Proverbs 3
1 My son, do not forget my commands and keep my teachings in your heart,
Hỡi con, chớ quên sự khuyên dạy ta, Lòng con khá giữ các mạng lịnh ta;
2 for length of days and years of life and peace they will add to you.
Vì nó sẽ thêm cho con lâu ngày, Số năm mạng sống, và sự bình an.
3 Do not let covenant faithfulness and trustworthiness ever leave you, tie them together about your neck, write them on the tablet of your heart.
Sự nhân từ và sự chân thật, chớ để lìa bỏ con; Hãy đeo nó vào cổ, ghi nó nơi bia lòng con;
4 Then you will find favor and a good reputation in the sight of God and man.
Như vậy, trước mặt Đức Chúa Trời và loài người Con sẽ được ơn và có sự khôn ngoan thật.
5 Trust in Yahweh with all your heart and do not lean on your own understanding;
Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, Chớ nương cậy nơi sự thông sáng của con;
6 in all your ways acknowledge him and he will make your paths straight.
Phàm trong các việc làm của con, khá nhận biết Ngài, Thì Ngài sẽ chỉ dẫn các nẻo của con.
7 Do not be wise in your own eyes; fear Yahweh and turn away from evil.
Chớ khôn ngoan theo mắt mình; Hãy kính sợ Đức Giê-hô-va, và lìa khỏi sự ác:
8 It will be healing to your flesh and refreshment for your body.
Như vậy, cuống rốn con sẽ được mạnh khỏe, Và xương cốt con được mát mẻ.
9 Honor Yahweh with your wealth and with the firstfruits of all your produce,
Hãy lấy tài vật và huê lợi đầu mùa của con, Mà tôn vinh Đức Giê-hô-va;
10 and your storehouses will be filled up and your vats will be bursting, full of new wine.
Vậy, các vựa lẫm con sẽ đầy dư dật, Và những thùng của con sẽ tràn rượu mới.
11 My son, do not despise Yahweh's instruction and do not hate his rebuke,
Hỡi con, chớ khinh điều sửa phạt của Đức Giê-hô-va, Chớ hiềm lòng khi Ngài quở trách;
12 for Yahweh disciplines those he loves, as a father deals with a son who pleases him.
Vì Đức Giê-hô-va yêu thương ai thì trách phạt nấy. Như một người cha đối cùng con trai yêu dấu mình.
13 The one who finds wisdom is blessed; he also gets understanding.
Người nào tìm đặng sự khôn ngoan, Và được sự thông sáng, có phước thay!
14 What you gain from wisdom is better than what silver will give in return and its profit is better than gold.
Vì thà được nó hơn là được tiền bạc, Hoa lợi nó sanh ra tốt hơn vàng ròng.
15 Wisdom is more precious than jewels and nothing you desire can compare to her.
Sự khôn ngoan quí báu hơn châu ngọc, Chẳng một bửu vật nào con ưa thích mà sánh kịp nó được.
16 She has length of days in her right hand; in her left hand are riches and honor.
Tay hữu nó cầm sự trường thọ, Còn trong tay tả, có sự giàu có và vinh hiển.
17 Her ways are ways of kindness and all her paths are peace.
Các nẻo nó vốn là nẻo khoái lạc, Và các lối nó cả điều bình an.
18 She is a tree of life to those who take hold of it, those who hold on to it are happy.
Nó là cây sự sống cho ai nắm lấy nó; Người nào cầm giữ nó đều được phước hạnh.
19 By wisdom Yahweh founded the earth, by understanding he established the heavens.
Đức Giê-hô-va dùng sự khôn ngoan lập nên trái đất; Nhờ sự thông sáng mà sắp đặt các từng trời.
20 By his knowledge the depths broke open and the clouds dropped their dew.
Do sự hiểu biết Ngài các vực sâu mở ra, Và mây đặt ra sương móc.
21 My son, keep sound judgment and discernment, and do not lose sight of them.
Hỡi con, khá gìn giữ sự khôn ngoan thật và sự dẽ dặt, Chớ để nó lìa xa mắt con;
22 They will be life to your soul and an adornment of favor to wear around your neck.
Thì nó sẽ là sự sống của linh hồn con, Và như đồ trang sức cho cổ con.
23 Then you will walk on your way in safety and your foot will not stumble;
Con sẽ bước đi vững vàng trong đường con, Và chân con không vấp ngã.
24 when you lie down, you will not be afraid; when you lie down, your sleep will be sweet.
Khi con nằm, chẳng có điều sợ hãi; Phải, con sẽ nằm được ngủ ngon giấc.
25 Do not be afraid of sudden terror or devastation caused by the wicked, when it comes,
Chớ sợ sự kinh khiếp xảy đến thình lình, Cũng đừng kinh hãi lúc sự tàn hại giáng trên kẻ ác;
26 for Yahweh will be on your side and will keep your foot from being caught in a trap.
Vì Đức Giê-hô-va là nơi nương cậy của con, Ngài sẽ gìn giữ chân con khỏi mắc bẫy.
27 Do not withhold good from those who deserve it, when it is in your power to act.
Chớ từ chối làm lành cho kẻ nào xứng đáng, Miễn là tay con có quyền làm điều ấy.
28 Do not say to your neighbor, “Go, and come again, and tomorrow I will give it,” when you have the money with you.
Nhược bằng con có tại nơi con vật kẻ lân cận cầu xin, thì chớ nói với người rằng: Hãy đi và trở lại, ngày mai ta sẽ cho ngươi.
29 Do not make a plan to harm your neighbor— the one who lives close and trusts you.
Chớ lập mưu hại kẻ lân cận con, Vì người ăn ở bình yên bên con.
30 Do not argue with a person without a reason, when he has done nothing to harm you.
Nếu không có làm điều hại cho con, Chớ tranh giành vô cớ với ai.
31 Do not envy a violent person or choose any of his ways.
Chớ phân bì với kẻ hung dữ, Cũng đừng chọn lối nào của hắn;
32 For the devious person is detestable to Yahweh, but he brings the upright person into his confidence.
Vì Đức Giê-hô-va gớm ghiếc kẻ gian tà; Nhưng kết tình bậu bạn cùng người ngay thẳng.
33 The curse of Yahweh is on the house of the wicked person, but he blesses the home of righteous people.
Sự rủa sả của Đức Giê-hô-va giáng trên nhà kẻ ác. Song Ngài ban phước cho chỗ ở của người công bình.
34 He mocks mockers, but he gives his favor to humble people.
Quả thật Ngài nhạo báng kẻ hay nhạo báng; Nhưng Ngài ban ơn cho người khiêm nhường.
35 Wise people inherit honor, but fools will be lifted up in their shame.
Người khôn ngoan sẽ hưởng được sự vinh hiển; Còn sự thăng lên của kẻ ngu dại sẽ ra điều hổ thẹn.
