Proverbs 20
1 Wine [is] a mocker, strong drink [is] raging: and whoever is deceived by it is not wise.
Rượu xúi người nhạo báng, thức uống say gây tiếng ồn. Ai để rượu hành là người mất khôn.
2 The fear of a king [is] as the roaring of a lion: [whoever] provoketh him to anger sinneth [against] his own soul.
Vua thịnh nộ như sư tử rống; làm vua giận là hại chính mình!
3 [It is] an honor for a man to cease from strife: but every fool will be meddling.
Tránh được tranh cạnh là điều vinh dự; chỉ dại dột mới sinh sự cãi nhau.
4 The sluggard will not plow by reason of the cold; [therefore] shall he beg in harvest, and [have] nothing.
Người lười biếng không cày lúc mùa đông, đến mùa gặt đi xin, chẳng được gì.
5 Counsel in the heart of man [is like] deep water; but a man of understanding will draw it out.
Mưu kế lòng người như giếng nước sâu, người thông sáng chỉ việc múc lấy.
6 Most men will proclaim every one his own goodness: but a faithful man who can find?
Bao nhiêu người khoe nhân khoe nghĩa, nhưng kiếm đâu ra một người trung thành.
7 The just [man] walketh in his integrity: his children [are] blessed after him.
Một người ngay có lòng chân thật; để lại phước lành cho cháu cho con.
8 A king that sitteth on the throne of judgment scattereth away all evil with his eyes.
Vua ngồi xử đoán, mắt tinh vi, phân biệt sàng sảy điều gian ác.
9 Who can say, I have made my heart clean, I am pure from my sin?
Ai dám bảo: “Tôi có lòng trong sạch, lương tâm tôi đã tẩy sạch tội rồi”?
10 Divers weights, [and] divers measures, both of them [are] alike abomination to the LORD.
Người dùng cân lường gian trá— bị Chúa Hằng Hữu miệt khinh.
11 Even a child is known by his doings, whether his work [is] pure, and whether [it is] right.
Dù còn niên thiếu, tính tình đã bộc lộ, qua hành vi, biết nó thật hay không.
12 The hearing ear, and the seeing eye, the LORD hath made even both of them.
Tai để nghe và mắt nhìn thấy— ấy là quà Chúa Hằng Hữu ban cho.
13 Love not sleep, lest thou come to poverty; open thy eyes, [and] thou shalt be satisfied with bread.
Mê ngủ quá, con sẽ nên nghèo khó. Siêng năng lên, con sẽ được no nê.
14 [It is] naught, [it is] naught, saith the buyer: but when he is gone, then he boasteth.
Người mua luôn miệng chê: “Xấu, Xấu!” Trên đường về lại tự khen mình.
15 There is gold, and a multitude of rubies: but the lips of knowledge [are] a precious jewel.
Vàng bạc ngọc ngà không khó kiếm, nhưng lời khôn ngoan quý giá biết bao.
16 Take his garment that is surety [for] a stranger: and take a pledge of him for a strange woman.
Phải nắm áo hắn vì hắn bảo lãnh cho người không quen, Hãy giữ vật làm tin vì hắn bảo lãnh cho đàn bà xa lạ.
17 Bread of deceit [is] sweet to a man; but afterwards his mouth shall be filled with gravel.
Bánh gian lận mới ăn thì ngon ngọt, nhưng vào miệng rồi, thành sỏi đá chai khô.
18 [Every] purpose is established by counsel: and with good advice make war.
Chỉ nhờ hội bàn mới thành kế hoạch; khi có cao kiến mới động binh đao.
19 He that goeth about [as] a tale-bearer revealeth secrets; therefore meddle not with him that flattereth with his lips.
Người mách lẻo tiết lộ điều bí mật, con đừng nên giao dịch với người hở môi.
20 Whoever curseth his father or his mother, his lamp shall be put out in obscure darkness.
Ngọn đèn của người chửi cha mắng mẹ, phụt tắt đi giữa đêm tối âm u.
21 An inheritance [may be] gotten hastily at the beginning; but the end of it shall not be blessed.
Gia tài hưởng hấp tấp, phước hạnh chẳng bền lâu.
22 Say not thou, I will recompense evil; [but] wait on the LORD, and he shall save thee.
Đừng vội nói: “Thù tôi, tôi trả.” Nhưng hãy chờ Chúa Hằng Hữu giải cứu cho.
23 Divers weights [are] an abomination to the LORD; and a false balance [is] not good.
Trái cân non, chiếc cân giả, cả hai đều bị Chúa Hằng Hữu ghét bỏ.
24 Man's goings [are] of the LORD; how can a man then understand his own way?
Chúa Hằng Hữu dẫn đưa từng bước một, là người trần, ai hiểu được đường mình?
25 [It is] a snare to the man [who] devoureth [that which is] holy, and after vows to make inquiry.
Khấn nguyện với Đức Chúa Trời mà không suy xét là cạm bẫy cho chính mình.
26 A wise king scatterreth the wicked, and bringeth the wheel over them.
Vua khôn ngoan áp dụng trọng hình, tẩy thanh phường gian tà.
27 The spirit of man [is] the candle of the LORD, searching all the inward parts of the belly.
Tâm linh con người là ngọn đèn của Chúa Hằng Hữu, soi thấu đến những nơi sâu kín trong lòng.
28 Mercy and truth preserve the king: and his throne is upheld by mercy.
Chỉ có lòng bác ái, chân thành, độ lượng, mới bảo đảm được ngôi nước quân vương.
29 The glory of young men [is] their strength: and the beauty of old men [is] the gray head.
Trai tráng nhờ sức mạnh được vẻ vang; bậc lão thành vinh quang vì tóc bạc.
30 The blueness of a wound cleanseth away evil: so [do] stripes the inward parts of the belly.
Những thương tích làm sạch điều ác, còn roi vọt làm tinh khiết tấm lòng.
