Proverbs 6
1 My son, if you set aside your money as a guarantee for your neighbor's loan, if you gave your promise for a loan of someone you do not know,
Hỡi con, nếu con có bảo lãnh cho kẻ lân cận mình, Nếu con giao tay mình vì người ngoại,
2 then you have laid a trap for yourself by your promise and you have been caught by the words of your mouth.
Thì con đã bị lời miệng mình trói buộc, Mắc phải lời của miệng con.
3 When you are caught by your words, my son, do this and save yourself, since you have fallen into the hand of your neighbor; go and humble yourself and make your case before your neighbor.
Hỡi con, bởi vì con đã sa vào tay kẻ lân cận con, Hỡi làm điều nầy và giải cứu mình con: Hãy đi hạ mình xuống, nài xin người lân cận con;
4 Give your eyes no sleep and your eyelids no slumber.
Chớ để cho hai mắt con ngủ, Hoặc mí mắt con chợp lại;
5 Save yourself like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the hand of the fowler.
Hỡi giải cứu mình khỏi người như con hoàng dương thoát khỏi tay thợ săn, Như con chim thoát khỏi tay kẻ đánh rập.
6 Look at the ant, you lazy person, consider her ways, and be wise.
Hỡi kẻ biếng nhác, hãy đi đến loài kiến; Khá xem xét cách ăn ở nó mà học khôn ngoan.
7 It has no commander, officer, or ruler,
Tuy nó không có hoặc quan tướng, Hay quan cai đốc, hay là quan trấn,
8 yet it prepares its food in the summer and during the harvest it stores up what it will eat.
Thì nó cũng biết sắm sửa lương phạn mình trong lúc mùa hè, Và thâu trử vật thực nó trong khi mùa gặt.
9 How long will you sleep, you lazy person? When will you rise from your sleep?
Hỡi kẻ biếng nhác, ngươi sẽ nằm cho đến chừng nào? Bao giờ ngươi sẽ ngủ thức dậy?
10 “A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest”—
Ngủ một chút, chợp mắt một chút, Khoanh tay nằm một chút,
11 and your poverty will come like a robber and your needs like an armed soldier.
Thì sự nghèo khổ của ngươi sẽ đến như kẻ đi rảo, Và sự thiếu thốn của ngươi tới như người cầm binh khí.
12 A worthless person—a wicked man— lives by the crookedness of his speech,
Người nào đi đừng có miệng giả dối, Là một kẻ vô loại, một người gian ác;
13 winking his eyes, making signals with his feet and pointing with his fingers.
Hắn liếc con mắt, dùng chơn mình bày ý, Và lấy ngón tay mình ra dấu;
14 He plots evil with deceit in his heart; he always stirs up discord.
Trong lòng hắn vẫn có sự gian tà; Nó toan mưu ác luôn luôn, Và gieo sự tranh cạnh.
15 Therefore his disaster will overtake him in an instant; in a moment he will be broken beyond healing.
Bới cớ ấy, tai họa sẽ xảy đến nó thình lình; Bỗng chúc nó bị bại hoại, không phương thế chữa được.
16 There are six things that Yahweh hates, seven that are disgusting to him.
Có sáu điều Ðức Giê-hô-va ghét, Và bảy điều Ngài lấy làm gớm ghiếc:
17 The eyes of a proud person, a tongue that lies, hands that shed the blood of innocent people,
Con mắt kiêu ngạo, lưỡi dối trá, Tay làm đổ huyết vô tội
18 a heart that invents wicked schemes, feet that quickly run to do evil,
Lòng toan những mưu ác, Chơn vội vàng chạy đến sự dữ,
19 a witness who breathes out lies and one who sows discord among brothers.
Kẻ làm chứng gian và nói điều dối, Cùng kẻ gieo sự tranh cạnh trong vòng anh em.
20 My son, obey the command of your father and do not forsake the teaching of your mother.
Hỡi con, hãy giữ lời răn bảo của cha, Chớ lìa bỏ các phép tắc của mẹ con.
21 Always bind them on your heart; tie them about your neck.
Khá ghi tạc nó nơi lòng con luôn luôn, Và đeo nó nơi cổ con.
22 When you walk, they will guide you; when you sleep, they will watch over you; and when you wake up, they will teach you.
Khi con đi, các lời đó sẽ dẫn dắt con; Lúc con ngủ, nó gìn giữ con; Và khi con thúc đẩy, thì nó sẽ trò chuyện với con.
23 For the commands are a lamp, and the teaching is a light; the corrections that come by instruction are the way of life.
Vì điều răn là một cái đèn, luật pháp là ánh sáng, Và sự quở trách khuyên dạy là con đường sự sống,
24 It keeps you from the immoral woman, from the smooth words of an immoral woman.
Ðặng giữ con khỏi người đờn bà ác nghiệp, Và khỏi lưỡi dua nịnh của dâm phụ.
25 Do not lust in your heart after her beauty and do not let her capture you with her eyelashes.
Lòng con chớ tham muốn sắc nó, Ðừng để mình mắc phải mí mắt nó.
26 Sleeping with a prostitute can cost the price of a loaf of bread, but the wife of another may cost you your very life.
Vì tại kỵ nữ có người nông nổi chỉ còn một miếng bánh mà thôi; Người dâm phụ vẫn lừa sẵn linh hồn quí báu.
27 Can a man carry a fire against his chest without burning his clothes?
Há có người nào để lửa trong lòng mình, Mà áo người lại chẳng bị cháy sao?
28 Can a man walk on hot coals without scorching his feet?
Há có ai đi trên than lửa hực, Mà chơn mình lại chẳng bị phồng chăng?
29 So is the man who sleeps with his neighbor's wife; the one who sleeps with her will not go unpunished.
Kẻ nào đi tới cùng vợ người lân cận mình cũng vậy; Phàm ai đụng đến nàng ắt chẳng được khỏi bị phạt.
30 People do not despise a thief if he steals to satisfy his need when he is hungry.
Người ta chẳng khinh dị kẻ trộm, Nếu nó ăn cắp đặng phỉ lòng mình khi đói khát;
31 Yet if he is caught, he will pay back seven times what he stole; he must give up everything of value in his house.
Hễ nó bị bắt, chắc phải thường bồi gấp bảy lần; Nó sẽ nộp hết tài sản của nhà nó.
32 The one who commits adultery has no sense; the one who does it destroys himself.
Kẻ nào phạm tội ngoại tình với người đờn bà, tất vô tâm vô trí: Ai làm như vậy, khiến cho linh hồn mình bị hư mất.
33 Wounds and shame are what he deserves and his disgrace will not be wiped away.
Người ấy sẽ bị thương tích và khinh bỉ, Sự sỉ nhục người sẽ chẳng bôi mất đi;
34 For jealousy makes a man furious; he will show no mercy when he takes his revenge.
Vì sự ghen ghét là điều giận dữ của người nam, Trong ngày báo thù, người không dung thứ;
35 He will accept no compensation and he cannot be bought off, though you offer him many gifts.
Người sẽ chẳng nhận giá đền tội nào hết, Mặc dầu con gia tăng của lễ, người cũng không đặng phỉ ý đâu.
