< Mark 14 >
1 After two days was the feast of the passover, and of unleavened bread: and the chief priests and the scribes sought how they might take him by craft, and put him to death.
Gouel ar Pask hag ar bara hep goell a dlee bezañ daou zevezh goude; ar veleien vras hag ar skribed a glaske an doare da gregiñ e Jezuz dre droidell ha d'e lakaat d'ar marv.
2 But they said, Not on the feast day, lest there should be an uproar of the people.
Met e lavarent: Arabat e vefe e-pad ar gouel, gant aon na savfe un drubuilh bennak e-touez ar bobl.
3 And being in Bethany in the house of Simon the leper, as he sat eating, there came a woman having an alabaster box of ointment of spikenard very precious; and she broke the box, and poured it on his head.
Jezuz, o vezañ e Betania ouzh taol e ti Simon al lovr, ur wreg a zeuas d'e gavout gant ul lestr alabastr leun a c'hwezh-vat a nard pur hag eus ur priz bras, hag, o vezañ torret al lestr, e skuilhas ar c'hwezh-vat war e benn.
4 And there were some that had indignation within themselves, and said, Why was this waste of the ointment made?
Hiniennoù a yeas droug enno o-unan, hag a lavaras: Perak koll evel-se ar c'hwezh-vat-se?
5 For it might have been sold for more than three hundred pence, and have been given to the poor. And they murmured against her.
Rak gallet e vije bet gwerzhañ anezhi ouzhpenn tri c'hant diner, hag o reiñ d'ar beorien. Evel-se e krozmolent en he enep.
6 And Jesus said, Let her alone; why trouble ye her? she hath wrought a good work on me.
Met Jezuz a lavaras: Lezit anezhi; perak e rit poan dezhi? Un dra vat he deus graet em c'heñver.
7 For ye have the poor with you always, and whenever ye will ye may do them good: but me ye have not always.
Rak c'hwi ho po atav peorien ganeoc'h, ha bep gwech ma c'hoantaot e c'hellot ober vat dezho, met n'ho po ket atav ac'hanon.
8 She hath done what she could: she is come beforehand to anoint my body for the burial.
Graet he deus ar pezh a oa en he galloud; balzamet he deus dre ziaraok va c'horf evit va beziadur.
9 Verily I say to you, Wherever this gospel shall be preached throughout the whole world, this also that she hath done shall be spoken of for a memorial of her.
Me a lavar deoc'h e gwirionez, penaos en holl lec'hioù eus ar bed ma vo an aviel-mañ prezeget, ar pezh he deus graet a vo ivez lavaret en eñvor anezhi.
10 And Judas Iscariot, one of the twelve, went to the chief priests, to betray him to them.
Neuze Judaz Iskariod, unan eus an daouzek, a yeas da gavout ar veleien vras evit lakaat Jezuz etre o daouarn.
11 And when they heard it, they were glad, and promised to give him money. And he sought how he might conveniently betray him.
Selaou a rejont gant joa, hag e lavarjont reiñ arc'hant dezhañ; diwar neuze e klaskas an tu dereat d'e lakaat etre o daouarn.
12 And the first day of unleavened bread, when they killed the passover, his disciples said to him, Where wilt thou that we go and prepare that thou mayest eat the passover?
Ar c'hentañ deiz eus ar bara hep goell, pa aberzhed ar Pask, e ziskibien a lavaras dezhañ: Pelec'h e c'hoantaez ez afemp da gempenn ar pezh a zo ret evit debriñ ar Pask?
13 And he sendeth two of his disciples, and saith to them, Go ye into the city, and there shall meet you a man bearing a pitcher of water: follow him.
Neuze e kasas daou eus e ziskibien hag e lavaras dezho: It e kêr, hag e kavot dirazoc'h un den o tougen ur podad dour, it war e lerc'h.
14 And wherever he shall go in, say ye to the master of the house, The Master saith, Where is the guestchamber, where I may eat the passover with my disciples?
E pe lec'h bennak ma'z aio, lavarit da vestr an ti: Ar Mestr a lavar: Pelec'h emañ al lec'h e tebrin ar Pask ennañ, gant va diskibien?
15 And he will show you a large upper room furnished and prepared: there make ready for us.
Hag e tiskouezo deoc'h ur gambr uhel, urzhiet ha kempennet mat; fichit eno deomp ar Pask.
16 And his disciples went, and came into the city, and found as he had said to them: and they made ready the passover.
E ziskibien eta a yeas, hag a zeuas e kêr, hag e kavjont an traoù evel m'en devoa lavaret dezho; hag e fichjont ar Pask.
17 And in the evening he cometh with the twelve.
Pa voe deuet an abardaez, e teuas gant an daouzek.
