Isaiah 37
1 And it came to pass, when king Hezekiah heard [it], that he rent his clothes, and covered himself with sackcloth, and went into the house of the LORD.
Ug nahitabo, sa pagkadungog niana sa hari nga si Ezechias, nga iyang gigisi ang iyang mga saput, ug mitabon siya sa iyang kaugalingong saput nga sako, ug misulod sa balay ni Jehova.
2 And he sent Eliakim, who [was] over the household, and Shebna the scribe, and the elders of the priests covered with sackcloth, to Isaiah the prophet the son of Amoz.
Ug iyang gipaadto si Eliacim, nga mao ang pangulo sa sulod-balay, ug si Sebna ang escriba, ug ang mga anciano sa mga sacerdote, nanagsul-ob sa saput nga sako, ngadto kang Isaias ang manalagna, ang anak nga lalake ni Amos.
3 And they said to him, Thus saith Hezekiah, This day [is] a day of trouble, and of rebuke, and of blasphemy: for the children are come to the birth, and [there is] not strength to bring forth.
Ug sila miingon kaniya: Kini mao ang giingon ni Ezechias: Kining adlawa mao ang adlaw sa kasamok, ug sa pagbadlong, ug sa pagpanamastamas; kay ang mga anak nangabut aron igaanak, ug wala nay kusog aron sa pagpahimugso.
4 It may be the LORD thy God will hear the words of Rabshakeh, whom the king of Assyria his master hath sent to reproach the living God, and will reprove the words which the LORD thy God hath heard: wherefore lift up [thy] prayer for the remnant that is left.
Tingali nga si Jehova nga imong Dios mamati sa mga pulong ni Rabsaces, nga gipadala sa hari sa Asiria nga iyang agalon aron sa paghagit sa Dios nga buhi, ug mobadlong sa mga pulong nga nadungog ni Jehova nga imong Dios: busa ipatugbaw ang imong pag-ampo alang sa salin nga nahabilin.
5 So the servants of king Hezekiah came to Isaiah.
Tungod niini ang mga sulogoon ni hari Ezechias nangadto kang Isaias.
6 And Isaiah said to them, Thus shall ye say to your master, Thus saith the LORD, Be not afraid of the words that thou hast heard, with which the servants of the king of Assyria have blasphemed me.
Ug si Isaias miingon kanila: Kini mao ang isulti ninyo sa inyong agalon: Mao kini ang giingon ni Jehova: Ayaw kahadlok sa mga pulong nga imong nadungog, nga pinaagi kanila ang mga sulogoon sa hari sa Asiria nagpasipala kanako.
7 Behold, I will send a blast upon him, and he shall hear a rumor, and return to his own land; and I will cause him to fall by the sword in his own land.
Ania karon, magabutang ako ug usa ka espiritu diha kaniya, ug siya makadungog ug mga balita, ug mopauli sa iyang kaugalingon nga yuta; ug himoon ko nga sa iyang kaugalingong yuta mapukan siya pinaagi sa pinuti.
8 So Rabshakeh returned, and found the king of Assyria warring against Libnah: for he had heard that he had departed from Lachish.
Mao nga si Rabsaces mipauli, ug hingkaplagan niya ang hari sa Asiria nga nakiggubat batok sa Libna; kay siya nakadungog nga ang hari nakagikan na gikan sa Lachis.
9 And he heard it said concerning Tirhakah king of Cush, He is come forth to make war with thee. And when he heard [it], he sent messengers to Hezekiah, saying,
Ug siya nakadungog ug pulong mahitungod kang Tirhakan hari sa Etiopia: Siya migula aron sa pagpakig-away batok kanimo. Ug sa diha nga nakadungog siya niini, siya mipadala ug mga sulogoon kang Ezechias, nga nagaingon:
10 Thus shall ye speak to Hezekiah king of Judah, saying, Let not thy God in whom thou trustest, deceive thee, saying, Jerusalem shall not be given into the hand of the king of Assyria.
Kini mao ang igasulti ninyo kang Ezechias nga hari sa Juda, nga magaingon: Ayaw palimbonga kanimo ang imong Dios kang kansa ikaw nagasalig, nga nagaingon: Ang Jerusalem dili igahatag ngadto sa kamot sa hari sa Asiria.
11 Behold, thou hast heard what the kings of Assyria have done to all lands by destroying them utterly; and shalt thou be delivered?
Ania karon, ikaw nakadungog kong unsa ang nahimo sa mga hari sa Asiria sa tanan nga mga yuta, pinaagi sa paglaglag kanila paghurot: ug maluwas ba ikaw?
12 Have the gods of the nations delivered them which my fathers have destroyed, [as] Gozan, and Haran, and Rezeph, and the children of Eden who [were] in Telassar?
Nakaluwas ba ang mga dios sa mga nasud kanila, nga gipanglaglag sa akong mga katigulangan: ang Gozan ug Haran, ug Rezeph, ug ang mga anak sa Eden nga diha sa Thelasar?
