Proverbs 26
1 As snow in summer, and as rain in harvest; so honor is not seemly for a fool.
Sama sa niyebe sa ting-init o sa ulan sa ting-ani, busa dili angay pasidunggan ang buangbuang.
2 As the bird by wandering, as the swallow by flying, so the curse causeless shall not come.
Sama ka paspas sa goryon ug sa sayaw nga nagpaingon ug nagpabalik samtang sila naglupad, busa dili makadulot ang tunglo nga wala nagakaangay.
3 A whip for the horse, a bridle for the ass, and a rod for the fool's back.
Ang latos alang sa kabayo, ang renda alang sa asno, ug ang bunal alang sa likod sa mga buangbuang.
4 Answer not a fool according to his folly, lest thou also be like him.
Ayaw tubaga ang buangbuang ug moapil sa iyang mga kabuang, o mahisama ka usab kaniya.
5 Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own conceit.
Tubaga ang buangbuang ug apil sa iyang kabuang, aron dili siya mahimong maalamon sa iyang kaugalingong mga mata.
6 He that sendeth a message by the hand of a fool cutteth off the feet, [and] drinketh damage.
Si bisan kinsa nga magpadala ug mensahe pinaagi sa kamot sa buangbuang nagputol sa iyang kaugalingong tiil ug miinom sa kadaotan.
7 The legs of the lame are not equal: so [is] a parable in the mouth of fools.
Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa nagbitay nga tiil sa mga paralitiko.
8 As he that bindeth a stone in a sling, so [is] he that giveth honor to a fool.
Ang pagpasidungog sa usa ka buangbuang sama lamang sa paghigot ug bato sa lambuyog.
9 [As] a thorn goeth up into the hand of a drunkard, so [is] a parable in the mouth of fools.
Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa hubog nga mikab-ot ug sampinit sa iyang kamot.
10 The great [God] that formed all [things] both rewardeth the fool, and rewardeth transgressors.
Ang mamamana nga mosamad sa tanan sama lamang niadtong nagpatrabaho ug usa ka buang-buang o si bisan kinsa na lamang nga molabay.
11 As a dog returneth to his vomit, [so] a fool returneth to his folly.
Sama sa iro nga mobalik ug kaon sa iyang sinuka, busa mao usab ang buangbuang nga mousab sa iyang kabuang.
12 Seest thou a man wise in his own conceit? [there is] more hope of a fool than of him.
Nakakita ka ba ug tawo nga maalamon sa iyang kaugalingong mga mata? Mas aduna pay paglaom ang mga buangbuang kay kaniya.
13 The slothful [man] saith, [There is] a lion in the way; a lion [is] in the streets.
Moingon ang tawo nga tapolan, “Adunay liyon sa dalan! Adunay liyon taliwala sa mga hawanan!”
14 [As] the door turneth upon its hinges, so [doth] the slothful upon his bed.
Sama sa pultahan nga masirado ug maabli pinaagi sa bisagra niini, mao man usab ang tapolan nga tawo nga anaa sa iyahang higdaanan.
15 The slothful hideth [his] hand in [his] bosom; it grieveth him to bring it again to his mouth.
Ikab-ot sa tawong tapolan ang iyang kamot ngadto sa pagkaon apan wala siyay kusog aron sa paghungit niini sa iyang baba.
16 The sluggard [is] wiser in his own conceit than seven men that can render a reason.
Gilantaw sa tawong tapolan nga mas maalamon pa siya kaysa sa pito ka tawong adunay panabot.
17 He that passeth by, [and] meddleth with strife [belonging] not to him, [is like] one that taketh a dog by the ears.
Sama sa tawo nga mogunit sa dalunggan sa iro, ang lumalabay nga nasuko tungod sa usa ka suliran nga dili iyaha.
18 As a mad [man] who casteth fire-brands, arrows, and death,
Sama sa nasuko nga tawo nga namana gamit ang nagkalayo nga mga udyong,
19 So [is] the man [that] deceiveth his neighbor, and saith, Am not I in sport?
ang tawo nga nanglimbong sa iyang silingan ug moingon, “Wala ba diay ako nangumidya lang?”
20 Where no wood is, [there] the fire goeth out: so where [there is] no tale-bearer, the strife ceaseth.
Kay ang kakulangon sa sugnod, mapalong ang kalayo; ug kung walay manglibak mohunong ang panaglalis.
21 [As] coals [are] to burning coals, and wood to fire; so [is] a contentious man to kindle strife.
Sama nga ang uling mahimong nagdilaab nga baga ug ang kahoy mahimong kalayo, mao man usab ang malalison nga tawo nga mohaling sa panag-away.
22 The words of a tale-bearer [are] as wounds, and they go down into the innermost parts of the belly.
Sama sa lamiang pagkaon ang mga pulong nga libak; mosulod sila ngadto sa kinasuloran nga mga bahin sa lawas.
23 Burning lips and a wicked heart [are like] a potsherd covered with silver dross.
Ang plata nga gitabon sa kulon sama sa nagdilaab nga mga ngabil ug daotan nga kasingkasing.
24 He that hateth dissembleth with his lips, and layeth up deceit within him;
Ang tawo nga nasilag sa uban makatago sa iyang mga gibati pinaagi sa iyang mga ngabil ug gilimbongan niya ang iyang kaugalingon.
25 When he speaketh fair, believe him not: for [there are] seven abominations in his heart.
Malumo siya nga mosulti, apan ayaw ug tuo kaniya, tungod kay adunay pito ka daotan sa iyang kasingkasing.
26 [Whose] hatred is covered by deceit, his wickedness shall be shown before the [whole] congregation.
Bisan tuod ug gitabonan sa paglimbong ang iyang pagdumot, ang iyang kadaotan mapadayag diha sa kadaghanan.
27 Whoever diggeth a pit shall fall into it: and he that rolleth a stone, it will return upon him.
Si bisan kinsa nga mokalot ug bung-aw maoy mahulog niini ug ang tawo nga moligid sa bato maoy maligiran niini.
28 A lying tongue hateth [those that are] afflicted by it; and a flattering mouth worketh ruin.
Gikasilagan sa bakakon nga dila ang mga tawo nga gidugmok niini ug ang maulog-ulogon nga baba nagdala ug kadaot.
