Proverbs 6
1 My son, if you set aside your money as a guarantee for your neighbor's loan, if you gave your promise for a loan of someone you do not know,
Mia filo! se vi garantiis por via proksimulo Kaj donis vian manon por aliulo,
2 then you have laid a trap for yourself by your promise and you have been caught by the words of your mouth.
Tiam vi enretiĝis per la vortoj de via buŝo, Kaptiĝis per la vortoj de via buŝo.
3 When you are caught by your words, my son, do this and save yourself, since you have fallen into the hand of your neighbor; go and humble yourself and make your case before your neighbor.
Tiam, mia filo, agu tiel kaj saviĝu, Ĉar vi falis en la mano de via proksimulo: Iru, vigliĝu, kaj petegu vian proksimulon;
4 Give your eyes no sleep and your eyelids no slumber.
Ne lasu viajn okulojn dormi Kaj viajn palpebrojn dormeti;
5 Save yourself like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the hand of the fowler.
Savu vin, kiel gazelo, el la mano, Kaj kiel birdo el la mano de la birdokaptisto.
6 Look at the ant, you lazy person, consider her ways, and be wise.
Iru al la formiko, vi maldiligentulo; Rigardu ĝian agadon, kaj saĝiĝu.
7 It has no commander, officer, or ruler,
Kvankam ĝi ne havas estron, Nek kontrolanton, nek reganton,
8 yet it prepares its food in the summer and during the harvest it stores up what it will eat.
Ĝi pretigas en la somero sian panon, Ĝi kolektas dum la rikolto sian manĝon.
9 How long will you sleep, you lazy person? When will you rise from your sleep?
Ĝis kiam, maldiligentulo, vi kuŝos? Kiam vi leviĝos de via dormo?
10 “A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest”—
Iom da dormo, iom da dormeto, Iom da kunmeto de la manoj por kuŝado;
11 and your poverty will come like a robber and your needs like an armed soldier.
Kaj venos via malriĉeco kiel rabisto, Kaj via senhaveco kiel viro armita.
12 A worthless person—a wicked man— lives by the crookedness of his speech,
Homo sentaŭga, homo malbonfarema, Iras kun buŝo malica,
13 winking his eyes, making signals with his feet and pointing with his fingers.
Donas signojn per la okuloj, aludas per siaj piedoj, Komprenigas per siaj fingroj;
14 He plots evil with deceit in his heart; he always stirs up discord.
Perverseco estas en lia koro, li intencas malbonon; En ĉiu tempo li semas malpacon.
15 Therefore his disaster will overtake him in an instant; in a moment he will be broken beyond healing.
Tial subite venos lia pereo; Li estos rompita subite, kaj neniu lin sanigos.
16 There are six things that Yahweh hates, seven that are disgusting to him.
Jen estas ses aferoj, kiujn la Eternulo malamas, Kaj sep, kiujn Li abomenegas.
17 The eyes of a proud person, a tongue that lies, hands that shed the blood of innocent people,
Arogantaj okuloj, mensogema lango, Kaj manoj, kiuj verŝas senkulpan sangon,
18 a heart that invents wicked schemes, feet that quickly run to do evil,
Koro, kiu preparas malbonfarajn intencojn, Piedoj, kiuj rapidas kuri al malbono,
19 a witness who breathes out lies and one who sows discord among brothers.
Falsa atestanto, kiu elspiras mensogojn; Kaj tiu, kiu semas malpacon inter fratoj.
20 My son, obey the command of your father and do not forsake the teaching of your mother.
Konservu, mia filo, la ordonon de via patro, Kaj ne forĵetu la instruon de via patrino.
21 Always bind them on your heart; tie them about your neck.
Ligu ilin por ĉiam al via koro, Volvu ilin sur vian kolon.
22 When you walk, they will guide you; when you sleep, they will watch over you; and when you wake up, they will teach you.
Kiam vi iros, ili gvidos vin; Kiam vi kuŝiĝos, ili vin gardos; Kaj kiam vi vekiĝos, ili parolos kun vi.
23 For the commands are a lamp, and the teaching is a light; the corrections that come by instruction are the way of life.
Ĉar moralordono estas lumingo, kaj instruo estas lumo, Kaj edifaj predikoj estas vojo de vivo,
24 It keeps you from the immoral woman, from the smooth words of an immoral woman.
Por gardi vin kontraŭ malbona virino, Kontraŭ glata lango de fremdulino.
25 Do not lust in your heart after her beauty and do not let her capture you with her eyelashes.
Ne deziregu en via koro ŝian belecon, Kaj ne kaptiĝu per ŝiaj palpebroj.
26 Sleeping with a prostitute can cost the price of a loaf of bread, but the wife of another may cost you your very life.
Ĉar la kosto de publikulino estas nur unu pano; Sed fremda edzino forkaptas la grandvaloran animon.
27 Can a man carry a fire against his chest without burning his clothes?
Ĉu iu povas teni fajron en sia sino tiel, Ke liaj vestoj ne brulu?
28 Can a man walk on hot coals without scorching his feet?
Ĉu iu povas marŝi sur ardantaj karboj, Ne bruligante siajn piedojn?
29 So is the man who sleeps with his neighbor's wife; the one who sleeps with her will not go unpunished.
Tiel ankaŭ estas kun tiu, kiu venas al la edzino de sia proksimulo; Neniu, kiu ŝin ektuŝas, restas sen puno.
30 People do not despise a thief if he steals to satisfy his need when he is hungry.
Oni ne faras grandan honton al ŝtelanto, Se li ŝtelas por sin satigi, kiam li malsatas;
31 Yet if he is caught, he will pay back seven times what he stole; he must give up everything of value in his house.
Kaj kiam oni lin kaptas, li pagas sepoble; La tutan havon de sia domo li fordonas.
32 The one who commits adultery has no sense; the one who does it destroys himself.
Sed kiu adultas kun virino, tiu estas sensaĝa; Tiu, kiu faras tion, pereigas sian animon;
33 Wounds and shame are what he deserves and his disgrace will not be wiped away.
Batojn kaj malhonoron li ricevas, Kaj lia honto ne elviŝiĝas;
34 For jealousy makes a man furious; he will show no mercy when he takes his revenge.
Ĉar furiozas la ĵaluzo de la edzo; Kaj li ne indulgas en la tempo de la venĝo.
35 He will accept no compensation and he cannot be bought off, though you offer him many gifts.
Li rigardas nenian kompenson, Kaj li ne akceptas, se vi volas eĉ multe donaci.