13 Where [is] the king of Hamath, and the king of Arpad, and the king of the city of Sepharvaim, Hena, and Ivah?
Hain man ang hari sa Hamath, ug ang hari sa Arphad, ug ang hari sa ciudad sa Sepharvaim, sa Henah, ug Hivah?
14 And Hezekiah received the letter from the hand of the messengers, and read it: and Hezekiah went up to the house of the LORD, and spread it before the LORD.
Ug gidawat ni Ezechias ang sulat gikan sa kamot sa mga sinugo, ug gibasa niya kini; ug si Ezechias misaka ngadto sa balay ni Jehova, ug gibuklad niya kini sa atubangan ni Jehova.
15 And Hezekiah prayed to the LORD, saying,
Ug si Ezechias nangamuyo kang Jehova, nga nagaingon:
16 O LORD of hosts, God of Israel, that dwellest [between] the cherubim, thou [art] the God, [even] thou alone, of all the kingdoms of the earth: thou hast made heaven and earth.
Oh Jehova sa mga panon, ang Dios sa Israel, nga nagalingkod ibabaw sa mga querubin, ikaw mao ang Dios, bisan pa ikaw lamang, sa tanang mga gingharian sa yuta; ikaw ang nagbuhat sa langit ug sa yuta.
17 Incline thy ear, O LORD, and hear; open thy eyes, O LORD, and see: and hear all the words of Sennacherib, who hath sent to reproach the living God.
Ikiling ang imong igdulungog Oh Jehova, ug pamatia ako, bukha ang imong mga mata, Oh Jehova, ug tuman-aw; ug pamatia ang mga pulong ni Sennacherib, nga nagsugo aron sa paghagit sa Dios nga buhi.
18 Of a truth, LORD, the kings of Assyria have laid waste all the nations, and their countries,
Sa pagkatinuod, Oh Jehova, ang mga hari sa Asiria naglaglag sa mga nasud, ug sa ilang mga yuta.
19 And have cast their gods into the fire: for they [were] no gods, but the work of men's hands, wood and stone: therefore they have destroyed them.
Ug nagsalibay sa ilang mga dios ngadto sa kalayo: kay sila dili man mga dios, kondili buhat sa mga kamot sa mga tawo, kahoy ug bato; busa ilang gilaglag kini.
20 Now therefore, O LORD our God, save us from his hand, that all the kingdoms of the earth may know that thou [art] the LORD, [even] thou only.
Busa karon, Oh Jehova, nga Dios namo, luwasa kami gikan sa iyang kamot, aron ang tanan nga mga gingharian sa yuta makaila nga ikaw lamang usara mao si Jehova.
21 Then Isaiah the son of Amoz sent to Hezekiah, saying, Thus saith the LORD God of Israel, Whereas thou hast prayed to me against Sennacherib king of Assyria:
Unya si Isaias ang anak nga lalake ni Amos mipaadto kang Ezechias, nga nagaingon: Kini mao ang gipamulong ni Jehova, ang Dios sa Israel: Ingon nga ikaw nangamuyo kanako batok kang Sennacherib hari sa Asiria,
22 This [is] the word which the LORD hath spoken concerning him; The virgin, the daughter of Zion, hath despised thee, [and] derided thee; the daughter of Jerusalem hath shaken her head at thee.
Kini mao ang pulong nga gipamulong ni Jehova mahitungod kaniya: Ang anak nga ulay sa Sion nagyubit kanimo ug nagkatawa sa pagtamay kanimo; ang anak nga babaye sa Jerusalem naglingo-lingo sa iyang ulo kanimo.
23 Whom hast thou reproached and blasphemed; and against whom hast thou exalted [thy] voice, and lifted thy eyes on high? [even] against the Holy One of Israel.
Kinsa ang imong gihagit ug gipasipalahan? ug batok kang kinsa nga gipatas mo ang imong tingog ug gisulinga mo ang imong mga mata? Bisan batok sa Balaan sa Israel.
24 By thy servants hast thou reproached the LORD, and hast said, By the multitude of my chariots have I come up to the hight of the mountains, to the sides of Lebanon; and I will cut down its tall cedars, [and] its choice fir-trees: and I will enter into the hight of its border, [and] the forest of its Carmel.
Pinaagi sa imong mga sulogoon gihagit mo ang Ginoo, ug nag-ingon: Sa panon sa akong mga carro ako nakadangat sa kinatas-an sa mga bukid, ngadto sa kinahiladman nga mga bahin sa Libaw, ug pagaputlon ko ang mga hatag-as nga mga cedro niini, ug ang pinili nga mga haya nga kahoy niini; ug ako mosulod sa iyang kinahitas-an kaayo, ang lasang sa iyang mabungaong kapatagan.
25 I have digged, and drank water; and with the sole of my feet have I dried up all the rivers of the besieged places.
Ako nakakalot ug nakainum ug tubig, ug sa lapalapa sa akong mga tiil pagamal-on ko ang tanang mga suba sa Egipto.