18 And as they sat and were eating, Jesus said, Verily I say to you, One of you who eateth with me shall betray me.
Evel ma oant ouzh taol, ha ma tebrent, Jezuz a lavaras: Me a lavar deoc'h e gwirionez, unan ac'hanoc'h, unan a zebr ganin, am gwerzho.
19 And they began to be sorrowful, and to say to him one by one, Is it I? and another said, Is it I?
Neuze en em lakajont d'en em c'hlac'hariñ; hag e lavarjont dezhañ, an eil goude egile: Ha me eo?
20 And he answered and said to them, It is one of the twelve, that dippeth with me in the dish.
Eñ a respontas dezho: Unan an daouzek eo, ha lakaat a ra e zorn er plad ganin.
21 The Son of man indeed goeth, as it is written concerning him: but woe to that man by whom the Son of man is betrayed! good were it for that man if he had never been born.
Mab an den, evit gwir, a ya hervez ar pezh a zo skrivet anezhañ; met gwalleur d'an den ma vo gwerzhet gantañ; gwell e vije d'an den-se, ne vije biken bet ganet.
22 And as they were eating, Jesus took bread, and blessed, and broke it, and gave to them, and said, Take, eat: this is my body.
Evel ma tebrent, Jezuz a gemeras bara ha, goude bezañ trugarekaet, e torras anezhañ, hag en roas dezho, o lavarout: Kemerit, [debrit, ] hemañ eo va c'horf.
23 And he took the cup, and when he had given thanks, he gave it to them: and they all drank of it.
Kemer a reas ivez an hanaf ha, goude bezañ trugarekaet, en roas dezho, hag ec'h evjont holl dioutañ.
24 And he said to them, This is my blood of the new testament, which is shed for many.
Hag e lavaras dezho: Hemañ eo va gwad, ar gwad eus an emglev [nevez], skuilhet evit kalz.
25 Verily I say to you, I will drink no more of the fruit of the vine, until that day that I drink it new in the kingdom of God.
Me a lavar deoc'h e gwirionez, n'evin mui eus frouezh ar gwini, betek an deiz ma'c'h evin anezhañ nevez e rouantelezh Doue.
26 And when they had sung an hymn, they went out to the mount of Olives.
Goude m'o devoe kanet ar c'hantikoù, ez ejont da Venez an Olived.
27 And Jesus saith to them, All ye shall be offended because of me this night: for it is written, I will smite the shepherd, and the sheep shall be scattered.
Neuze, Jezuz a lavaras dezho: Me a vo deoc'h holl en noz-mañ un abeg da gouezhañ, rak skrivet eo: skeiñ a rin ar pastor, hag an deñved a vo stlabezet.
28 But after that I am risen, I will go before you into Galilee.
Met goude ma vin adsavet a varv, ho tiaraogin e Galilea.
29 But Peter said to him, Although all shall be offended, yet will not I.
Ha Pêr a lavaras dezhañ: Pa vefe an holl gwallskoueriet, evidon-me, ne vin ket.
30 And Jesus saith to him, Verily I say to thee, That this day, even in this night, before the cock shall crow twice, thou shalt deny me three times.
Neuze Jezuz a lavaras dezhañ: Me a lavar dit e gwirionez, penaos hiziv, en noz-mañ, a-raok ma kano ar c'hilhog div wech, te az po va dinac'het teir gwech.
31 But he spoke the more vehemently, If I should die with thee, I will not deny thee in any way. Likewise also said they all.
Met eñ a lavare kreñvoc'h c'hoazh: Ha pa vefe ret din mervel ganit, ne zinac'hin ket ac'hanout. Hag holl, e lavarent ar memes tra.
32 And they came to a place which was named Gethsemane: and he saith to his disciples, Sit ye here, while I shall pray.
Neuze ez ejont en ul lec'h galvet Getsemane, ha Jezuz a lavaras d'e ziskibien: Azezit amañ e-pad ma pedin.
33 And he taketh with him Peter and James and John, and began to be greatly amazed, and to be very heavy;
Kemer a reas gantañ Pêr, Jakez ha Yann, hag e voe leuniet a aon hag a anken.
34 And saith to them, My soul is exceeding sorrowful to death: tarry ye here, and watch.
Hag e lavaras dezho: Trist eo va ene betek ar marv; chomit amañ ha beilhit.
35 And he went forward a little, and fell on the ground, and prayed that, if it were possible, the hour might pass from him.
O vont un tamm a-raokoc'h, en em stouas d'an douar, da bediñ ma c'hellje an eur-se pellaat dioutañ.
36 And he said, Abba, Father, all things are possible to thee; take away this cup from me: nevertheless not what I will, but what thou wilt.
