Proverbs 4
1 Listen, sons, to a father's instruction, and pay attention so you will know what understanding is.
Słuchajcie synowie! ćwiczenia ojcowskiego, a pilnujcie, abyście umieli roztropność;
2 I am giving you good instructions; do not forsake my teaching.
Albowiem wam naukę dobrą daję; zakonu mego nie opuszczajcie.
3 When I was a son of my father, the tender and only child of my mother,
Gdybym był młodziuchnym synem u ojca mego, i jedynakiem u matki mojej,
4 he taught me and said to me, “Let your heart hold fast to my words; keep my commands and live.
On mię uczył, powiadając mi: Niech się chwyci powieści moich serce twoje, strzeż przytkazań moich, a będziesz żył.
5 Acquire wisdom and understanding; do not forget and do not reject the words of my mouth;
Nabywaj mądrości, nabywaj roztropności; nie zapominaj, ani się uchylaj od powieści ust moich.
6 do not abandon wisdom and she will watch over you; love her and she will keep you safe.
Nie opuszczaj jej, a będzie cię strzegła; rozmiłuj się jej, a zachowa cię.
7 Wisdom is the most important thing, so acquire wisdom and spend all you own so you can get understanding.
Początkiem wszystkiego jest mądrość, nabywajże mądrości, a za wzystkę majętność twoję nabywaj roztropności.
8 Cherish wisdom and she will exalt you; she will honor you when you embrace her.
Wywyższaj ją, a wywyższy cię, rozsławi cię, gdy ją przyjmiesz.
9 She will put a wreath of honor on your head; she will give you a beautiful crown.”
Przyda głowie twojej wdzięczności, koroną ozdoby obdarzy cię.
10 Listen, my son, and pay attention to my words, and you will have many years in your life.
Słuchaj, synu mój! a przyjmij powieści moje, a rozmnożąć lata żywota.
11 I direct you in the way of wisdom; I lead you down straight paths.
Drogi mądrości nauczam cię; po ścieszkach prostych wiodę cię;
12 When you walk, no one will stand in your way and if you run, you will not stumble.
Któremi gdy pójdziesz, nie będzie ściśniony chód twój; a jeźli pobieżysz, nie potkniesz sií.
13 Hold on to instruction, do not let it go; guard it, for it is your life.
Przyjmij őwiczenie, nie puszczaj się go, strzeż go; albowiem ono jest żywotem twoim.
14 Do not follow the path of the wicked and do not go along the way of those who do evil.
Ścieszką niepobożnych nie chodź, a nie udawaj się drogą złośliwych.
15 Avoid it, do not go on it; turn away from it and go another way.
Opuść ją, nie chodź po niej; uchyl się od niej, a omiń ją.
16 For they cannot sleep until they do evil and they are robbed of sleep until they cause someone to stumble.
Boć oni nie zasną, aż co złego zbroją; ani się uspokoją, aż kogo do upadku przywiodą;
17 For they eat the bread of wickedness and drink the wine of violence.
Albowiem jedzą chleb niezbożności, a wino drapiestwa piją,
18 But the path of righteous people is like the first light that grows brighter; it shines more and more until the fullness of the day comes.
Ale ścieszka sprawiedliwych jako światłość jasna, która im dalej tem bardziej świeci, aż do dnia doskonałego.
19 The way of the wicked is like darkness— they do not know what it is they stumble over.
Droga zaś niepobożnych jest jako ciemność; nie wiedzą, o co sií otrącić mogą.
20 My son, pay attention to my words; incline your ear to my sayings.
Synu mój! słów moich pilnuj; ku powieściom moim nakłoń ucha twojego.
21 Do not let them turn away from your eyes; keep them in your heart.
Niech nie odchodzą od oczów twoich, zachowaj je w pośród serca twego.
22 For my words are life to those who find them and health to their whole body.
Albowiem żywotem są tym, którzy je znajdują, a wszystkiemu ciału ich lekarstwem.
23 Keep your heart safe and guard it with all diligence, for from it flow the springs of life.
Nad wszystko, czego ludzie strzegą, strzeż serca twego; bo z niego żywot pochodzi.
24 Put crooked speech away from you and put corrupt talk far from you.
Oddal od siebie przewrotność ust, a złośliwe wargi oddal od siebie.
25 Let your eyes look straight ahead and fix your gaze straight before you.
Oczy twoje niechaj na dobre rzeczy patrzą, a powieki twoje niech drogę przed tobą prostują.
26 Make a level path for your foot; then all your ways will be secure.
Umiarkuj ścieżkę nóg twoich, aby wszystkie drogi twoje pewne były.
27 Do not turn aside to the right or to the left; turn your foot away from evil.
Nie uchylaj się na prawo ani na lewo; owszem, odwróć nogę twoję od złego.