26 Hast thou not heard long ago, [how] I have done it; [and] of ancient times, that I have formed it? now have I brought it to pass, that thou shouldst be to lay waste fortified cities [into] ruinous heaps.
Wala ba ikaw makadungog kong giunsa ko kini pagbuhat sa kanhing panahon, ug gibuhat kini gikan sa karaang panahon? Karon gipahinabo ko kini, aron nga maimo ang paglaglag sa mga kinutaan nga ciudad ngadto sa mga tipun-og nga magun-obon.
27 Therefore their inhabitants [were] of small power, they were dismayed and confounded: they were [as] the grass of the field, and [as] the green herb, [as] the grass on the house-tops, and [as corn] blasted before it is grown up.
Busa ang ilang mga pumoluyo may diyutay nga gahum, nangaluya ug nangagubot; sila sama sa balili sa kapatagan ug sama sa malunhaw nga bunglayon, sama sa balili sa mga atop sa balay, ug sama sa usa ka uma sa liso nga nalaya sa wala pa makatubo.
28 But I know thy abode, and thy going out, and thy coming in, and thy rage against me.
Apan ako nahibalo sa imong paglingkod, ug sa imong paggula, ug sa imong pagsulod, ug sa imong pagkasuko batok kanako.
29 Because thy rage against me, and thy tumult, is come up into my ears, therefore I will put my hook in thy nose, and my bridle in thy lips, and I will turn thee back by the way by which thou camest.
Tungod kay sa imong pagkasuko batok kanako, ug tungod sa imong pagkagarboso nga nadunggan sa akong igdulungog, busa igabutang ko ang akong taga sa imong ilong, ug ang akong bokado sa imong mga ngabil, ug pagapabalikon ko ikaw sa dalan nga imong giagian.
30 And this [shall be] a sign to thee, Ye shall eat [this] year such as groweth of itself; and the second year that which springeth of the same: and in the third year sow ye, and reap, and plant vineyards, and eat the fruit of them.
Ug kini mao ang ilhanan kanimo: kamo magakaon niining tuiga sa magaturok sa iyang kaugalingon lamang, ug sa ikaduha nga tuig niadtong motubo sa mao gihapon; ug sa ikatolo ka tuig magpugas kamo, ug magaani, ug magtanum sa mga kaparrasan, ug kan-on ninyo ang bunga niini.
31 And the remnant that hath escaped of the house of Judah shall again take root downward, and bear fruit upward:
Ug ang salin nga mahabilin sa balay ni Juda manggamot paingon sa ubos ug mamunga paingon sa ibabaw.
32 For out of Jerusalem shall go forth a remnant, and they that escape from mount Zion: the zeal of the LORD of hosts will do this.
Kay gikan sa Jerusalem mogula ang usa ka salin, ug gikan sa bukid sa Sion sila nga mogawas. Ang mainitong tingula ni Jehova sa mga panon magahimo niini.
33 Therefore thus saith the LORD concerning the king of Assyria, He shall not come into this city, nor shoot an arrow there, nor come before it with shields, nor cast a mound against it.
Busa kini mao ang gipamulong ni Jehova mahitungod sa hari sa Asiria: Siya dili moanhi dinhi niining ciudara, ni mopana ug usa ka udyong didto, ni moanha siya sa atubangan niana nga may taming, ni maghimo ug usa ka bungdo batok niana.
34 By the way that he came, by the same shall he return, and shall not come into this city, saith the LORD.
Sa dalan nga iyang giagian paingon nganhi, sa mao gihapon nga dalan siya mobalik, ug siya dili moanhi niining ciudara, namulong si Jehova.
35 For I will defend this city, to save it for my own sake, and for my servant David's sake.
Kay ako magapanalipod niining ciudara sa pagluwas niini, tungod sa akong kaugalingon, ug tungod sa akong alagad nga si David.
36 Then the angel of the LORD went forth, and smote in the camp of the Assyrians a hundred and eighty five thousand: and when they arose early in the morning, behold, they [were] all dead corpses.
Ug ang manolonda ni Jehova, migula ug gipamatay sa campo sa mga Asirianhon ang usa ka gatus ug kawaloan ug lima ka libo; ug sa pagbangon sa mga tawo sayo sa pagkabuntag, ania karon, kining tanan mga minatay.
37 So Sennacherib king of Assyria departed, and went and returned, and dwelt at Nineveh.
Busa si Sennacherib nga hari sa Asiria mipahawa, ug milakaw ug mibalik, ug mipuyo didto sa Nenive.
38 And it came to pass, as he was worshiping in the house of Nisroch his god, that Adrammelech and Sharezer his sons smote him with the sword; and they escaped into the land of Armenia: and Esar-haddon his son reigned in his stead.
Ug nahitabo, sa diha nga nagsimba siya didto sa balay sa Nisroch nga iyang dios, nga si Adremelech ug si Sarezer, iyang mga anak nga lalake mitigbas kaniya sa pinuti; ug nangalagiw sila ngadto sa yuta sa Ararat. Ug si Esar-hadon nga iyang anak nga lalake naghari ilis kaniya.