Hag e lavare: Abba! Tad! An holl draoù a c'hellez; pella an hanaf-se diouzhin! Koulskoude neket evel ma fell din, met evel ma fell dit.
37 And he cometh, and findeth them sleeping, and saith to Peter, Simon, sleepest thou? couldest not thou watch one hour?
Hag e tistroas, o c'havas kousket, hag e lavaras da Bêr: Simon, kousket a rez! Ne'c'h eus ket gallet beilhañ un eur?
38 Watch ye and pray, lest ye enter into temptation. The spirit truly is ready, but the flesh is weak.
Beilhit ha pedit evit na gouezhot ket en temptadur; ar spered a zo buan, met ar c'hig a zo dinerzh.
39 And again he went away, and prayed, and spoke the same words.
Mont a reas adarre, hag e pedas, o lavarout ar memes komzoù.
40 And when he returned, he found them asleep again, ( for their eyes were heavy, ) neither knew they what to answer him.
O vezañ distroet, o c'havas adarre kousket, rak o daoulagad a oa pounneraet; ha ne ouient petra da lavarout dezhañ.
41 And he cometh the third time, and saith to them, Sleep on now, and take your rest: it is enough, the hour is come; behold, the Son of man is betrayed into the hands of sinners.
Hag e tistroas evit an trede gwech, hag e lavaras dezho: Kouskit bremañ ha diskuizhit! A-walc'h eo! An eur a zo deuet; setu, Mab an den a zo lakaet etre daouarn ar bec'herien.
42 Rise up, let us go; lo, he that betrayeth me is at hand.
Savit, ha deomp, setu, an hini am gwerzh a dosta.
43 And immediately, while he was yet speaking, cometh Judas, one of the twelve, and with him a great multitude with swords and staffs, from the chief priests and the scribes and the elders.
Ha kerkent, evel ma komze c'hoazh, Judaz, unan an daouzek, a zeuas, ha gantañ ur vandenn vras a dud gant klezeier ha gant bizhier, a-berzh ar veleien vras, ar skribed hag an henaourien.
44 And he that betrayed him had given them a sign, saying, Whomever I shall kiss, that same is he; take him, and lead him away safely.
An hini en gwerzhe en devoa roet ar sin-mañ: An hini a bokin dezhañ, hennezh eo; krogit ennañ, ha kasit eñ sur.
45 And as soon as he was come, he goeth immediately to him, and saith, Master, master; and kissed him.
Raktal eta evel ma oa erruet, e tostaas outañ, hag e lavaras dezhañ: Mestr! Mestr! Hag e pokas dezhañ.
46 And they laid their hands on him, and took him.
Neuze e lakajont o daouarn war Jezuz, hag e krogjont ennañ.
47 And one of them that stood by drew a sword, and smote a servant of the high priest, and cut off his ear.
Unan eus ar re a oa eno a dennas e gleze, a skoas servijer ar beleg-meur, hag a droc'has e skouarn dezhañ.
48 And Jesus answered and said to them, Have ye come out, as against a thief, with swords and with staffs to take me?
Neuze Jezuz a gemeras ar gomz hag a lavaras dezho: Deuet oc'h er-maez evel war-lerc'h ul laer, gant klezeier ha gant bizhier, evit kregiñ ennon.
49 I was daily with you in the temple teaching, and ye took me not: but the scriptures must be fulfilled.
Bemdez e oan en ho touez, o kelenn en templ, ha n'hoc'h eus ket va c'hemeret; met bez' eo evit ma vo ar Skriturioù peurc'hraet.
50 And they all forsook him, and fled.
Neuze, o vezañ e zilezet, an holl a dec'has kuit.
51 And there followed him a certain young man, having a linen cloth cast about his naked body; and the young men laid hold on him:
Un den yaouank en heulie, goloet hepken gant ul linenn skañv; an dud yaouank a grogas ennañ,
52 And he left the linen cloth, and fled from them naked.
met eñ a lezas ganto e wiskamant, hag a dec'has en noazh deus etre o daouarn.
53 And they led Jesus away to the high priest: and with him were assembled all the chief priests and the elders and the scribes.
Kas a rejont neuze Jezuz da di ar beleg-meur, e-lec'h ma oa en em zastumet an holl veleien vras, an henaourien hag ar skribed.
54 And Peter followed him afar off, even into the courtyard of the high priest: and he sat with the servants, and warmed himself at the fire.
Pêr a heulias anezhañ a-bell betek porzh ar beleg-meur. Hag o vezañ azezet gant ar vevelien, en em domme e-tal an tan.
55 And the chief priests and all the council sought for testimony against Jesus to put him to death; and found none.
Ar veleien vras hag an holl sanedrin a glaske un testeni a-enep Jezuz, evit e lakaat d'ar marv, hogen ne gavent ket.
