depart from evil.
Saanmo nga ipagarup a masiribka; agbutengka kenni Yahweh ket tallikudam ti kinadakes.
8 It shall be health to thy navel, and marrow to thy bones.
Agbalinto daytoy a pannakapaimbag ti lasagmo ken pannakapapigsa ti bagim.
9 Honor the LORD with thy substance, and with the first-fruits of all thy increase:
Dayawem ni Yahweh iti kinabaknangmo ken kadagiti umuna a bunga dagiti amin nga apitmo,
10 So shall thy barns be filled with plenty, and thy presses shall burst out with new wine.
ket mapnonto dagiti kamaligmo ken aglupluppiasto dagiti burnaymo, a napno iti baro nga arak.
11 My son, despise not the chastening of the LORD; neither be weary of his correction:
Anakko, saanmo a laisen ti panangdisiplina ni Yahweh ken saanmo a guraen ti panangtubngarna,
12 For whom the LORD loveth he correcteth; even as a father the son [in whom] he delighteth.
ta disdisiplinaen ni Yahweh dagiti ay-ayatenna, a kas iti panangdisiplina ti maysa nga ama iti anakna a makaay-ayo kenkuana.
13 Happy [is] the man [that] findeth wisdom, and the man [that] getteth understanding.
Naragsak ti makasarak iti kinasirib, makagun-od met isuna iti pannakaawat.
14 For the merchandise of it [is] better than the merchandise of silver, and the gain of it than fine gold.
Nasaysayaat ti magun-odmo iti kinasirib ngem iti magun-odmo iti pirak ken nasaysayaat ti magungguna iti kinasirib ngem iti balitok.
15 She is more precious than rubies: and all the things thou canst desire are not to be compared to her.
Napatpateg ti kinasirib ngem kadagiti alahas ken awan kadagiti tartarigagayam ti maiyasping kenkuana.
16 Length of days [is] in her right hand; [and] in her left hand riches and honor.
Adda iti makannawan nga imana dagiti al-aldaw; adda iti makannigid nga imana dagiti kinabaknang ken pammadayaw.
17 Her ways [are] ways of pleasantness, and all her paths [are] peace.
Dagiti wagasna ket wagwagas ti kinaimbag ken amin dagiti wagasna ket talna.
18 She [is] a tree of life to them that lay hold upon her: and happy [is every one] that retaineth her.
Isuna ket maiyarig a kayo ti biag kadagiti kumpet kenkuana, naragsak dagiti agtalinaed iti daytoy.
19 The LORD by wisdom hath founded the earth; by understanding hath he established the heavens.
Babaen iti kinasirib ket inaramid ni Yahweh ti daga, babaen iti kinalaingna ket inkabilna dagiti adda iti langit.
20 By his knowledge the depths are broken up, and the clouds drop down the dew.
Babaen iti pannakaammona ket naglukat dagiti yuyeng ken intinnag dagiti ulep ti linnaawda.
21 My son, let not them depart from thy eyes: keep sound wisdom and discretion:
Anakko, salimetmetam ti naimbag a panangukom ken pannakaammo, ken saanmo nga isinsina ti panagkitam kadagitoy.
22 So shall they be life to thy soul, and grace to thy neck.
Agbalindanto a biag ti kararuam ken a kuwintas ti bendision nga isuotmo iti tengngedmo.
23 Then shalt thou walk in thy way safely, and thy foot shall not stumble.
Ket magnakanto iti dalanmo a sitatalged ken saanto a maitibkol ti sakam;
24 When thou liest down, thou shalt not be afraid: but thou shalt lie down, and thy sleep shall be sweet.
inton agiddaka, saankanto nga agbuteng; inton agiddaka, mayatto ti pannaturogmo.
25 Be not afraid of sudden fear, neither of the desolation of the wicked, when it cometh.
Saanka nga agbuteng iti inton adda kellaat a dumteng ti pagbutngan wenno panangdadael dagiti nadadangkes,
26 For the LORD will be thy confidence, and will keep thy foot from being taken.
ta addanto ni Yahweh iti abaymo ket saluadannanto ta sakam manipud iti pannakapalab-ogna.
27 Withhold not good from them to whom it is due, when it is in the power of thy hand to do [it].
Saanmo nga iyimot ti kinaimbag kadagiti maikari iti daytoy, no adda kabaelam a mangaramid iti daytoy.
28 Say not to thy neighbor, Go, and come again, and to-morrow I will give; when thou hast it by thee.
Saanmo a kunaen iti kaarrubam, “Agsublikanto no bigat ket itedkonto kenka,” idinto nga addan kenka ti kuarta.
29 Devise not evil against thy neighbor, seeing he dwelleth securely by thee.
Saanka nga agpanggep a mangdangran iti kaarrubam— ti agnanaed iti asidegmo ken agtaltalek kenka.
30 Strive not with a man without cause, if he hath done thee no harm.
Saanka a makirinikiar nga awan gapgapuna iti maysa a tao, idinto nga awan inaramidna kenka a dakes.
31 Envy thou not the oppressor, and choose none of his ways.
Saanka nga umapal iti naranggas a tao wenno mangpili iti aniaman kadagiti wagasna.
32 For the froward [is] abomination to the LORD: but his secret [is] with the righteous.
Ta ti ulbod a tao ket makarimon kenni Yahweh, ngem iyasidegna kenkuana dagiti nalinteg a tattao.
33 The curse of the LORD [is] in the house of the wicked: but he blesseth the habitation of the just.
Ti lunod ni Yahweh ket adda iti balay dagiti nadangkes a tattao, ngem benbendisionanna ti pagtaengan dagiti nalinteg a tattao.
34 Surely he scorneth the scorners: but he giveth grace to the lowly.
Lalaisenna dagiti mananglais, ngem kakaasianna dagiti napakumbaba a tattao.
35 The wise shall inherit glory: but shame shall be the promotion of fools.
Tawiden dagiti nasirib a tattao ti pammadayaw, ngem maibabainto dagiti maag.
