Proverbs 26

1 As snow in summer, and as rain in harvest; so honor is not seemly for a fool.

وەک بەفر لە هاوین و باران لە کاتی دروێنەدا، ئاواش ڕێزلێنان لە گێل ناوەشێتەوە.

2 As the bird by wandering, as the swallow by flying, so the curse causeless shall not come.

وەک چۆلەکەی فڕیو و پەڕەسێلکەی باڵگرتوو، ئاواشە نەفرەت بەبێ هۆ نایێت.

3 A whip for the horse, a bridle for the ass, and a rod for the fool's back.

قامچی بۆ ئەسپ و لغاو بۆ گوێدرێژە، کوتەکیش بۆ پشتی گێلەکانە.

4 Answer not a fool according to his folly, lest thou also be like him.

وەڵامی گێل مەدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک تۆش وەک ئەوت لێ بێت.

5 Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own conceit.

وەڵامی گێل بدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک لەبەرچاوی خۆی ببێت بە دانا.

6 He that sendeth a message by the hand of a fool cutteth off the feet, [and] drinketh damage.

وەک بڕینەوەی قاچەکانی خۆیەتی و نۆشینی ستەمە، ئەوەی بە دەستی گێل پەیام بنێرێت.

7 The legs of the lame are not equal: so [is] a parable in the mouth of fools.

وەک شۆڕبوونەوەی قاچەکانی گۆجە، پەند لە دەمی گێلەکان.

8 As he that bindeth a stone in a sling, so [is] he that giveth honor to a fool.

وەک گرێدانی بەرد بە بەردەقانییەوە، ئەوەی ڕێز لە گێل دەگرێت.

9 [As] a thorn goeth up into the hand of a drunkard, so [is] a parable in the mouth of fools.

وەک دڕکە لە دەستی سەرخۆش، پەند لە دەمی گێلەکان.

10 The great [God] that formed all [things] both rewardeth the fool, and rewardeth transgressors.

وەک تیرهاوێژێکە کوێرانە لە خەڵک بگرێت، بەکرێگری گێل و ڕێبوار.

11 As a dog returneth to his vomit, [so] a fool returneth to his folly.

وەک سەگ بگەڕێتەوە سەر ڕشانەوەکەی، گێلیش گێلایەتییەکەی دووبارەی دەکاتەوە.

12 Seest thou a man wise in his own conceit? [there is] more hope of a fool than of him.

کەست بینیوە لەبەرچاوی خۆی دانا بێت؟ گێل لەو زیاتر ئومێدی پێ دەکرێت.

13 The slothful [man] saith, [There is] a lion in the way; a lion [is] in the streets.

تەمبەڵ دەڵێت: «شێر لەسەر ڕێگایە، نەڕەشێر لەنێو گۆڕەپانەکانە.»

14 [As] the door turneth upon its hinges, so [doth] the slothful upon his bed.

دەرگا لەسەر ڕێزە دەسووڕێتەوە، تەمبەڵیش لەناو نوێنەکەی.

15 The slothful hideth [his] hand in [his] bosom; it grieveth him to bring it again to his mouth.

تەمبەڵ دەست دەخاتە ناو قاپ، زەحمەتە بۆی بیباتە ناو دەمی.

16 The sluggard [is] wiser in his own conceit than seven men that can render a reason.

تەمبەڵ لەبەرچاوی خۆی داناترە لە حەوت کەس کە وەڵامی ژیرانە دەدەنەوە.

17 He that passeth by, [and] meddleth with strife [belonging] not to him, [is like] one that taketh a dog by the ears.

وەک گرتنی سەگێکە بە گوێیەکانی ئەوەی ڕێبوارە و خۆی دەخاتە ناو ناکۆکییەکەوە کە هی ئەو نییە.

18 As a mad [man] who casteth fire-brands, arrows, and death,

وەک شێتێک پشکۆ و تیری مەرگ بهاوێژێت،

19 So [is] the man [that] deceiveth his neighbor, and saith, Am not I in sport?

ئاوایە ئەوەی فێڵ لە دراوسێکەی بکات و بڵێت: «تەنها گاڵتەم کرد!»

20 Where no wood is, [there] the fire goeth out: so where [there is] no tale-bearer, the strife ceaseth.

دار نەبێت ئاگر دەکوژێتەوە، دەمشڕ نەبێت دووبەرەکی نامێنێت.

21 [As] coals [are] to burning coals, and wood to fire; so [is] a contentious man to kindle strife.

خەڵووز بۆ پشکۆ و دار بۆ ئاگرە، پیاوی شەڕانگێزیش بۆ ورووژاندنی ناکۆکییە.

22 The words of a tale-bearer [are] as wounds, and they go down into the innermost parts of the belly.

قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە، شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.

23 Burning lips and a wicked heart [are like] a potsherd covered with silver dross.

وەک گۆزەی گڵینی داپۆشراوە بە خڵتی زیو قسەی شیرین لە دڵێکی خراپەوە.

24 He that hateth dissembleth with his lips, and layeth up deceit within him;

قین لە دڵ بە لێوەکانی خۆی دەشارێتەوە، بەڵام لە ناخیدا فڕوفێڵ دادەنێتەوە.

25 When he speaketh fair, believe him not: for [there are] seven abominations in his heart.

ئەگەر قسەی شیرینی کرد باوەڕی پێ مەکە، چونکە حەوت شتی قێزەون لە دڵیدایە.

26 [Whose] hatred is covered by deceit, his wickedness shall be shown before the [whole] congregation.

هەرچەندە بە فێڵ قینی خۆی بشارێتەوە، خراپەی لەناو کۆمەڵدا ئاشکرا دەبێت.

27 Whoever diggeth a pit shall fall into it: and he that rolleth a stone, it will return upon him.

ئەوەی چاڵێک هەڵکەنێت خۆی تێی دەکەوێت، ئەوەی بەردێک گلۆر بکاتەوە بەرەو خۆی دەگەڕێتەوە.

28 A lying tongue hateth [those that are] afflicted by it; and a flattering mouth worketh ruin.

زمانی درۆ ڕقی لەوانە دەبێتەوە کە برینداریان دەکات، زمانی لووسیش وێرانکاری دەکات.