Proverbs 10
1 The proverbs of Solomon. A wise son maketh a glad father: but a foolish son [is] the heaviness of his mother.
Ang mga proverbio ni Salomon. Ang usa ka anak nga manggialamon maoy kalipay sa iyang amahan; Apan ang usa ka anak nga buang-buang maoy kaguol sa iyang inahan.
2 Treasures of wickedness profit nothing: but righteousness delivereth from death.
Ang mga bahandi sa kadautan walay kapuslanan; Apan ang pagkamatarung magaluwas gikan sa kamatayon.
3 The LORD will not suffer the soul of the righteous to famish: but he casteth away the substance of the wicked.
Si Jehova dili motugot sa kalag sa tawong matarung nga magutom; Apan ipahilayo niya ang tinguha sa dautan.
4 He becometh poor that dealeth [with] a slack hand: but the hand of the diligent maketh rich.
Mahimong kabus ang magabuhat uban ang usa ka kamot nga tapulan; Apan ang kamot sa makugihon makapahimong adunahan.
5 He that gathereth in summer [is] a wise son: [but] he that sleepeth in harvest [is] a son that causeth shame.
Kadtong nagaani panahon sa tinginit maoy usa ka manggialamon nga anak; Apan kadtong nagakatulog sa tingani maoy usa ka anak nga nagapakaulaw.
6 Blessings [are] upon the head of the just: but violence covereth the mouth of the wicked.
Ang mga panalangin maoy anaa sa ibabaw sa ulo sa matarung; Apan ang pagpanlupig nagatabon sa baba sa dautan.
7 The memory of the just [is] blessed: but the name of the wicked shall perish.
Ang handumanan sa matarung maoy bulahan; Apan ang ngalan sa dautan madunot.
8 The wise in heart will receive commandments: but a prating fool shall fall.
Ang manggialamon sa kasingkasing magadawat ug mga sugo; Apan ang usa ka buang-buang nga witwitan mahulog sa kagul-anan.
9 He that walketh uprightly walketh surely: but he that perverteth his ways shall be known.
Kadtong nagalakat sa pagkamatul-id nagalakat sa kasigurohan; Apan kadtong nagamasukihon sa iyang mga dalan mahibaloan.
10 He that winketh with the eye causeth sorrow: but a prating fool shall fall.
Kadtong nagapangilo sa mata nagahatag ug kasubo; Apan ang usa ka buang-buang nga witwitan mahulog sa kagul-anan.
11 The mouth of a righteous [man is] a well of life: but violence covereth the mouth of the wicked.
Ang baba sa matarung maoy usa ka tuburan sa kinabuhi; Apan ang pagpanlupig nagatabon sa baba sa dautan.
12 Hatred stirreth up strifes: but love covereth all sins.
Ang pagdumot nagapapukaw sa mga kasamok; Apan ang gugma nagatabon sa tanang mga kalapasan.
13 In the lips of him that hath understanding wisdom is found: but a rod [is] for the back of him that is void of understanding.
Diha sa mga ngabil niadtong adunay panimuot hikaplagan ang kaalam: Apan ang usa ka bunal alang sa likod niadtong walay pagsabut.
14 Wise [men] lay up knowledge: but the mouth of the foolish [is] near destruction.
Ang mga tawong manggialamon nagatigum ug kahibalo; Apan ang baba sa buang-buang mao ang usa ka pagkalaglag karon.
15 The rich man's wealth [is] his strong city: the destruction of the poor [is] their poverty.
Ang bahandi sa tawong adunahan mao ang iyang malig-on nga ciudad; Ang pagkalaglag sa mga kabus mao ang ilang pagkakabus.
16 The labor of the righteous [tendeth] to life: the fruit of the wicked to sin.
Ang pagpamoo sa tawong matarung nagapadulong ngadto sa kinabuhi; Ang abut sa tawong dautan, ngadto sa pagpakasala.
17 He [is in] the way of life that keepeth instruction: but he that refuseth reproof erreth.
Anaa sa dalan sa kinabuhi kadtong mamati sa pagbadlong; Apan kadtong nagasalikway sa pagbadlong anaa sa kasaypanan.
18 He that hideth hatred [with] lying lips, and he that uttereth a slander, [is] a fool.
Kadtong nagatago sa pagdumot adunay bakakon nga mga ngabil; Ug kadtong nagapamulong us usa ka butang-butang maoy usa ka buang.
19 In the multitude of words there wanteth not sin: but he that restraineth his lips [is] wise.
Diha sa daghang mga pulong dili mawad-an sa kalapasan; Apan kadtong nagapugong sa iyang mga ngabil nagabuhat sa manggialamon gayud.
20 The tongue of the just [is as] choice silver: the heart of the wicked [is] little worth.
Ang dila sa tawong matarung ingon sa piniling salapi: Ang kasingkasing sa tawong dautan diyutay ra ug bili.
21 The lips of the righteous feed many: but fools die for want of wisdom.
Ang mga ngabil sa matarung magapakaon ug daghan; Apan ang buang-buang mamatay tungod sa pagkakulang ug salabutan,
22 The blessing of the LORD, it maketh rich, and he addeth no sorrow with it.
Ang panalangin ni Jehova, nagapadato kini; Ug siya wala magadugang ug kasubo niana.
23 [It is] as sport to a fool to do mischief: but a man of understanding hath wisdom.
Maoy usa ka lingaw-lingaw sa usa ka buang ang pagbuhat ug kadautan; Ug maingon niini ang kaalam alang sa usa ka tawo nga masinabuton,
24 The fear of the wicked, it shall come upon him: but the desire of the righteous shall be granted.
Ang kahadlok sa tawong dautan, kini modangat sa ibabaw niya; Ug ang tinguha sa tawong matarung igatugot man.
25 As the whirlwind passeth, so [is] the wicked no [more]: but the righteous [is] an everlasting foundation.
Sa paglabay sa alimpulos ang dautan mahanaw; Apan ang matarung maoy usa ka patukoranan nga walay katapusan.
26 As vinegar to the teeth, and as smoke to the eyes, so [is] the sluggard to them that send him.
Maingon sa suka nga alang sa mga ngipon, ug sa aso nga alang sa mga mata, Mao man usab ang tapulan alang niadtong nagasugo kaniya.
27 The fear of the LORD prolongeth days: but the years of the wicked shall be shortened.
Ang pagkahadlok kang Jehova nagapalugway sa mga adlaw; Apan ang mga tuig sa dautan pagahamub-on.
28 The hope of the righteous [shall be] gladness: but the expectation of the wicked shall perish.
Ang paglaum sa matarung mao ang kalipay; Apan ang gipaabut niadtong dautan mawagtang.
29 The way of the LORD [is] strength to the upright: but destruction [shall be] to the workers of iniquity.
Ang dalan ni Jehova maoy usa ka malig-ong salipdanan sa tawong matul-id; Apan kini maoy usa ka pagkalaglag sa mga mamumuhat sa kasal-anan.
30 The righteous shall never be removed: but the wicked shall not inhabit the earth.
Ang matarung dili gayud matarug; Apan ang dautan dili magadayon sa yuta.
31 The mouth of the just bringeth forth wisdom: but the froward tongue shall be cut out.
Ang baba sa matarung magabunga ug kaalam; Apan ang dila nga masukihon pagaputlon.
32 The lips of the righteous know what is acceptable: but the mouth of the wicked [speaketh] frowardness.
Ang mga ngabil sa matarung mahibalo sa angay nga pagadawaton; Apan ang baba sa dautan nagapamulong sa pagkamasukihon.
