Proverbs 6
1 My son, if you set aside your money as a guarantee for your neighbor's loan, if you gave your promise for a loan of someone you do not know,
Synu mój! jeźlibyś ręczył za przyjaciela twego, a dałbyś obcemu rękę twoję:
2 then you have laid a trap for yourself by your promise and you have been caught by the words of your mouth.
Usidliłeś się słowy ust twoich, pojmanyś mowami ust twoich.
3 When you are caught by your words, my son, do this and save yourself, since you have fallen into the hand of your neighbor; go and humble yourself and make your case before your neighbor.
Przetoż uczyń tak, synu mój! a wyzwól się, gdyżeś wpadł w rękę przyjaciela twego; idźże, upokórz się, a nalegaj na przyjaciela twego.
4 Give your eyes no sleep and your eyelids no slumber.
Nie dawaj snu oczom twoim, ani drzemania powiekom twoim.
5 Save yourself like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the hand of the fowler.
Wyrwij się jako łani z rąk myśliwca i jako ptak z ręki ptasznika.
6 Look at the ant, you lazy person, consider her ways, and be wise.
Idź do mrówki, leniwcze! obacz drogi jej, a nabądź mądrości;
7 It has no commander, officer, or ruler,
Która, choć nie ma wodza, ani przełożonego, ani pana,
8 yet it prepares its food in the summer and during the harvest it stores up what it will eat.
Przecież w lecie gotuje pokarm swój, a zgromadza w żniwa żywność swoję.
9 How long will you sleep, you lazy person? When will you rise from your sleep?
Leniwcze! dokądże leżeć będziesz? kiedyż wstaniesz ze snu swego?
10 “A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest”—
Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał.
11 and your poverty will come like a robber and your needs like an armed soldier.
A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój, jako mąż zbrojny.
12 A worthless person—a wicked man— lives by the crookedness of his speech,
Człowiek niepobożny, mąż złośliwy chodzi w przewrotności ust;
13 winking his eyes, making signals with his feet and pointing with his fingers.
Mruga oczyma swemi, mówi nogami swemi, ukazuje palcami swemi;
14 He plots evil with deceit in his heart; he always stirs up discord.
Przewrotności są w sercu jego, myśli złe na każdy czas, a zwady rozsiewa.
15 Therefore his disaster will overtake him in an instant; in a moment he will be broken beyond healing.
Przetoż prędko przyjdzie upadek jego; nagle skruszony będzie bez uleczenia.
16 There are six things that Yahweh hates, seven that are disgusting to him.
Sześć jest rzeczy, których nienawidzi Pan, a siódma jest obrzydliwością duszy jego;
17 The eyes of a proud person, a tongue that lies, hands that shed the blood of innocent people,
Oczów wyniosłych, języka kłamliwego, i rąk wylewających krew niewinną;
18 a heart that invents wicked schemes, feet that quickly run to do evil,
Serca, które knuje myśli złe; nóg, które się kwapią bieżeć ku złemu;
19 a witness who breathes out lies and one who sows discord among brothers.
Świadka fałszywego, który mówi kłamstwo, i tego, który sieje rosterki między braćmi.
20 My son, obey the command of your father and do not forsake the teaching of your mother.
Strzeżże, synu mój! przykazania ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
21 Always bind them on your heart; tie them about your neck.
Wiążże je zawżdy u serca twego, a wieszaj je u szyi twojej.
22 When you walk, they will guide you; when you sleep, they will watch over you; and when you wake up, they will teach you.
Gdziekolwiek pójdziesz, poprowadzi cię; gdy, zaśniesz strzedz cię będzie, a gdy się ocucisz, rozmawiać z tobą będzie,
23 For the commands are a lamp, and the teaching is a light; the corrections that come by instruction are the way of life.
(Bo przykazanie jest pochodnią, nauka światłością, a drogą żywota są karności ćwiczenia.)
24 It keeps you from the immoral woman, from the smooth words of an immoral woman.
Aby cię strzegły od niewiasty złej, i od łagodnego języka niewiasty obcej.
25 Do not lust in your heart after her beauty and do not let her capture you with her eyelashes.
Nie pożądaj piękności jej w sercu twojem, a niech cię nie łowi powiekami swemi.
26 Sleeping with a prostitute can cost the price of a loaf of bread, but the wife of another may cost you your very life.
Albowiem dla niewiasty wszetecznej zubożeje człowiek aż do kęsa chleba; owszem żona cudzołożna drogą duszę łowi.
27 Can a man carry a fire against his chest without burning his clothes?
Izaż może kto brać ogień do zanadrzy swoich, aby szaty jego nie zgorzały?
28 Can a man walk on hot coals without scorching his feet?
Izaż może kto chodzić po rozpalonym węglu, aby się nogi jego nie poparzyły?
29 So is the man who sleeps with his neighbor's wife; the one who sleeps with her will not go unpunished.
Tak kto wchodzi do żony bliźniego swego, nie będzie bez winy, ktokolwiek się jej dotknie.
30 People do not despise a thief if he steals to satisfy his need when he is hungry.
Nie kładą hańby na złodzieja, jeżliż co ukradnie, chcąc nasycić duszę swoję, będąc głodnym;
31 Yet if he is caught, he will pay back seven times what he stole; he must give up everything of value in his house.
Ale gdy go zastaną, nagradza siedmiorako, albo wszystkę majętność domu swego daje.
32 The one who commits adultery has no sense; the one who does it destroys himself.
Lecz cudzołożący z niewiastą głupi jest, a kto chce zatracić duszę swoję, ten to czyni.
33 Wounds and shame are what he deserves and his disgrace will not be wiped away.
Karanie i zelżywość odniesie, a hańba jego nie będzie zgładzona.
34 For jealousy makes a man furious; he will show no mercy when he takes his revenge.
Bo zawisna miłość jest zapalczywością męża, a nie sfolguje w dzień pomsty.
35 He will accept no compensation and he cannot be bought off, though you offer him many gifts.
Nie będzie miał względu na żaden okup, ani przyjmie, chociażby mu najwięcej darów dawano.