56 For many bore false testimony against him, but their testimony agreed not together.
Rak kalz a roe testeni fals en e enep, met o zestenioù ne oant ket heñvel etrezo.
57 And there arose certain, and bore false testimony against him, saying,
Hiniennoù a savas neuze, hag a zougas ur fals testeni a-enep dezhañ o lavarout:
58 We heard him say, I will destroy this temple that is made with hands, and within three days I will build another made without hands.
Ni hon eus e glevet o lavarout: Me a ziskaro an templ-mañ, graet gant dorn an den, hag a-benn tri deiz ec'h adsavin unan all, ha ne vo ket graet gant dorn an den.
59 But neither so did their testimony agree together.
Met o zestenioù ne oant ket heñvel etrezo kennebeut.
60 And the high priest stood up in the midst, and asked Jesus, saying, Answerest thou nothing? what is it which these testify against thee?
Neuze ar beleg-meur, o sevel e-kreiz ar sanhedrin, a reas ouzh Jezuz ar goulenn-mañ: Ha ne respontez netra? Petra a destenn an dud-se en da enep?
61 But he held his peace, and answered nothing. Again the high priest asked him, and said to him, Art thou the Christ, the Son of the Blessed?
Met Jezuz a davas ha ne respontas netra. Ar beleg-meur a reas c'hoazh outañ ar goulenn-mañ: Bez' out-te ar C'hrist, Mab an Hini a zo benniget?
62 And Jesus said, I am: and ye shall see the Son of man sitting on the right hand of power, and coming in the clouds of heaven.
Ha Jezuz a lavaras dezhañ: Bez' ez on; ha gwelout a reot Mab an den azezet a-zehou da c'halloud Doue, hag o tont war goabr an neñv.
63 Then the high priest tore his clothes, and saith, What need we any further witnesses?
Neuze ar beleg-meur a rogas e zilhad, hag a lavaras: Da betra hon eus mui ezhomm a destoù?
64 Ye have heard the blasphemy: what think ye? And they all condemned him to be guilty of death.
Klevet hoc'h eus al ledoued; petra a soñjit a-se? Holl neuze, e varnjont anezhañ evel din a varv.
65 And some began to spit on him, and to cover his face, and to buffet him, and to say to him, Prophesy: and the soldiers struck him with the palms of their hands.
Hiniennoù en em lakaas da grañchat outañ, da c'holeiñ e vizaj, ha da reiñ dezhañ karvanadoù, o lavarout: Divin! Hag ar vevelien a skoe anezhañ gant bizhier.
66 And as Peter was down in the courtyard, there cometh one of the maids of the high priest:
Pêr a oa e traoñ ar porzh, hag e teuas eno unan eus mitizhien ar beleg-meur;
67 And when she saw Peter warming himself, she looked upon him, and said, And thou also wast with Jesus of Nazareth.
hag o welout Pêr oc'h en em dommañ, e sellas outañ hag e lavaras: Te ivez, te a oa gant Jezuz a Nazared.
68 But he denied, saying, I know not, neither do I understand what thou sayest. And he went out into the porch; and the cock crowed.
Met eñ a nac'has anezhañ, hag a lavaras: N'anavezan ket anezhañ, ha n'ouzon ket petra a lavarez; mont a reas er-maez er porzh; hag ar c'hilhog a ganas.
69 And a maid saw him again, and began to say to them that stood by, This is one of them.
Ar vatezh-se, o vezañ e welet adarre, en em lakaas da lavarout d'ar re a oa eno: An den-mañ a zo eus an dud-se. Met eñ e nac'has adarre.
70 And he denied it again. And a little after, they that stood by said again to Peter, Surely thou art one of them: for thou art a Galilaean, and thy speech showeth it.
Ur penad goude, ar re a oa eno a lavaras da Bêr: Evit gwir te a zo eus an dud-se, rak te a zo Galileat, [ha da yezh a zo heñvel ouzh o hini].
71 But he began to curse and to swear, saying, I know not this man of whom ye speak.
Neuze en em lakaas da zroukpediñ ha da douiñ, o lavarout: N'anavezan ket an den-se a gomzit anezhañ.
72 And the second time the cock crowed. And Peter called to mind the word that Jesus said to him, Before the cock shall crow twice, thou shalt deny me three times. And when he thought about it, he wept.
Raktal ar c'hilhog a ganas un eil gwech; ha Pêr en devoe soñj eus ar gomz en devoa Jezuz lavaret dezhañ: A-raok ma kano ar c'hilhog div wech, ez po va dinac'het teir gwech. Hag o vezañ aet buan er-maez, e ouelas.