Proverbs 8
1 Does not Wisdom call out? Does not Understanding raise her voice?
Hindi ba umiiyak ang karunungan, at inilalabas ng unawa ang kaniyang tinig?
2 On the hilltops beside the road, at the crossroads, Wisdom has taken her stand.
Sa taluktok ng mga mataas na dako sa tabi ng daan, sa mga salubungang landas, siya'y tumatayo;
3 Before the gates at the entrance into the city, at the entrances into the city, she calls out.
Sa tabi ng mga pintuang-bayan sa pasukan ng bayan, sa pasukan sa mga pintuan siya'y humihiyaw ng malakas:
4 “It is to you, people, that I call; my voice is for the sons of mankind.
Sa inyo, Oh mga lalake, ako'y tumatawag; at ang aking tinig ay sa mga anak ng mga tao.
5 You who are naive, learn wisdom; and you who are foolish, you must get an understanding mind.
Oh kayong mga musmos, magsiunawa kayo ng katalinuhan; at, kayong mga mangmang, makaunawa kayo sa puso.
6 Listen, because I will speak of noble things, and when my lips open I will say upright things.
Kayo'y mangakinig, sapagka't magsasalita ako ng mga marilag na bagay; at ang buka ng aking mga labi ay magiging mga matuwid na bagay,
7 For my mouth speaks what is trustworthy, and wickedness is disgusting to my lips.
Sapagka't ang aking bibig ay sasambit ng katotohanan; at kasamaan ay karumaldumal sa aking mga labi.
8 All the words of my mouth are just; in them is nothing twisted or misleading.
Lahat ng mga salita ng aking bibig ay sa katuwiran; walang bagay na liko o suwail sa kanila.
9 All of them are straight for the person who understands; my words are upright for those who find knowledge.
Pawang malilinaw sa kaniya na nakakaunawa, at matuwid sa kanila na nangakakasumpong ng kaalaman.
10 Acquire my instruction rather than silver; acquire knowledge rather than pure gold.
Tanggapin mo ang aking turo at huwag pilak; at ang kaalaman na higit kay sa dalisay na ginto.
11 For Wisdom is better than jewels; no treasure is equal to her.
Sapagka't ang karunungan ay maigi kay sa mga rubi; at lahat ng mga bagay na mananasa ay hindi maitutulad sa kaniya.
12 I, Wisdom, live with Prudence, and I possess knowledge and discretion.
Akong karunungan ay tumatahan sa kabaitan, at aking nasusumpungan ang kaalaman at gunita.
13 The fear of Yahweh is to hate evil. I hate pride and arrogance, the evil way, and perverted speech. I hate them.
Ang pagkatakot sa Panginoon ay ipagtanim ang kasamaan; Kapalaluan, at kahambugan at masamang lakad, at ang masamang bibig ay aking ipinagtatanim.
14 I have good advice and sound wisdom; I am insight; strength belongs to me.
Payo ay akin at magaling na kaalaman: ako'y kaunawaan; ako'y may kapangyarihan,
15 By me kings reign, and rulers make laws that are just.
Sa pamamagitan ko ay naghahari ang mga hari, at nagpapasiya ng kaganapan ang mga pangulo.
16 By me princes rule, nobles, and all who govern with justice.
Sa pamamagitan ko ay nagpupuno ang mga pangulo, at ang mga mahal na tao, sa makatuwid baga'y lahat ng mga hukom sa lupa.
17 I love those who love me, and those who diligently seek me, find me.
Aking iniibig sila na nagsisiibig sa akin; at yaong nagsisihanap na masikap sa akin ay masusumpungan ako.
18 With me are riches and honor, lasting wealth and righteousness.
Mga kayamanan at karangalan ay nasa akin; Oo, lumalaging mga kayamanan at katuwiran.
19 My fruit is better than gold, even fine gold; my produce is better than pure silver.
Ang bunga ko ay maigi kay sa ginto, oo, kay sa dalisay na ginto; at ang pakinabang sa akin kay sa piling pilak.
20 I walk in the path of righteousness, in the midst of the paths of justice.
Ako'y lumalakad sa daan ng katuwiran, sa gitna ng mga landas ng kahatulan:
21 As a result, I make those who love me inherit wealth; I fill up their treasuries.
Upang aking papagmanahin ng pag-aari yaong nagsisiibig sa akin, at upang aking mapuno ang kanilang ingatang-yaman.
22 Yahweh created me at the beginning, the first of his deeds then.
Inari ako ng Panginoon sa pasimula ng kaniyang lakad, bago pinasimulan ang kaniyang mga gawa ng una.
23 In ages long ago I was made—from the first, from the beginnings of the earth.
Ako'y nalagay mula noong araw mula ng walang pasimula, bago nalikha ang lupa.
24 Before there were oceans, I was given birth— before there were springs abounding with water.
Ako'y nailabas ng wala pang mga kalaliman; nang wala pang mga bukal na sagana ng tubig.
25 Before the mountains were settled and before the hills, I was born.
Bago ang mga bundok ay nalagay, bago ang mga burol ay ako'y nailabas:
26 I was born before Yahweh had made the earth or the fields, or even the first dust in the world.
Samantalang hindi pa niya nililikha ang lupa, ni ang mga parang man, ni ang pasimula man ng alabok ng sanglibutan.
27 I was there when he established the heavens, when he drew a circle on the surface of the deep.
Nang kaniyang itatag ang langit nandoon ako: nang siya'y maglagay ng balantok sa balat ng kalaliman:
28 I was there when he established the clouds above and when the springs in the deep became fixed.
Nang kaniyang pagtibayin ang langit sa itaas: nang maging matibay ang mga bukal ng kalaliman:
29 I was there when he made his limit for the sea, so the waters should not spread beyond his command, and when there was set the limit for the foundations of the dry land.
Nang bigyan niya ang dagat ng kaniyang hangganan, upang huwag salangsangin ng tubig ang kaniyang utos: nang kaniyang iayos ang mga patibayan ng lupa:
30 I was beside him, as a skilled craftsman; I was his delight day after day, always rejoicing before him.
Nasa siping nga niya ako na gaya ng matalinong manggagawa: at ako ang kaniyang ligaya sa araw-araw, na nagagalak na lagi sa harap niya;
31 I was rejoicing in his whole world, and my delight was in the sons of mankind.
Na nagagalak sa kaniyang tinatahanang lupa; at ang aking kaaliwan ay sa mga anak ng mga tao.
32 Now, my sons, listen to me, for those who keep my ways will be blessed.
Ngayon nga, mga anak ko, dinggin ninyo ako: sapagka't mapalad ang nangagiingat ng aking mga daan.
33 Listen to my instruction and be wise; do not neglect it.
Mangakinig kayo ng turo, at kayo'y magpakapantas, at huwag ninyong tanggihan.
34 The one who listens to me will be blessed. He will be watching every day at my doors, waiting beside the posts of my doors.
Mapalad ang tao na nakikinig sa akin, na nagbabantay araw-araw sa aking mga pintuang-bayan, na naghihintay sa mga haligi ng aking mga pintuan.
35 For whoever finds me, finds life, and he will find the favor of Yahweh.
Sapagka't sinomang nakakasumpong sa akin, ay nakakasumpong ng buhay. At magtatamo ng lingap ng Panginoon.
36 But he who fails, harms his own life; all who hate me love death.”
Nguni't siyang nagkakasala laban sa akin ay nagliligaw ng kaniyang sariling kaluluwa; silang lahat na nangagtatanim sa akin ay nagsisiibig ng kamatayan.
