Proverbs 20

1 Wine [is] a mocker, strong drink [is] raging: and whoever is deceived by it is not wise.

۱ شراب استهزا می‌کند و مسکرات عربده می‌آورد، و هر‌که به آن فریفته شود حکیم نیست.

2 The fear of a king [is] as the roaring of a lion: [whoever] provoketh him to anger sinneth [against] his own soul.

۲ هیبت پادشاه مثل غرش شیر است، و هر‌که خشم او را به هیجان آورد، به‌جان خود خطامی ورزد.

3 [It is] an honor for a man to cease from strife: but every fool will be meddling.

۳ از نزاع دور شدن برای انسان عزت است، اماهر مرد احمق مجادله می‌کند.

4 The sluggard will not plow by reason of the cold; [therefore] shall he beg in harvest, and [have] nothing.

۴ مرد کاهل به‌سبب زمستان شیار نمی کند، لهذا در موسم حصاد گدایی می‌کند و نمی یابد.

5 Counsel in the heart of man [is like] deep water; but a man of understanding will draw it out.

۵ مشورت در دل انسان آب عمیق است، امامرد فهیم آن را می‌کشد.

6 Most men will proclaim every one his own goodness: but a faithful man who can find?

۶ بسا کسانند که هر یک احسان خویش رااعلام می‌کنند، اما مرد امین را کیست که پیدا کند.

7 The just [man] walketh in his integrity: his children [are] blessed after him.

۷ مرد عادل که به کاملیت خود سلوک نماید، پسرانش بعد از او خجسته خواهند شد.

8 A king that sitteth on the throne of judgment scattereth away all evil with his eyes.

۸ پادشاهی که بر کرسی داوری نشیند، تمامی بدی را از چشمان خود پراکنده می‌سازد.

9 Who can say, I have made my heart clean, I am pure from my sin?

۹ کیست که تواند گوید: «دل خود را طاهرساختم، و از گناه خویش پاک شدم.»

10 Divers weights, [and] divers measures, both of them [are] alike abomination to the LORD.

۱۰ سنگهای مختلف و پیمانه های مختلف، هر دوی آنها نزد خداوند مکروه است.

11 Even a child is known by his doings, whether his work [is] pure, and whether [it is] right.

۱۱ طفل نیز از افعالش شناخته می‌شود، که آیااعمالش پاک و راست است یا نه.

12 The hearing ear, and the seeing eye, the LORD hath made even both of them.

۱۲ گوش شنوا و چشم بینا، خداوند هر دو آنهارا آفریده است.

13 Love not sleep, lest thou come to poverty; open thy eyes, [and] thou shalt be satisfied with bread.

۱۳ خواب را دوست مدار مبادا فقیر شوی. چشمان خود را باز کن تا از نان سیر گردی.

14 [It is] naught, [it is] naught, saith the buyer: but when he is gone, then he boasteth.

۱۴ مشتری می‌گوید بد است، بد است، اماچون رفت آنگاه فخر می‌کند.

15 There is gold, and a multitude of rubies: but the lips of knowledge [are] a precious jewel.

۱۵ طلا هست و لعلها بسیار، اما لبهای معرفت جواهر گرانبها است.

16 Take his garment that is surety [for] a stranger: and take a pledge of him for a strange woman.

۱۶ جامه آنکس را بگیر که به جهت غریب ضامن است، و او را به رهن بگیر که ضامن بیگانگان است.

17 Bread of deceit [is] sweet to a man; but afterwards his mouth shall be filled with gravel.

۱۷ نان فریب برای انسان لذیذ است، اما بعد دهانش از سنگ ریزه‌ها پر خواهد شد.

18 [Every] purpose is established by counsel: and with good advice make war.

۱۸ فکرها به مشورت محکم می‌شود، و باحسن تدبیر جنگ نما.

19 He that goeth about [as] a tale-bearer revealeth secrets; therefore meddle not with him that flattereth with his lips.

۱۹ کسی‌که به نمامی گردش کند اسرار را فاش می‌نماید، لهذا با کسی‌که لبهای خود را می‌گشایدمعاشرت منما.

20 Whoever curseth his father or his mother, his lamp shall be put out in obscure darkness.

۲۰ هر‌که پدر و مادر خود را لعنت کندچراغش در ظلمت غلیظ خاموش خواهد شد.

21 An inheritance [may be] gotten hastily at the beginning; but the end of it shall not be blessed.

۲۱ اموالی که اولا به تعجیل حاصل می‌شود، عاقبتش مبارک نخواهد شد.

22 Say not thou, I will recompense evil; [but] wait on the LORD, and he shall save thee.

۲۲ مگو که از بدی انتقام خواهم کشید، بلکه برخداوند توکل نما و تو را نجات خواهد داد.

23 Divers weights [are] an abomination to the LORD; and a false balance [is] not good.

۲۳ سنگهای مختلف نزد خداوند مکروه است، و ترازوهای متقلب نیکو نیست.

24 Man's goings [are] of the LORD; how can a man then understand his own way?

۲۴ قدمهای انسان از خداوند است، پس مردراه خود را چگونه بفهمد؟

25 [It is] a snare to the man [who] devoureth [that which is] holy, and after vows to make inquiry.

۲۵ شخصی که چیزی را به تعجیل مقدس می‌گوید، و بعد از نذر کردن استفسار می‌کند، دردام می‌افتد.

26 A wise king scatterreth the wicked, and bringeth the wheel over them.

۲۶ پادشاه حکیم شریران را پراکنده می‌سازد وچوم را بر ایشان می‌گرداند.

27 The spirit of man [is] the candle of the LORD, searching all the inward parts of the belly.

۲۷ روح انسان، چراغ خداوند است که تمامی عمقهای دل را تفتیش می‌نماید.

28 Mercy and truth preserve the king: and his throne is upheld by mercy.

۲۸ رحمت و راستی پادشاه را محافظت می‌کند، و کرسی او به رحمت پایدار خواهد ماند.

29 The glory of young men [is] their strength: and the beauty of old men [is] the gray head.

۲۹ جلال جوانان قوت ایشان است، و عزت پیران موی سفید.

30 The blueness of a wound cleanseth away evil: so [do] stripes the inward parts of the belly.

۳۰ ضربهای سخت از بدی طاهر می‌کند وتازیانه‌ها به عمق دل فرو می‌رود.